Bolalar muassasasi yer uchastkasi ko‘kalamzorlashtirish maydoni kamida necha foizni tashkil qilishi kerak
Yüklə 0,62 Mb.
|
| tekshiruv vaqtidagi 1m3 havodagi suv bug‘lari miqdori*
1m3 havodagi suvning miqdori havodagi harorat orasidagi farq 1m3 havodagi elektromagnit modda miqdori Testlar umumiy 1. Ta`sir etish joyiga qarab ventilyatsiya turlari? umumiy, mahalliy mexanik, tabiiy, kombinatsiyalangan olib keluvchi, olib ketuvchi havo pardalari, havo dushlari 2. Ventilyatsiya samaradorligi – bu: havo muhitdagi ventilyatsiyaning gigiyenik parametrlarining mavjudligi xonaga kirayotgan va xonadan chiqayotgan havoning hajmi havo quvurlarining germetikligi va ularning joylashishi, tezligi quvur ichidagi havoning harakat tezligi 3. Xavfliligi bo`yicha 2 va 3 sinfga kiruvchi kimyoviy omillar mavjud sexlarda resirkulyatsiyani qo`llash mumkinmi? mumkin emas mumkin faqat sovuq davrda mumkin, 50% gacha 4. Ventilatsiya unumdorligini aniqlash uchun qanday asboblar kerakj: mikromonometr SAGI, pnemometrik naycha, anomometr reometr, barometr elektr aspirator, reometr aspirator, barometr 5. Ventilatsiya qanday chora tadbirlarga kiradi: sanitar – texnik texnik – texnologik tibbiy – profilaktik tibbiy – biologic 6. Ish joyi deb numaga aytiladi: ish bajarilayotgan, meyorlanayotgan yoki yorug’lik o’lchanayotgan muhit poldan 1.8 m balandlikdagi bo’shliq apparatura yoki dasgox joylashgan muxit poldan 1 m balandlikda joylashgan gorizantal muxit 7. Aniq ko’rish turg’unligi koifsentining tushunchasi aniq ko’rish vaqtini tajriba o’tqazish vaqtining nisbatiga foizlarda ifodalanishiga aytiladi aniq ko’rish vaqtini sekundlarda ifodalanishi aniq ko’rish vaqtin ko’zning predmetni aniq ko’rish qobilyati 8. Ko’rish analizatorini o’tqazish qobilyati deb nimaga aytiladi, uning birliklari: vaqt birligida Ko’rish analizatorini o’tqazish qobilyatini maksimal tezligi bit/sek ko’rish mator reyaksiyasining tezligi sek ko`zda predmetlarni farqlash holati har xil darajali yorug`lik adaptatsiyasi 9. Inson faoliyati natijasida tabiatga ta'sir etuvchi omillar deb nimaga aytiladi? antropogen abiotik izotermli biotik 10. Axoli salomatlik holatini va tashqi muxit sifatini kuzatuvchi Davlat tizimi deb nimaga aytiladi? sotsial-gigienik monitoring sanitar-epidemiologik tizimni me'yorlash gigienik diagnostika gidrometeorologik monitoringning fideral tizimi 11. «Ksenobiotiki» terminining tushunchasi? begona kimyoviy moddalar oziq-ovqat qo‘shimchalarini saqlovchi mahsulotlar pestitsidlar kanserogenlar 12. Sovuq ta'siriga inson organizmining fiziologik reaksiyalarini ko`rsating: tomirlarning torayishi, moddaalmashinuviningo‘zgarishi tomirlarningkengayishi ishtaxaningbuzilishi asabningbuzilishi 13. Issiqlik ta'sirida inson organizmining fiziologik reaksiyalari: tomirlarning kengayishi,qon tomirlar chastotasining kengayishi, nafas olish chastotasi qon tomirlarining kengayishi tomirlarning torayishi, nafasolishchastotasi ishtaxaning pasayishi 14. Nurlanish ta'sirida issiqlik uzatilishiga ta'sir etuvchi omillar: to‘suvchi qobiqlar harorati havo harorati havo namligi havo xarakat tezligi 15. Gigienik nuqtai nazardan namlikni qanday turi ko‘proq ahamiyatga ega? nisbiy absolyut maksimal umumiy 16. Havo namligi qaysi asbob yordamida o‘lchanadi? psixrometr shumomer katatermometr aktinometr 17. Quyosh spektirining qanday qismi antiraxitik va bakteriotsid ta'sirga ega? ultrabinafsha nurlar lazer nurlari ko‘riladigan nurlar rentgen nurlari 18. Sun'iy yoritilganlik turlarini ayting: umumiy, maxalliy, kombinatsiyalashgan umumiy va va maxalliy yuqori, pastki, kombinatsiyalashgan yukori va yon tomondan 19. Mehnatga layokatli aholii qanday guruhlarga bo‘linadi? 20-29; 30-39; 40-49 18-25; 26-35; 36-55 18-29; 30-49; 50-69 18-50; 50-100 20. Gigienik me'yorlash bosqichlari va uning ketma-ketligi: TBM ni aniqlash, REM ni aniqlash, REM ni taxlil qilish TBM ni aniqlash, REM ni taxlil qilish, REM ni aniqlash REM ni ishlab chiqish va tasdiqlash REM ni aniqlash va kelishish 21. Silikoz deb nimaga aytiladi? Kremniy oksidi changidan kelib chiqadigan kasb kasalligi qo‘l terisida uchraydigan kasb kasalligi metal changi ta'sirida uchraydigan qondagi kasb kasalligi shovкin ta'sirida yuzaga keladigan kasallik 22. Antrakoz deb nimaga aytiladi? tarkibida ko‘mir changi bor bo`lgan kasb kasalligi qo‘l terisida uchraydigan kasb kasalligi shovqin ta'sirida yuzaga keladigan kasallik tarkibida kremniy bor bo‘lgan kasb kasalligi 23. Ishlab chiqarishda shovkin qanday me'yorlanadi? 8 oktavali to‘lqin uzunligidagi tovush bosimining darajasiga ko‘ra tovushning umumiy darajasi bo‘yicha dB (A)da tovush balandligiga qarab 6 oktavali to‘lqin uzunligidagi tovush bosimining darajasiga ko‘ra 24. Qanday tovushlar uchun kichik REM spektri o‘rnatilgan? yuqori chastotali o‘rta chastotali ultra past chastotali past chastotali 25. Qaysi ishlab chiqarish korxonalarida tibbiy sanitariya qism tashkil etiladi? 4000 va undan ortiq ishchi ishlaydigan korxonalarda barcha ishlab chiqarish korxonalarida xususiy korxonalarda noqulay mikroiqlim sharoitidagi korxonalarda 26. Qaysi asbobning ishlash prinsipi berilgan: 2 ta termometr rezervuarini ko‘rsatkichi aniqlanib, ulardan biri nam termometr. Havo namligi va xarakat tezligiga qarab namlik har xil xarakat tezligida bug‘lanadi, termometrdan issiqlikni oladi. Shuning uchun nam termometrning ko‘rsatkichlari past bo‘ladi psixrometr katatermometr anemometr reometr 27. Olib keluvchi ventilyasiya tirqishlarida havoni xarakat tezligini qaysi asbobdan foydalaniladi: anemometr reometr psixrometr shumomer 28. Ish joyidagi namlik qaysi asbob bilan o‘lchanadi: psixromet anemometr katatermometr aktinometra 29. Xonadagi havo xarakat tezligini gigienik me'yori: 0,1 – 0,2 m/s 0,2 – 0,4 m/s 0,4 – 0,8 m/s barcha diapazonda 30. Xona havosidagi nisbiy namlikni gigienik me'yori: 40 – 60% 50 – 70% 20 – 30% barcha diapazonda 31. Xonada inson organizmi uchun issiqlik kamfortini saqlash uchun ahamiyatga ega: havo harorati, vertikal va gorizontal uchun havo haroratining ko‘rsatkichlari, devorning ichki qobig‘ining harorati xona harorati havo harorati, vertikal va gorizontal uchun havo haroratining ko‘rsatkichlari ahamiyatga ega emas 32. Ish joylarida yoritilganlikni ko‘p vakt davomida yetarli bo‘lmaganligi sababli qaysi kasallik kelib chiqadi: Yaqindan ko`rmaslik belgilari katarakta nistagm blefarospazm 33. Tabiiy yoritilganlikni baholashda qo‘llaniladigan ko‘rsatkichlar: tabiiy yoritilganlik koeffitsenti, xona chukurligi, yorug‘lik koeffitsenti youg‘lik koeffitsenti ish joyidagi yoritilganlik, lampaning quvvati kechki yoritilganlik 34. Sun'iy yoritilganlikni baholash ko‘rsatkichlari: ish joyidagi yoritilganlik (lyuks), yoritilganlikni bir xil tarqalish koeffitsenti, lampaning quvvati tabiiy yorug‘lik koeffitsenti, yorug‘lik koeffitsenti kirish joylaridagi yoritlganlik % lardagi yorug‘lik darajasi 35. Shovqinning gigienik tavsifi: tovushlarning betartib xarakatining yig‘indisi bo‘lib, inson organizmiga salbiy ta'sir ko‘rsatadi va ish faoliyatini kamaytiradi eshitish chastotadagi diapazonlarda qattik jismlarning tebranma harakati elektromagnit to‘lqin va kuchlanganlik maydoniga ega bo‘lgan tovush maydoning muxit holatiga faqat ertalab seziladigan tovushlarga aytiladi 36. Insonning qaysi chastotadagi tovush to‘lqinlarini qabul qiladi: 16 Gsdan 20000 Gs gacha 2 G dan 2000 Gs gacha 1200 Gs gacha 160 Gs gacha 37. Inson eshitish organi uchun qaysi chastotadagi tovushlar xavfli hisoblanadi: yuqori chastotali past chastotali ahamiyatga ega emas ish joyidagi tovushlar 38. Shovqinni oldini olish uchun eng ratsional hisoblanadi: manbada kamaytirish tarqalishini kamaytirish shaxsiy himoya vositalarini qo‘llash tibbiy ko‘riklarni o‘tkazish 39. Ish tartibiga kiritilgan holda qaysi hollarda isinish va dam olish uchun maxsus tanaffuslar beriladi? yilning sovuk davrida tashki muxitda va sovuk isitilmaydigan xonalarda ish bajarishda chegaralanmagan ish bajarishda ish vaqti qismlarga bo‘linganda yollanma ish bajarishda 40. Shaxsiy himoya vositalarini saqlash va zararsizlantirish Kim tomonidan olib boriladi? ish beruvchilar tomonidan ishchilar tomonidan ishchilarni xohishiga ko‘ra kasaba uyushmasi tomonidan 41. Maxalliy olib ketuvchi ventilyasiya tizimiga kiradi: tortuvchi zont, tortuvchi shkaf havo dushlari havo pardalari deflektorlar 42. Ochiq turdagi qanday maxalliy tortuvchi qurilmalarni bilasiz? tortuvchi shkaf konditsionerlar fortochkalar tirqishlar 43. Mehnatni himoya qilish bo‘yicha o‘qishni tashkil qilishga va o‘z vaqtida o‘qitishni, olingan bilimlarni nazorat qilishda javobgarlik kimga yuklatiladi? ish beruvchiga mehnatni himoya qilish bo‘limiga kadrlar bo‘limiga seh shifokoriga 44. Mehnatni muxofazi qilish bo‘yicha kimlar o‘qitiladi? tashkilot ishchilari va rahbarlar zarali omillar bilan ishlovchi ishchilar xavfsizlik xizmatining ishchilari kadrlar bo‘limii ishchilari 45. Transport xarakati bilan bog‘liq ish turida ishchilar kimning hisobidan dastlabki va davriy tibbiy ko‘riklardan o‘tadilar? ish beruvchi hisobidan o‘z hisobidan dastlabki tibbiy ko‘rik o‘z hisobidan, davriy tibbiy ko‘rik ish beruvchi hisobidan ishchinin xoxishiga ko‘ra 46. Qanday ish vaqti hafta davomida me'yor hisoblanadi? 40 soat 36 soat 42 soat ishchining xoxishiga ko‘ra 47. “Mehnatni muxofaza qilish tushunchasi” ni ayting: mehnatni muxofaza qilish -mehnat jarayoni vaqtida ishchini hayotini va salomatligini himoya qiluvchi, hamda ijtimoiy-iqtisodiy, tashkiliy-texnikaviy, sanitar-gigienik, davolash-profilaktik, reabilitatsion chora tadbirlarni o‘z ichiga oluvchi tizim mehnatni muxofaza qilish -mehnat jarayoni vaqtida ishchini hayotini va salomatligiga ta'sir etuvchi ishlab chiqarish omillari va mehnat jarayoni mehnatni muxofaza qilish -mehnat xavfsizligi va mehnat gigienasi mehnatni muxofaza qilish -mehnat gigienasining ta'rifi 48. Kasbdan zaharlanish deb,: ishlab chiqarishda ishlab chiqarish jarayonidagi zaharlanish natijasida yuzaga keladigan kasallanish ishlab chiqarishda yuzaga keladigan barcha kasalliklar ish kunining kechki vaqtida yuzaga keladigan kasallik yangi ishga kelganlarda kuzatiladi 49. TBM nima? taxminiy bezarar mikdor moddaning umumiy xavfsizlik darajasi nisbiy bezarar miqdor ta'siri vibrometrni umumiy xavfsizlik manbai 50. RED tushunchasini ayting: fizik omillar ta'siridagi ruxsat etilgan daraja kimyoviy omillarning ruxsat etilgan darajasi tashqi muxit omillari ta'siridagi ko‘rsatkich ko‘chaning xarakatining me'yori 51. Kasbdan zararlanishga tushuncha bering: taxminiy bezarar mikdor faqat biologik tabiatga ega bo‘lgan ishlab chiqarish omillari bo‘lib, ishchilarda kasb kasalliklari kekltirib chiqaradi ishchilarda kasb kasalliklari keltirib chiqaradigan fizikaviy tabiatga ega ishlab chiqarish omillari ishni og‘irligini keltirib chiqaruvchi ishlab chiqarish omillari 52. Kumulyasiya turlari: material va funksional umumiy va maxalliy faqat funksional faqat material 53. Shovqinning biologik ta'siri nimaga bog‘liq? amplituda va chastota tovush bosimining darajasiga faqat chastotaga faqat tolqin uzunligiga 54. Tovush kuchining darajasi qaysi birliklarda o‘lchanadi? Bel va Detsibellarda Gerslarda Fonlarda Djoul / metr kvadratlarda 55. Tovush balandligi qaysi birliklarda o‘lchanadi? Fonlarda Detsibellarda Kulon/metr kvadratlarda antifonlarda 56. Tovush to‘lqinlarining chastotasining birliklarini ayting? Gerslarda va Kilogerslarda Bel va Detsibellarda Fonlarda Vt/m.kv. 57. Qanday shovqinlar impulsli shovqinlar deyiladi? davomiyligi bir sekunddan kam bo‘lgan bir yoki bir nechta tovush signallaridan hosil bo‘lgan shovqinlar tovush bosimining darajasi vaqt birligida shovqinlarga tovush darajasi 5 dB (A) va undan yuqori bo‘lgan shovqinlarga 8 soatlik ish kunida shovqin darajasi 5 dB(A) dan yuqori bo‘lgan shovqinlarga 58. Qanday shovqin doimiy shovqinlar deyiladi? 8 soatlik ish kunida shovqin darajasi 5 dB(A) dan yuqori bo‘lgan shovqinlarga vaqt davomiyligida tovush darajasi o‘zgaradigan shovqinlarga bir yoki bir nechta tovush signallaridan va davomiyligi 1 sek. dan oshmaydigan shovqinlarga tovush darajasi 5 dB (A) va undan yuqori bo‘lgan shovqinlarga 59. Ishlab chiqarish korxonalarida shovqin darajasi qanday me'yorlanadi? tovushning umumiy darajasiga ko‘ra dB(A) larda ovushning umumiy darajasiga ko‘ra tovush balandligiga bo‘yicha 8 oktavagacha t ovush bosimining darajasiga bo‘yicha 60. Eshitish organiga ta'siri bo‘yicha qanday shovqinlar havfli hisoblanadi? impulsli doimiy keng yo‘lli tor yo‘lli 61. Pnevmakonioz kasalligini oldini oluvchi shaxsiy himoya vositalari: respiratorlar himoya maskalari va pastalar ingalyatorlar himoya ko‘zoynaklari 62. Doimiy ish joyi-bu? ishchi ish kunining 50% dan ko‘p yoki 2 soatdan ko‘p vaqtini tashkil etadigan ish joyiga aytiladi ishchi ish kuni davomida eng kam ish bilan band bo‘lgan ish joyiga aytiladi ishchi ish kunining 25 % dan ko‘p vaqtini tashkil etadigan ish joyiga aytiladi ishchini korxonadagi xoxlagan ish joyiga aytiladi 63. Xarakat qiluvchi elementlari himoyalanmagan xarakatlanuvchi mashina va mexanizmlar zarali va xavfli omillarning qaysi guruxiga kiradiya? fizikaviy biologik kiyoviy psixo-emotsional 64. Mikroorganizmlar ishlab chiqarishning zarali va xavfli omillarning qaysi guruxiga kiradi? biologik kimyoviy fizikaviy psixo-emotsional 65. Ishchilarni ishga kirishdan oldingi buyruq bilan tanishtirish kerakmi? A.tanishtirish kerak B.tanishtirish kerak emas C.rahbariyat xoxishiga ko‘ra D.ishchini xoxishiga ko‘ra 66. Terini himoya qiluvchi vositalar: maxsus kiyim, xalat, nakidkalar marlili niqob respirator, protivogaz berushi 67. Charchash-bu: ish bajarish vaqtida ish faoliyatini vaqtincha pasayishi ishlab chiqarish dinamik stereotipni buzilishi organ va tizimlarda funksional o‘zgarishlar markaziy asab tizimida tormozlanish jarayonininghosil bo‘lishi 68. Chidamlilik ko‘rsatkichlari: kuch bilan bajariladigan ishga ketadigan vaqt ma'lum vaqt davomida ishchi ko‘tara oladigan yukning massasi stress vaziyatlarda organizmni o‘z o‘zini boshqara olishi noqulay mikroiqlimda ish bajarish vaqti 69. Ishchilarda nafas olish organlariga chang nagruzkasi quyidagilar bilan ifodalanadi: ma'lum vaqt davomida nafas olish organlariga kelib tushadigan chang zarrachalarining miqdori (sme¬na, oy, yil, staj) ish staji davomida nafas olish tizimiga tushadigan chang massasining yig‘indisi ish joyi havosida changning maksimal konsentratsiyasi ish joyi havosida changning minimal konsentratsiyasi 70. 1000 Gs da chastotadan yuqori ishlab chiqarish shovqinlar quyidagi sinfga kiradi: yuqori chastotali past chastotali o‘rta chastotali mexanik 71. Ish smenasi davomida 5dBAdan oshmagan shovqin darajasiga quyidagi shovqin deyiladi: doimiy keng yo‘lli vaqt davomida tebranib truvchi tanal 72. Ish smenasi davomida 5dBAdan oshgan shovqinga quyidagi shovqin deyiladi: doimiy bo‘lmagan keng yo‘lli doimiy tanal 73. Tovush bosmining darajasi joylaridagi oktava chiziqlarida va d BA larda ish shovqin uchun me'yorlanadi: doimiy uzilib truvchi impulsli doimiy bo‘lmagan 74. Ishlab chiqarishdagi UT qattiq jismlarni chastota diapazonida mexanik tebranishlarga aniqdanadi: 16 Gs dan yuqori 16 Gs gacha 31,5 – 8000Gs aniq chegara yo‘q 75. Ko‘zni kasbdan zaharlanishga elektromagnik maydon kuchlanganligi quyidagi diapazoniga aytiladi: o‘ta yuqori chastotali ultra yuqori chastotali yuqori chastotali past chastotali 76. Elektormagnit manbaidagi yuqori chastotali nurlanish bilan ishlash natijasida ko‘zda quydagi zaxarlanish kuzatiladi: katarakta nistagm yaqindan ko‘rmaslik uzoqdan ko‘rmaslik 77. Kumulyasiya koeffitsenti aniqlanadi: LD 50 ni qayta yuborish orqali LD 50 ni bir martalik yuborishga nisbati bilan LD 100 ning LD 50 ga nisbati bilan LD 84 ni LD 16 ga nisbati bilan Limac ni Limch nisbati bilan 78. Surunkali ta'sir zonasi deb, (Z ch): Limac Limch ni nisbatiga LD 50 ni Limac nisbatiga Limac ni LD 50 nisbatiga Limch ni Limac nisbatiga 79. Konserogen ta'sirli ishlab chiqarishdan bo‘lmagan ishchilarga har yili tibbiy ko‘riklardan o‘tishlari shartmi: ha yo‘q xohishga ko‘ra nafaqa yoshidagi ishchilarga 80. Ish zonasi havosiga o‘tkir yo‘nalishli mexanizm ta'sirga ega zararli moddalarni tushish ehtimoli bo‘lganda namuna quyidagi hollarda olib boriladi: 1 oyda 1 marta (1-2 sinf uchun) kvartalda 1 marta avtomatik nazoratli sistemalarni doimiy qo‘llashda korxona ma'muriyati xohishga ko‘ra 81. O‘tkir ta'sir zonasi qanday aniqlanadi: LD 50 ni Limac nisbati orqali Limac ni LD 50 ga nisbati orqali Limac ni LK 50 ga nisbati orqali KK Limch ga nisbati orqali 82. Korxonada birlamchi tibbiyot muassasasi bu: tibbiy – sanitariya qism konsultativ tibbiyot markazi zavodning sanitariya profilaktoriyasi laboratoriya 83. Ishga joylashtirishda dastlabki tibbiy ko‘rik xulosasiz ishga olingan ishchilarda yuridik javobgarlik kimga qo‘yiladi: ish yurituvchiga korxonadagi tibbiy qismning bosh vrachiga mehnat gigienasi vrachiga tibbiy hay'at vrachiga 84. Surunkali kasbdan zaharlanish kuzatilganda shoshilinch xabarnoma olgandan so‘ng yakunlovchi tashxis qo‘yilguncha qancha vaqt davomida sababi aniqlanadi: 7 sutka 1 sutka 10 kun mehnat gigienasi vrachining bo‘sh vaqtiga qarab 85. Ishlab chiqarish ob'ektlarni tibbiy sanitariya qism strukturasini ko‘rsating: sexning salomatlik punkti va zavod poliklinikasi statsionar, dorixona statsionar profilaktoriya sanatoriy profilaktori optika 86. O‘tkir kasb kasalliklari kelib chiqadi: bir vaqtning o‘zida (bir smena davomida) zararli omillarning ta'siri ko‘p ta'sir natijasida (bir smena davomida) zararli omillarning ta'siri ko‘p ta'sir va uzoq muddatli (bir ish smenasidan ko‘p) zararli omillarning ta'siri texnika havfsizligi qoidalariga rioya qilmagandadoimo 87. Aeratsiya deb: deraza va oyna orqali tashkillashtirilmagan tabiiy ventilyasiya defektorlarning qo‘llash natijasida tabiiy ventilyasiyani tashkillashtirish olib keluvchi boshqariladigan mexanik ventilyasiya tabiiy tashkillashtiriladigan boshqariladigan ventilyasiya 88. Ko‘zdan ekran monitorigacha minimal masofa qanday bo‘lishi kerak: 40 sm 20 sm 60 sm 80 sm 89. Qanday moslama inson salomatligiga havfli ta'sir ko‘rsatadi: monitor sistemali blok printer modem 90. Monitroga qaysi tarafdan qarash kerak: monitor chapdan-o‘ngga pastdan – yuqoriga o‘ngdan – chapga 91. Monitorning qaysi yo‘nalishda havfli omil maksimal bo‘ladi: ekrandan orqada ekrandan pastga ekrandan oldiga ekrandan yuqoriga 92. Kompyuter bilan doimo ishlaganda qancha vaqtdan so‘ng tanaffus qilish kerak: har 3 soatda tanaffu s qilish kerak emas har 1 soatda har 5 soatda 93. Kompyuter bilan ishlaganda tanaffuslarning minimal davomiyligini ko‘rsating: 5-10 daqiqa 20-25 daqiqa 25-30 daqiqa 35-40 daqiqa 94. Kompyuter bilan ishlaganda tanaffus vaqtida nima qilish kerak? ko‘z mashqlarini bajarish kitob o‘qish televizor ko‘rish tovon uchun gimnastika qilish 95. Kompyuter bilan doimiy ishlaganda ovqat bilan qanday vitaminlarni iste'mol qilish kerak? A, V2, C A, V6 F A, V12, D A, V, C, D 96. Shovqin bilan kurashishda eng radikal chora-tadbirni ayting: manbada kamaytirish tarqalishni kamaytirish antifonlarni qo‘llash dastlabki va davriy tibbiy ko‘riklar 97. Asos bo‘luvchi qonuniy hujjatlarga kiradi: konstitutsiya, mehnat kodeksi, qonun sanitar-qoida va me'yorlar yo‘riqnoma, protokol va buyruqlar metodik xatlar, qo‘llanmalar va buyruqlar 98. Mehnat gigienasi bo‘limida shtatlar qanday belgilanadi: 10 mingta ishchiga 1 ta vrach 10 mingta ishchiga 1 ta vrach DSENM kategoriyasiga bog‘liq 60 mingta ishchiga 1 ta vrach 99. DSENM mehnat gigienasi bo‘limida vrach yordamchilari soni nimalarga bog‘liq: 6 migta ishchiga 1 ta vrach yordamchisi 1 ta vrachga 2 ta yordamchi DSENM kategoriyasiga bog‘liq 30 mingta aholiga 1 ta vrach yordamchisi 100. Qaysi xisob shakl xujjatlari bilan DSENM reglamentlanadi: SSVning 287-sonli buyrug‘i statistik boshqarmaning yo‘riqnomasi SSVning 200-sonli buyrug‘i xokimiyat qarori 101. Asos bo‘luvchi va me'yoriy qonuniy xujjatlar mehnat havfsizligi va gigienasida quydagi xarakterga ega: davlat maqomiga ega tashkiliy tavsiyaviy tibbiy 102. Ishlovchilarning mehnat muxofazasi va mehnat sharoitiga javobgar shaxs kim hisoblanadi: ishlab chiqarish ma`muriyati texnika havfsizligi bo‘yicha muxandis DSENM mehnat gigiena vrachi tibbiy sanitariya qism vrachi 103. Mehnat xaqidagi qonunni bajarilishini oliy nazoratni konstitutsiyaga asosan kim olib boradi: bosh prokuror va prokuratura organlari sog‘liqni saqlash vazirligi, viloyat sog‘liqni saqlash bo‘limi tabiatni muhofaza qilish DSENM, mehnat vazirligi 104. Nazorat ostidagi ob'ektlarda sanitariya tekshiruv turlari: rejali, mukammal, kontrol va mavzuiy tekshiruvlar kontrol, rejasiz, kollektiv tekshiruvlar bir martalik, general, davriy tekshiruvlar bosqichli, ogohlantiruvchi yo‘naltiruvchi tekshiruvlar 105. Mehnat gigienasi vrachi tomonidan mukammal sanitariya tekshiruvlar necha yilda o‘tkaziladi: 4 yilda 1 marotaba har kvartalda yilda 2 marotaba ehtiyojga qarab 106. “Reja -topshiriq” tuzish uchun mehnat gigienasi vrachiga qanday ma'lumotlar kerak: rejali, mukammal, kontrol va mavzuiy tekshiruvlar ishlab chiqarish jarayoniningtexnologik kartasi ayrim sex va uchastkalarning bosh rejasi kontrol sanitariya tekshiruv natijalari 107. Eskizda ishlab chiqarish omillarini tekshiruv nuqtalarini kim belgilab beradi: DSENM mehnat gigienasi vrachi texnika havfsizligi muxandis sanitariya gigiena laboratoriyasi mudiri sex boshlig‘i 108. Mehnat gigiena vrachining vazifalari: optimal mehnat sharoitini tashkil etish, kasallanishni kamaytirish, mehnat unumdorligini oshirish kasb kasalliklari, kasbdan zaxarlanishni kamaytirish shovqin, tebranish, ultrabinafsha nurlarga qarshi kurash ishlab chiqarishda va qishloq xo‘jaligida texnik qayta ta'mirlashni gigienik baholash 109. Mehnat gigienasining asosiy vazifalari: sanitar-gigienik, fiziologik, eksperemental usullar matematik kimyoviy so‘rov usullari texnologik, fizikaviy, klinik usullar kuzatuv usullari, toksikologik, statistik usullar 110. Ishlab chiqarish sanitar omillar nechta guruhga bo‘linadi: fizikaviy, kimyoviy, biologik psixofiziologik usullar texnologik uzilib turuvchi, doimiy individual, jamoa, tabiiy omillarga sotsial, maishiy, kimyoviy usullar 111. Mehnat gigienasi va mehnat muxofazasida qonuniy xujjatlarning qanday turlari mavjud: asos bo‘luvchi, me'yoriy, uslubiy xujjatlar tavsiyaviy, instruktiv, tasdiqlovchi xujjatlar qarorlar farmoyishlar, buyruqlar umumiy ma'lumotlar, xujjatlar 112. DSENM sanitariya vrachining burch va vazifalari belgilaydigan qonuniy xujjatni ayting: O‘zb. Res. “Davlat sanitariya nazorat” qonuni SSVning 200-sonli buyrug‘i 361 –sonli Davlat sanitariya nazorati nizomi O‘zb.ReC. SSVning 1075-sonli buyrug‘i 113. Zararli omillarga kompensatsiya qanday belgilanadi: ish kunini qisqartirish, qo‘shimcha ta'til sanitar oqartiruv, oylik maoshga qo‘shimcha to‘lov orqali ish unumdorligini tavsiya qilish ShHV lar, mehnatni muxofaza qilish bo‘yicha tavsiyalar qo‘llash 114. DSENM mehnat gigienasi bo‘lmning ish rejasi qanday asosiy qismlardan iborat? tashkiliy uslubiy ish, OSN, JSN ilmiy-amaliy, tashkiliy –uslubiy ish, ogohlantirvchi sanitariya nazorati (OSN) sanitar targ‘ibot ishi joriy sanitariya nazorti (JSN) OSN, laborator asbob ishi 115. Tashkiliy uslubiy ishga qaysi ish turlari kiradi? rejalar tuzilishi (hisobotlar), ma'lumotnomalar tayyorgarligi, yig‘ilishlar, seminarlar o‘tkazish jarimaga tortish materiallari tayyorgarligi, farmoishi bajarilishi ustidan tekshiruv kompleks sanitar tekshruvining sanitar –targ‘ibot ishini olib borish O‘zbekiston Respublikasi SSVning № 200 buyrug‘i asosida tibbiy ko‘riklar o‘tkazilishini tekshirish 116. Mukammal sanitar tekshiruvining dalolatnomasi qanday qismlardan iborat? pasport qism, asosiy, xulosa, tavsiya pasport qism, xulosa, ishlatish muddatlari yozuvchi qism, asosiy qism, tavsiya, o‘lchash protokollari asosiy qism, xulosa, yuridik, reja-topshriq 117. Tumanda ishlovchilarning umumiy soni 60000ta DSENM shtatida mehnat gigienasi bo‘yicha qancha shifokor bo‘lishi kerak? 6 10 8 4 118. Agar berilgan administrativ hududda ishlovchilarning soni 42000ga teng bo‘lsa, DSENMda shifokor yordamchilarining soni qancha bo‘lishi kerak? 7 5 10 8 119. Ishlab chiqarish ob'ektlarida jarima solish ketma-ketligini ko‘rsating: tekshiruv dalolatnomasi, sanitar qoidalari buzilganligi to‘g‘risida protokol, farmoyishi yakuniy dalolatnoma, reja-topshiriq, farmoyish sanitr yozishmalar, laborator taxlil natijalari, xulosa DSENM va nazoratdagi ob'ekt bo‘yicha buyruqlar 120. Paxta zavodining changdan aholi tomonidan shikoyat tushganda DSENM mehnat gigienasi vrachi birinchi navbatda nima ish ko‘rishi kerak? S’HM kattaligini aniqlash va tozalash inshoatlarining mavjudligi sanitar himoya mintaqasida (S’HM) boshqa zararli omillarning mavjudligi S’HM ko‘kalamzorlashtirilganligi korxonada suv ta'minoti manbaining mavjudligi 121. Vaqtinchalik mehnat qobilyatining pasayishi bilan kasallanishni kamaytirish yuzasidan korxonada sog‘lomlashtirish takliflar bajarilmasa qanday chora qo‘llanilishi kerak? ob'ektni to‘xtatib qo‘yishi prokuraturaga materiallarni tayyorlash dastlabki tibbiy ko‘riklar o‘tkazilishi sifatini tekshirish sanitariya tartiblarini buzganligi haqida protokol tuzish 122. Ko‘rsatilganlardan qaysi vaziyatlarda materiallar prokuraturaga taqdim etiladi? plombani buzish va yopiq ob'ektni ishga tushirishda sanitar tavsiyanoma bajarilmaganligida jarima o‘z vaqtida tshlamaganligida yorug‘lik yetarli emasligidan ishchilar shikoyat qilganidan 123. Zavodning kechasi tozalanmagan ventilyasion hovoni atmosferaga chiqarishi aniqlangan. Mehnat gigienasi vrachi qanday yo‘l tutishi kerak: prokuraturaga materialni taqdim etish zavod direktorini jarimaga tortish texnika havfsizligi muxandisini jarimaga tortish ob'ekt ekspluatatsiyasini to‘xtatib qo‘yish 124. Salomatlikka ta'sir ko‘rsatuvchi asosiy omillarga kiradi: tabiiy, ijtimoiy – iqtisodiy omillar tibbiy yordam holati, byudjet joyning geografik o‘ziga xosligi, yilning mavsumi yaashash xududida aholining zichligi, jins 125. Ko‘rsatilgan sabablarning qaysi biri ishchilarning kasallanishiga ko‘proq ta'sir qiladi? ish sharoiti, kasbga taaluqliligi parxez va profilaktik ovqatlanish sanitar – maishiy binolar bilan ta'minlanganligi, yorug‘lik iqlimi tibbiy –sanitar qism va tibbiy punktlarning mavjudligi 126. Murojaat bo‘yicha kasallanish tahlili ko‘proq o‘tkaziladi: vaqtinchalik mehnat qobilyatini yo‘qotish bilan mehnat qobiliyatini yo‘qotmasdan o‘sish sababiga ko‘ra gospitalizatsiya qilingan kasallanishga ko‘ra 127. Murojaat bo‘yicha kasallanishning hisoboti uchun asosiy rasmiy hujjat qaysi hisoblanadi? 16-vaqtinchalik mehnat qobilyatini yo‘qotish (VMQY) shakli bo‘yicha vaqtinchalik mehnat qobilyatini yo‘qotish sabablari to‘g‘risida hisobot ambulator karta – 025/u o‘sish sabablari to‘g‘risida xisobot tibbiy ko‘rik ma'lumotlariga ko‘ra kasallanish 128. 16-VMQY shakliga nima asosida kasallanish ma'lumotlari kiritiladi? kasallik varaqasi shikoyatlarni qayd qilish davriy tibbiy ko‘riklar statsionar yordam varaqasi 129. Qaysi muddatlarda mehnat gigienasi vrachi kasallanishlarni tahlil qiladi? kvartal, yarim yil, 9 oy, yil ichida oxirgi 3 yil ichida joriy yil ichida yarim yil ichida o‘tgan yil bilan solishtirgan xolatda 130. Vaqtinchalik mehnat qobiliyatini yo‘qotish bilan kasalanish dinamikasida haqqoniylikni aniqlash uchun nimalar kerak: o‘rtacha va uning xatoligini hisoblash foizlarda o‘zgarishini hisoblash kvartal bo‘yicha o‘rtacha ma'lumotlar dispanser tahlili 131. Qaysi ma'lumotlar asosida kasallanishning chuqurlashtirilgan tahlilini olib borish yaxshiroq: VMQY bo‘yicha kasallanishni shaxsiy hisobot varaqasi kasallik varaqasi murojaatlar, shikoyatlarni qayd qilish jurnali davriy tibbiy ko‘riklarning yakuniy dalolatnomasi 132. Kasallanishning chuqurlashtirilgan tahlilida ko‘proq o‘tkaziladi: sex, kasb va staj bo‘yicha tahlil ish sharoitni chuqurlashtirib o‘rganish shaxsi hisobot varaqasini tuzish uzoq va tez-tez kasal bo‘luvchi shaxslarni aniqlash 133. Kimning kasallanishga oilaviy – maishiy sharoit ko‘proq ta'sir ko‘rsatadi. ayollar erkaklar o‘smirlar muxandislik – boshqaruv ishchilar 134. Ko‘rsatilgan ko‘z kasalliklaridan qaysi biri infraqizil nur ta'sirida rivojlanadi. katarakta glaukoma elektroaftalmiya iridotsiklit 135. Kuyosh urganda tana harorati o‘zgaradimi? o‘zgaradi o‘zgamaydi pasayadi to‘lqinsimon o‘zgaradi 136. O‘simlik changida qaysi ta'sir yetakchi bo‘ladi? allergik ta'sir fibrogen ta'sir toksik ta'sir embriotrop ta'sir 137. Mineral changi ta'sirida qaysi ta'sir yetakchi bo‘ladi? fibrogen ta'sir sensiblizatsiyalovchi ta'sir toksik ta'sir ta'sirlovchi ta'sir 138. Aerozollarning fibrogen ta'sirining havfi asosan nimaga bog‘liq? kristall kremniy dioksidi bo‘lishiga suvda yuqori eruvchanligiga suvda kam eruvchanligiga elektr zaryadlanganligiga 139. Qaysi eng og‘ir kasbiy kasallikni chang keltirib chiqaradi? pnevmokonioz laringotraxeit glossit rinit 140. Ko‘rsatilgan a'zolardan qaysi biri fibrogen changga eng sezgir? o‘pkalar jigar ko‘rish a'zolari eshitish a'zolari 141. Ultrabinafsha nurlanish ta'sirida qaysi o‘tkir kasb kasalligi yuzaga keladi? elektroaftalmiya sanchiqlar katarakta blefarosnozsi 142. Ishlab chiqarishda ishlovchilarning kasallanish chastotasiga asosan nima ta'sir ko‘rsatadi? ishlab chiqarish kasbiy sharoit ishchilarning yoshi ishning umumiy staji tibbiy yordamning holati 143. Vaqtinchalik mehnat qobilyatini yoqatish bilan kasallanish darajasi baholanadi: Notkin shkalasi bo‘yicha umumiy kasallanish o‘sish darajasi bo‘yicha mehnatga qobilyatsizlik holatlari sonining kamayishi bo‘yicha mehnatga qobilyatsizlik kunlari sonining ortishi bo‘yicha kasallanish darajasini haqqoniylik siljish yo‘llarini aniqlash 144. Dastlabki tibbiy ko‘rikdan kim o‘tishi kerak? zararli va havfli sharoitli ishga kiruvchi hamma shaxslar korxonaga ishcha kiruvchi barcha ishchilar 18 yoshdan kichik shaxslar 55 yoshdan katta shaxslar 145. Kim davriy tibbiy ko‘rikdan o‘tish kerak? kimga dastlabki tibbiy ko‘rikdan o‘tishi ko‘rsatilgan bo‘lsa, o‘sha ishchilarga 5 yildan ortiq ish stajiga ega bo‘lsa dispanserda hisobda tursa uzoq va tez-tez kasal bo‘luvchi shaxslar 146. Surunkali kasb kasalligi tashxisini qo‘yish huquqi kimga berilgan? kasbiy kasalliklari kasalxonasiga, kasb kasalliklari kafedrasi tez va shoshilinch yordam vrachiga tuman markaziy shifoxonasi mutaxassis vrachiga tibbiy – sanitar qism vrachiga 147. O‘tkir va surunkali kasbiy zaxarlanishda qaysi muddatlarda tekshirish olib boriladi? 24 soat va 7 kun davomida 48 soat va 3kun davomida 48 soat va 10 kun davomida 72 soat va 5 kun davomida 148. Surunkali kasbiy zaxarlanish va kasb kasalliklari holatlarida qancha muddatda tekshiruv olib boriladi? 7 kun davomida 2 kun davomida 4 kun davomida 3 kun davomida 149. Kimyоviy termaregulyasiya nima? organizmdagi issiqlik hosil bo‘lishi yordami bilan boshqarilishi organizmga issiqlik berishni taqsimlanishi organizmning tashqi muhit bilan issiqlik almashinuvi issiqlik sezish harakatining o‘zgarishi 150. Fizik termoregulyasiya nima? organizm va tashqi muhit orasidagi issiqlik almashinuvining boshqarilishi ishlab chiqarishda mikroiqlimning boshqaruvi ishchilarning ShHV dan foydalanishi ishchilarning issiqlik sezgisining o‘zgarishi 151. Sovuq haroratning uzoq ta'siridan qaysi kasallik rivojlanish mumkin? bronxit keratit nevrasteniya katarakta 152. UBN yetishmasligidan qaysi kasallik yuzaga keladi? yorug‘lik yetishmasligi gipertermiya astenovegetativ sindrom gipotermiya 153. Mahalliy vibratsiya ta'sirida vibratsion sezgirlik qanday o‘zgaradi? pasayadi ortadi o‘zgarmaydi faqat intensiv vibratsiyada pasayadi 154. Kapillyaroskopiya imkon beradi: mahalliy vibratsiya ta'siridagi ilk belgilarni aniqlashga ish jarayonining og‘irlik darajasi to‘g‘risida fikr yuritishga ish jarayonining yo‘naltirilganligi to‘g‘risida fikr yuritishga ishlab chiqarishda shovqin ta'sirini aniqlash 155. Infratovush ko‘pgina ta'sirini ko‘rsatish: eshitish va vestibulyar apparatiga yurak qon-tomir tizimiga osh qozonning sekretor faoliyatiga jigarning funksional holatiga 156. Keltirilgan holatlarning qaysi birida ish zonada kimyoviy moddalar tarkibini aniqlash zarur? kasbiy zaharlanish holatlarini tekshirishda texnologik jarayonni o‘rganishda qurilish loyxasini sanitar ekspertizasida qurilish davomida nazoratda 157. Qanday ta'sirlarga olis ta'sirlar kiradi: mutagen, blastomogen teriga oid, rezorbtiv allergik, ta'sirlovchi o‘tkir, surunkali 158. Qaysi qichishtiruvchi gazlar bir vaqtning o‘zida o‘limga olib keladi: xlor, vodorod sulfid azot oksidi, azot gidrooksidi ammiak, xlorid oksidi azot oksidi, oltingugurt gazi 159. Qo‘rg‘oshinning uzoq muddat ta'siridan qanday kasallik yuzaga kelishi mumkin? saturnizm gipertermiya merkurializm sideroz 160. Simob uzoq muddat organizmga kirishidan qanday kasallikni chiqarish mumkin? merkurializm saturnizm bissinoz skolioz 161. Uglerod oksidining zaharli ta'sirida nimalar yotadi: qonda karboksi gemoglobin shakillanishi oqsillar denaturatsiyasi qonda metgemoglobin shakillanishi qon xolinesteraza aktivligining pasayishi 162. O‘tkir zaharlanishda organik erituvchilar qanday ta'sir ko‘rsatadi: narkotik ta'sir allergik kardiotoksik bronxospastik 163. Qanday kimyoviy moddalarda material kumulyasiya holati kuzatiladi: simob organik erituvchilar azot oksidi polimer moddalar 164. VMQY bo‘yicha kasallanish taxlili 16-VN hisobot shaklida oxirgi 2 yilda kasallanish sababi aniqlanmadi. DSENM vrachi qanday ish tutishi kerak: har bir shaxsda mukammal kasallanish taxlilini o‘tkazish kerak har kvartilda kasallanish taxlilni o‘tkazish kerak kasb kasalliklari dinamikasini taxlil qilish kerak tez-tez va uzoq muddat kasallanadigan shaxslarni aniqlash kerak 165. 16-VMQY shaxsida nimalar ko‘rsatilishi va nimalar o‘tkazilishi kerak: nisbiy ko‘rsatkichlar, kasallik sinflari bo‘yicha tashxis shifiri absalyut ko‘rsatkichlar, yil davomidagi shaxslar soni kasallik davomiyligi yoshi nafaqaga o‘tkazish yoshi 166. Tez yordam vrachi tomonidan qo‘rg‘oshin bilan o‘tkir kasbdan zaharlanish tashxisi zaharlanish sababi o‘rganilmasdan, qo‘yildi DSENMga 1 sutkadan so‘ng shoshilinch xabarnoma berildi. Vaziyatga baho bering. xabar 12-soat ichida kelishi kerak, vrach to‘g‘ri vaziyat tutgan ishchining kasbi va ish joyini aniqlash kerak, DSENMga xabar berish kerak vrach kasbdan zaharlanish tashxisini qo‘yishga haqi yo‘q tashxis qo‘yishdan oldin profpatolog bilan konsultatsiya qilishi kerak 167. Davriy tibbiy ko‘riklarni tashkillashtirishda DSENM mehnat gigienasi vrachini ishi quydagilarni o‘z ichiga oladi: uslubiy seminarlarni o‘tkazish, davriy tibbiy ko‘rik rejasini kelishish, kontingentni aniqlash gigienik mehnat sharoitini o‘rganish kontrol dalolatnoma tuzish tuman sog‘liqni saqlash bo‘limida buyruqni tayyorlash 168. Kasbdan zaharlanish va kasb kasalliklarini tekshirishda qanday xujjat rasmiylashtirishda va qaysi xujjatga asosan: dalolatnoma, O‘zb. Res. SSV ning 200-sonli buyrug‘i 700-sonli buyruqqa asosan tekshiruv dalolatnomasi jarima solish to‘g‘risidagi 309-x/sh protokoli 310-x/sh qaror 169. Termik sex ishchisi sog‘lomlashtirish punktiga charchashga shikoyati bilan keldi. Bundan tashqari og‘iz qurishi, oyoqda og‘riq, issiqlik holati shikoyatlari ham bor edi. gipertermiya gipotermiya gipodinamik holat charchash 170. Davriy tibbiy ko‘rik davomida o‘rmon kesuvchilarda oyoq tomirlarning torayishi, akrotsionar, tovon va panjalarda haroratntng pasayishi aniqlanadi. Bu holatni qanday izohlaysiz: sovqotish gipodinamik charchash gipertermiya 171. Yuqorida sinab o‘tilgan omillardan qaysi birlari chang kasalligi kelib chiqishiga sabab bo‘ladi: chang konsentrotsiyasi, kimyoviy tarkibi, dispersligi konsistensiyasi, nisbiy og‘irligi nafas olish yo‘llarida fagatsitoz xolati eruvchanligi ishchining yoshi, jinsi va individual sezuvchanligi 172. Radioelektronika ishlab chiqarish korxonasi ishchilarida davriy tibbiy ko‘rik natijasida quydagilar aniqlanadi: uyquning buzilishi, gipodinamiya, bradikardiya, ko‘rishining pasayishi. Bu holat nimadan dalolat beradi: radioto‘lqin kasalligidan, kasalxonaga davolanishi uchun yuborish kerak astenovegetativ sindromini davolash kerak, kasbini o‘zgartirish kerak charchash, navbatdan tashqari ta'til tashxis qo‘yishdan avval mehnat sharoitini tekshirish kerak 173. Elektrpayvandlash ishlarini o‘tkazishda yig‘uvchi sexidagi qo‘shni sexning 2 ta ishchisi ko‘zdan og‘riq yorug‘likdan qo‘rqish yosh oqishi ko‘zdan qizarishga shikoyat bilan murojaat qilishdi. Bu qanday kasallik: elektroaftolmiya, ish joylari chegaralanmagan elektrpayvandlash ishlarida ShHVlarning yo‘qligi kon'yuktivit, aerozol kondensatsiyalarining ko‘zga tushishi kon'yuktivit, elektrpayvandlash natijasida katta yorug‘likni hosil bo‘lishi natijasida davriy kon'yuktivit, changning ta'siri 174. Qaysi vaziyatlarda yorug‘likka chanqoqlik holati yuzaga keladi va uning sababi nima? yer ostida ishlash, tabiiy yoritilganliksiz ishlash tungi smenada ishlash, yoritilganlikni yetishmasligi issiq iqlim, infraqizil nurlarning ko‘pligi xolodilnikda ishlash, sovutuvchi mikroiqlim 175. Shovqinni me'yorlash prinsiplari: mehnat jarayonining turi, shovqin darajasi va tavsifi, ta'sir etish davomiyligi eshitish busag‘asi, ta'sir etish vaqti, inson organizmiga ta'siri MATning holati, shovqin tavsifi, qo‘shimcha omillar eshitish organiga impulsli ta'siri, ta'sir etish vaqti 176. Shovqinni oldini olishda qaysi biri radikal hisoblanadi: manbada kamaytirish tarqalishining kamayishi antifonlarni qo‘llash shovqin darajasini davriy nazorat qilish 177. OSNni qurilish jarayonida bosqichlari nechta? 4 ta 3 ta 5 ta 2 ta 178. Yer tanlashda va loyixani ekspertiza qilishda mehnat gigienisi vrachi tomonidan qanday xujjat to‘ldiriladi: xulosa dalolatnoma reja-topshiriq qaror 179. Qurilish jarayonida va ekspluatatsiyaga topshirishda mehnat gigienasi vrachi tomonidan qanday xujjatlar to‘ldiriladi: dalolatnoma qaror protokol xulosa 180. OSNda loyxani ekspertiza qilish va qurilishda asosan qanday qonuniy xujjatlar turi qo‘llaniladi: QMQ va SanQ va Mlar yo‘riqnoma, buyruqlar uslubiy qo‘llanmalar atmosfera havosini muxofaza qilish qonuni 181. OSN da yangi texnika va texnologiya o‘tkazishda qanday qonuniy xujjatlar qo‘llaniladi: SanQ va M, Dav st 361-sonli qaror 231-sonli va 1075-sonli buyruqlar yuqori organlarning qarori va yo‘riqnomalar 182. OSNning yangi texnika va texnalogiya jarayonining bosqichlari: 3 5 2 1 183. OSN da ishlab chiqarish ob'ektlarini qurilishida tekshirish muddatlari: har kvartalda 1yilda 1 marta 1yilda 2 marta topshirishdan oldin 184. OSNda qurilayotgan ob'ektlarda topshirishga oldin tekshirish muddatlari: har oyda 1yilda 1 marta 1yilda 2 marta ishchi komissiyadan oldin 185. SXMning nechta mintaqasi mavjud: 5 ta 3 ta 2 ta 1 ta 186. Ishlab chiqarish mikraiqlimi nima bilan xarakterlanadi: harorat namlik, harorat tezligi, issiqlik nurlanishi harorat, atmosfera bosimi, issiqlik o‘tkazuvchanlik harorat, havosining harakat tezligi issiqlik ajralib chiqish nurlanishi 187. Ishlab chiqarish mikroiqlim qaysi xujjartlar asosida baholanadi: SanQ va M № 0203-06 SanQ va M № 0120-01 SanQ va M № 0122-01 QMQ 2.01.05 -98 188. Infraqizil nurlanishda sanitar me'yorni baholashda nimalar e'tiborga olinadi. ishchidagi nurlanuvchi tana sathining ko‘rsatkichi infraqizil nurlanish intensivligi qo‘shimcha omillarning borligi himoya ekranlarining mavjudligi 189. Tashqarida harorat qancha bo‘lsa yilning iliq davri deyiladi. +100S dan yuqori +100S va undan past +50S va undan past +20S va yuqori 190. Tashqaridagi harorat qancha bo‘lsa yilning sovuq davri deyiladi. +100S va undan past +100S dan past +150S dan past 00 dan +150 S gacha 191. Vrach qurilishi loyhasini nazoratdan o‘tkazayotganda loyhalashtirilgan mikroiqlim sharoitlarini solishtradi: optimal sanitar me'yorlar bilan ruxsat etilgan me'yorning yuqori chegarasi bilan ruxsat etilgan me'yorning pastki chegarasi bilan o‘rtacha ko‘rsatkich bilan 192. Elektromagnit maydon radiochastotasining ekrani nima? metall oyna g‘isht beton 193. Elektromagnit maydon radiochastotasining ekrani qanday bo‘ladi? metalli kartonli ko‘rinadigan yog‘ochli 194. EMMRdan aholini himoya qilish qanday olib boriladi: masofadan himoyalash aholi yashash joylarida himoya ekranlarini qo‘llash EMMR aholi yashash punktlarida qo‘llashni taqiqlash sanitar targ‘ibot ishlari 195. Qanday elektromanit to‘lqin uzunliklari ultrabinafsha spektrlarga kiradi: 400-200 nm 1sm-1mm 3-10 mm 180nm-130 nm 196. Shovqinning ishlab chiqarishda ruxsat etilgan darajasi dBA da qanday: 80 100 85 110 197. Infratovush-ma'lum chastotadagi tashqi muhitdagi mexanik tebranishlar: 20 Gs va undan past 20 kGs va undan yuqori 35 Gs dan past 300-500 Gs 198. Infratovushlar nima bilan tavsiflanadi: ampletuda intensivligi, to‘lqin uzunligi, chastotasi quvvati, ampletudasi, harakat tebranma harakati, chastotasi bosimi tezlanish bosim 199. Qaysi vaziyatlarda ishlovchilr organizmiga kimyoviy moddalarni ta'siri bo‘lmaydi: masofadan boshqarishda mexanizatsiyalash jarayonida umumiy havo almashish jarayonida ShHVlar bilan ta'minlanganda 200. Aeratsiya, deb nimaga aytiladi: tabiiy tashkillashtirilgan va boshqariladigan havo almashinuvi deraza va eshiklar orqali tabiiy havo almashinuvi issiq havo pardalari xonaga tashqi havoni berilishi 201. Ventilyasiya unumdorligi nima? xonaga olib kelinayotgan va xonadan olib ketayotgan havoning hajmi m3/soatda havo quvurlarining ichidagi xarakat tezligi havoning fizik holatini gigienik talablariga mosligi berilayotgan havoning fizik holati 202. Loyihalashtirilgan tabiiy olib ketuvchi mexanik ventilyasiyaning unumdorligi qanday baholanadi: olib ketuvchi ventilyasiyaning so‘ruvchi tirqishidagi harakati orqali formula orqali hisoblash yo‘li bilan sanitar me'yorlarga asosan havo bilan hisoblanadi 203. Maxalliy havo olib ketuvchi ventilyasiyaning qaysi bir turi samarador: tortuvchi shkaf bartovoy otsos tortuvchi zond tortuvchi panel 204. Havo balansi nima? olib kelinayotgan havo olib ketilayotgan havoga teng olib kelinayotgan havo tashqariga chiqayotgan havodan past olib kelinayotgan havo chiqayotgan havodan yuqori tashqariga chiqayotgan havoning harorati, berilayotgan havo haroratiga teng 205. Olib keluvchi ventilyasiya loyhasi nima maqsadida loyixalashtiriladi: sexda qolgan omillarni yo‘qotish va chiqarilgan havoni kompensatsiyalash maqsadida havoda havo haroratini optimallashtirish maqsadida yuqori namlikka qarshi kurashda texnologik maqsadda 206. Ishlab chiqqarishda yoritilganlik turlari: tabiiy, sun'iy, aralash yon tomanlama, yuqori, kombinatsiyalashgan lyuminissent, cho‘g‘lanma avariya holatida, navbatchi, ishchi 207. Yoritilganlik nima? yorug‘lik oqimining fazodagi zichligi fazoda ko‘ringan yorug‘lik oqimi fazodagi yorug‘lik oqmining zichligi ko‘zda yorug‘lik xis qilayotgan nurli energiyaning qismi 208. Ishlab chiqarishda yorug‘likka baho berishda sanitar vrach qanday me'yoriy xujjatdan foydalaniladi: QMQ 2.01.05 -98 SQ 275 -71 Dav.st. 12.1.005-88 SQ 4088 – 86 209. Aralash yoritilganlik qaysi ko‘rsatkichlarda me'yorlanadi: TYok lyuks lyumen bit/sek 210. Maxalliy yoritilganlik deb nimaga aytiladi: ish joylaridagi yorug‘lik oqimini namoyon qiluvchi yoritilganlik avariya holatidagi yoritilganlik ish joylaridagi yoritilganlik tabiiy va sun'iy yoritkichlar orqali xonani yoritish 211. Kombinatsiyalashgan yoritilganlik deb nimaga aytiladi: umumiy yoritilganlikka maxalliy yoritilganlikni qo‘shilishi tashqi devor orqali yorug‘lik to‘siqlari orqali yoritgichlarni tushishi yuqoridan va yon tomondan yoritilganlik majmuasi tabiiy va sun'iy yoritilganlik majmuasi 212. Yorug‘lik oqimini tarqalishi bo‘yicha yoritkichlarning klassifikatsiyasi: to‘g‘ri, tarqoq, aks etgan yopiq, ochiq to‘g‘ri yoritkichlar namdan himoyalangan, chang o‘tkazmaydigan yoritkichlar agressiv muhitdan himoyalangan, umumiy yoritgichlar 213. Yoritilganlik me'yori qaysi me'yoriy xujjatda berilgan: QMQ 2.04.05-98 Davlat standarti 12.1.005-88 Davlat standarti 12.1.008-83 O‘z R SSV ning 200 – sonli buyrug‘i 214. Qaysi o‘lchov usullaridan biri qurilish loyixalari ekspertizasida yorug‘likni aniqlash uchun ishlatiladt: nuqtali usuli aniqlik usuli lyuksmetriya usuli solishtirish shkalasi bo‘yicha 215. Avariya holatidagi yoritilganlik qaysi usul yordamida hisoblanadi? nuqtali yoki Vatt usuli chiziqli izolyuks instrumental usul koeffetsent usul 216. Kombinirlangan yoritilganlikda yoritgich yorug‘ligiga umumiy yoritilganlikning qancha qismi to‘g‘ri kelishi kerak: 10 % me'yorning kombinatsiyalashgan yoritilganlik uchun umumiy yoritilganlikning 5% me'yori me'yordan 5% me'yoridan 1 – 2% 217. Bosh reja deb nimaga aytiladi: ishlab chiqarish territoriyasida bino va inshoatlarning joylanish sxemasi ushbu ob'ektning qurilishidagi maxalliy rejasi S’HM rejasi (ishlab chiqarish) korxonasining seliteb zonada joylashish rejasi 218. Situatsion reja deb nimaga aytiladi: qurilish ob'ktining maxalliy joylashish rejasi bo‘lib, unda boshqa ob'ektlarga va turar joylarga nisbatan berilgan ishlab chiqarish va maishiy ko‘rsatilgan ob'ekt rejasi shamol gulini hisobga olgan holda, sexlar va boshqaruv binolarning bir-biriga nisbatan joylanish nisbati berilgan ishlab chiqarish binolari va tozalash inshoatlarining territoriyadagi joylanish chizmasi 219. Ishlab chiqarish ob'ektlari uchun yer uchastkasini tanlash qaysi vrachlar tomonidan o‘tkaziladi: kommunal va mehnat gigienasi bo‘limi vrachlari sex terapevti, epidemiolog bolalar va o‘smirlar gigiena va ovqatlanish giginena bo‘limi epidemiolog, infeksionist 220. Qurilish ob'ektlari shamol gulini hisobga olgan holda aholi turar joyiga nisbatan qanday joylanishi kerak: shamol esadigan tomonda shamol esmaydigan tomonda 500 m masofada 1000 m masofada 221. Qurilish ob'etida suv ta'minotining qaysi turlari bo‘lishi mumkin: xo‘jalik – ichimlik suv ta'minoti, texnologik suv ta'minoti texnik maqsadda va sug‘orish uchun oshxona va maishiy xizmat yong‘inni o‘chirish, changni yo‘qotishda 222. Yorug‘lik yetishmovchiligini oldini olish maqsadida qanday maxsus maishiy xizmat xonalari tashkil etiladi: fotariylar ingalyatoriylar quyoshli vannalar qo‘l va oyoq vannalari 223. Yuvinish kranlari va dush purkagich nima bilan aniqlanadi: eng ko‘p smenada ishlovchi ishchilar soni 2 smenada ishlovchi ishchilar soni hamma ishchilar soni ishchi ayollar soni bilan 224. Smenalar sonidan qat'iy nazar maishiy xizmat xonalarida qanday yoritilganlik bo‘lishi kerak: sun'iy yoritilganlik tabiiy yorug‘lik birlashtirilgan yorug‘lik mahalliy yorug‘lik 225. Ishlab chiqarish korxonasi uchun yer uchastkasi tanlashda komissiya tarkibida qatnashib, DSENM vrachi qanday masalani hal qiladi: gigienik nuqtai nazardan ushbu ob'ektning hududida joylashishi mumkinligi suv ta'minoti manbasining debiti yetarligiga baho beradi tozalash inshoatlari qurish mumkinligi va chiqindi suvlarni suv havzasiga yig‘ish yer osti suvlarini ishlab chiqarish chiqindilari bilan ifloslanishini himoyalash 226. Mehnat gigienasi vrachi qurilish ob'ektining bosh rejasini sanitar ekspertizasida qanday masalani hal qiladi: sexlar va inshoatlarning territoriyada to‘g‘ri joylashganligini, suv ta'minotining yetarligini, kanalizatsiyaga baho berishda ob'ektning joylashishi to‘g‘risida xulosa beradi S’HM ni yetarligiga baho beradi texnik maqsad uchun suv ta'minoti manbai debitining yetarligini aniqlashda 227. Mehnat gigienasida OSN ob'ektlari : ishlab chiqarish ob'ektlarini qurilishi, yangi texnika vatexnalogiya kimyoviy moddalar yoritilganlik, asbob-uskunalar ob'ektlarining rekonstruksiyasi davolash ob'ektlarini kengaytirish, ventilyasiyalar qurish chiqindi suv tozalash inshoatlarini qurish 228. Qurilishda OSN o‘tkazishning 2 chi bosqichi: loyixani ekspertiza qilish qurilish jarayonini nazorat qilish suv ta'minoti kanalizatsiyasining ekspertiza ma'lumotlari korxonaning xudud seleteb zonasida joylashishga baho berish 229. Qurilishda OSN o‘tkazishning 3 chi bosqichi: qurilish jarayonida ishtirok etish yer uchastkasi tanlashda tozalash inshoatlarini ko‘rib chiqish bosh rejani sanitariya ekspertizasi 230. Qurilishda OSN o‘tkazishning 4 chi bosqichi: qurilgan ob'ektlarini qabul qilishda ishtirok etish qurilish ob'ektlarini ko‘rib chiqish atmosfera havosini himoyalash choralarini ko‘rib chiqish suv ta'minoti va situatsion reja ekspertizasi 231. Qurilish uchun yer uchastkasi tanlashda mehnat gigiena vrachi qanday masalani hal qiladi: korxonaning ushbu maydonida joylashishi mumkinligi maydon o‘lchamining yetarliligi ishchilar soni va ITT yetarli mablag‘ bilan ta'minlanganligi 232. Qurilish jarayoni nazoratida mehnat gigiena vrachi qaysi asosiy masalalarni hal etadi: qurilish jarayonining loyixaga mosliligi, quruvchining mehnat sharoitlarini nazorat qilish xududda ob'ektning to‘g‘ri joylashganligiga baho berish qurilish jarayonining tasdiqlangan grafikga mosligi ish mexanizmi darajasiga gigienik baho berish 233. Qurilishda ishchi loyixaning qaysi qismlari mehnat gigiena vrachi tomonidan ko‘rib chiqiladi: bosh reja, yoritish, ventilyasiya, maishiy xonalar situatsion reja, sanitar – texnik inshoatlar qo‘shimcha xujjatlar, ITT loyixalash bosqichlari, mablag‘ bilan ta'minlash grafigi 234. Ob'ektni ekspluatatsiyaga taqdim etishda ishchi komissiyada qatnashuvchi mehnat gigiena vrachining vazifasi: sog‘lomlashtirish chora – tadbirlariga va yoritilganlikka baho berish qurilgan ob'ektning loyixaga mosligi to‘g‘risida xulosa berish zararli omillar bilan kurashish chora-tadbirlarning mavjudligini tekshirish texnik uskunalarning proektga mosligini tekshirish 235. Davlat qabul komissiyasi ishida qanday masalalar hal etiladi: ob'ektni ekspluatatsiyaga berish mumkinligi to‘g‘risida xulosa berish sanitar – texnik qurilmalarining mavjudligi korxona xududini tozalash SHM ni holati 236. OSNning yangi texnika, texnalogiyaning 1chi bosqichi: normativ –texnik xujjatlarni ko‘rib chiqish texnik havfsizlik chorasining mavjudligi zararli ishlab chiqarish omilarni o‘lchash yangi uskunalarning qurilmasini ko‘rib chiqish 237. Yangi texnika, texnologiyadagi OSNning 2chi bosqichi: ishlab chiqarish sinovlarida qatnashish konstruktor yechimlar ekspertizasi texnik qayta qurollanish tekshirish yangi aniqlik usullarni tekshirish 238. OSN da yangi texnika va texnologik jarayonning 3-bosqichi-bu: yangi texnika, texnalogiyani ekspluatatsiyaga topshirish haqida xulosa me'yoriy xujjatlarni ko‘rib chiqish yangi kimyoviy moddalarning pasport ma'lumotlarini ekspertizasi ITT, samaradorlikni baholash 239. S’HM nimalarga bog‘liq: chiqayotgan zararli omillarning soniga va xarakteriga, ishlab chiqarish ob'ektini quvvatiga va jarayoniga shamol guli va ochiq suv havzalarining mavjudligiga joyning relefiga va ko‘kalamzorlashtirish foiziga joyning aeroiqlimining holatiga 240. Ishlab chiqarishda mikroiqlimni me'yorlashda quyidagilar hisobga olinadi: yil davri, bajarilayotgan ishning og‘irligi, joyning iqlimi yil davri, vaqt bajarilayotgan ishning og‘irligi, tnxnologik jarayonning tavsifi ta'sir etuvchi ishlab chiqarish omillari 241. Ishlab chiqarishda mikroiqlimga gigienik baho berishda birinchi navbatda nimalar qilish kerak: texnologik jarayonni o‘rganish va ta'sir etuvchi omil manbaini aniqlash haroratini o‘lchash, issiqlik manbaini o‘lchash -xona eskizini chizish va nuqtalarni aniqlash kerakli hisob-kitoblarni qilib, ularni me'yor bilan solishtirish 242. Ishlab chiqarish changini gigienik me'yorlashda nimalarga e'tibor berish kerak ? kremniiy 2 oksidiga, zaharlilik xususiyatiga mineralligiga, dispersligiga disperslik darajasiga va ivilishiga elektr zaryadliligiga va moddaning qattiqligiga 243. Ishlab chiqarish ventilyasiyasining gigienik tomonidan qo‘llanilishi: yuqori issiqlik, namlik, zararli bug‘laar, gaz va changga qarshi ishlab chiqarishda qimmatbaho chiqindilarni ushlab olish va yo‘qotish texnologik jarayonni optimalligini ta'minlash avariya holatini oldini olish va uni keltirib chiqarmaslik 244. Ventilyasiya loyixasini sanitariya ekspertizadan o‘tkazishda ventilyasiya unumdorligi qanday baholanadi: havo olish va havoni tashqi muhitga chiqarish joylarining bir biriga nisbatan to‘g‘ri joylashganligiga hisob-kitob usullar yordamida, loyixada ko‘rsatilgan natijalarga taqqoslash orqali unumdorlikni gigienik me'yorlar bilan taqqoslash orqali ventilyasiya samaradorligini aniqlash 245. Ventilyasiya loyixasini ekspertiza qilishda mehnat gigienasi vrachining vazifasi: havo muhitini ventilyasiya bilan ta'minlanishini gigienik talablarga mosligini ventilyasiya moslamalarining nosozligini ventilyasion agregatlarning texnik tavsifi bilan tanishish havo almashinish karraligini hisoblash va havo almashini balansini aniqlash 246. Bug‘ va gazlarga qarshi qanday ventilyasiya tizimidan foydalaniladi: mexanik maxalliy olib ketuvchi va umumiy olib keluvchi umumiy havo almashtiruvchi, havo dushlari maxalliy olib keluvchi va umumiy olib ketuvchi havo dushlari, havo pardalari 247. Manbani tanlashda nimalarga e'tibor berish kerak: ish turiga, havo muhit sharoitiga, xona maydoniga va yorug‘lini me'yorlash darajasiga rangni tanlashda maxsus talablarga, aks etish koeffitsentiga ish jarayoniga va xonani bo‘yalishiga va moslamalarga yorug‘lik manbaini iqtisodiy tomondan tejamliligiga, spektr tarkibiga 248. Yorug‘lik armaturalari nima maqsadda ishlatiladi: yorug‘lik oqimini taqsimlanishiga, ravshanlikdan ko‘zni himoyalashda ko‘zni bug‘ va gazlardan himoyalashda lampalarda yorug‘likni berishni oshishiga, ravshanlikni kamayishiga elektr shikastlanishdan ishchilarni himoyalashda 249. Yorug‘lik loyixalarini hisoblashda zapas koeffitsenti qaysi maqsalarda qo‘llaniladi: yoritkichlarni ekspluatatsiya qilishda va havoni ifloslanishida yorug‘likni kamaytirishni kompensatsiya qilishda minimal yorug‘lik olishda ishlatilish natijasida lampalarni eskirishi va ularning kuyishi lampaning nisbiy quvvatini aniqlashda 250. Ishlab chiqarishda tabiiy yoritilganlikni loyixalashtirish nima sababdan olib boriladi: ijobiy, iqtisodiy, biologik, psixologik ahamiyatini inobatga olganda yorug‘lik spektri bo‘yicha ishlarni olib borish maqsadida ishlab chiqarishda kasbdan zaharlanishni kamaytirishda ish joylarida doimiy yorug‘lik darajasini yaratishda 251. Ishlab chiqarish ob'ektlarini joylashtirishda S’HM ni o‘lchamlari nimalarga bog‘liq: korxona quvvati va tarmog‘oga, ajralib chiqadigan zararli omillarga bog‘liq havo ventilyasiyasini tozalash maydoniga obodonlashtirish o‘lchamiga va territoriyani ko‘kalamzorlashtirilishiga sexlarning qavvatiga, chiqindilarni tashish joyiga, maishiy xizmat xonalariga va chiqindilarni ko‘mish joyiga 252. Maishiy xizmat xonalarining tarkibi nimalarga bog‘liq: texnologik jarayonni o‘ziga xosligiga ishlab chiqarish zararli omillarga ishchilar soniga va o‘g‘itlar soniga noqulay mikroiqlim sharoitiga radiatsion intensivligiga va issiqlik ta'siriga 253. Kiyim saqlash garderoblar soni nimalarga bog‘liq: barcha smenadagi umumiy ishchilar soniga eng ko‘p ishlaydigan 2 smenali ishchilar soniga eng ko‘p smenadagi ishchilar soniga kunduzgi smenada ishlovchi ishchilar soniga 254. Paxta tozalash zavodlarini qurilish loyixasida tashqi muhitni himoyalashda asosiy chora tadbirlar: S’HM ni yetarliligi, ventilyasion havoni tozalash havoni gazdan tozalash inshoati suvni kimyoviy omillardan tozalash inshoatlari ishlab chiqarish xonalarida havoni changdan tozalash chora tadbirlari 255. Seliteb zonalarda ishlab chiqarish korxonasi qurish mumkinmi: mumkin, faqatgina 4 va 5 sinfga kiradigan, tashqi muhitga zararli omillarni tushirmaydigan korxonalarni qurish mumkin ha, ular shovqin chiqarmasa hyech qanday sharoitda yo‘q, mumkin emas ha, faqatgina 1 sinfga tegishli ishlab chiqarish omillar 256. Ishchi komissiyada ventilya samaradorltigi va yoritilganligi past ekanligi anqlandi, Ekspluatatsiyaga topshirishda bosh vrach qanday qaror qabul qilishi kerak.? davlat komissiyasida dalolatnomaga bosh vrach imzo chekmaydi garantiyniy xat orqali qabul qiladi ishchilar tomonidan garantiyniy xat orqali kelishadi imzo qo‘yadi, kamchiliklar bo‘yicha muddat qo‘yadi 257. Chang va havo harorati me'yoridan 50S ga ortgan. Agar qolgan hay'at a'zolari imzo qo‘ygan bo‘lsa vrach ishchi komissiyada imzo qo‘yadimi? yo‘q ha ha, kamchiliklarni bartaraf etganidan so‘ng o‘z xulosasini yozib beradi 258. Asosiy sexlarda evakuatsiya yoritilganlikni yo‘qligi va chiqindilarni saqlash xonalarida navbatchi yoritilganlikni yo‘qligi bosh reja loyixasini ekspertiza qilishda mashinasozlik korxonasida anqlandi. Bu holat loyixani kelishila olmasligiga sabab bo‘la oladimi? mumkin bo‘lmaydi bo‘ladi, faqatgina buyurtmachi tashkilot bilan kelishilgan holda imzo qo‘ymaydi, kamchiliklarni bartaraf etgandan so‘ng 259. Topshirishdan avval ishlab chiqarish ob'ektlarida loyixadan chetlashtirish holatlari kuzatildi va sanitar-texnik moslamalarning qurilish grafigidan chetga chiqish hollari kuzatildi, bunday hollarda mehnat gigienasi vrachi qanday ish tutadi? qurilishni to‘xtatadi, 1 oyda 1 martta nazorat o‘tkazadi kamchiliklarni yo‘qotilishi bo‘yicha muddat beradi, har kvartalda nazorat o‘tkazadi qurilish boshlig‘iga jarima soladi, kvartalda 2 martta nazorat o‘tkazadi kamchiliklarni buzganligi uchun protokol tuzadi, yarim yilda 1 martta nazorat o‘tkazadi 260. Ob'ektni ekspluatatsiyaga topshirishda mehnat DSENM gigienasi vrachi dalolatnomaga imzo qo‘yishdan bosh torta oladimi? ishchi komissiyada qatnashganda imzo qo‘yishdan bosh torta oladi hyech qanday izoxsiz , bosh torta oladi bosh torta olmaydi, chunki boshqa xay'at azolari dalolatnomaga imzo qo‘yganliklari uchun agar quruvchilardan garaniniy xat bo‘lmasa, bosh torta oladi 261. Sexda mikroiqlimni ruxsat etilgan me'yorini ta'minlovchi qurilish loyihasida ventilyasiya loyihasi berilgan. Bu holat to‘g‘rimi? yo‘q, chunki mikroiqlim ko‘rsatkichlari optimal darajaga to‘g‘ri kelishi kerak yo‘q, chunki mikroiqlim ko‘rsatkichlari o‘rtacha smenali me'yorga javob berish kerak ha, loyihada ko‘rsatilganlar sanitar me'yorga to‘g‘ri keladi yo‘q, chunki iqlim ko‘rsatkichlari hisobga olinmagan 262. Ish joyi havosida kimyoviy moddalarning gigienik me'yorlash bosqichlarini ketma-ketligini ko‘rsating: moddaning taxminiy bezarar darajasini ishlab chiqish (TBM),REK,REKni taxlili surunkali ta'sir zonasini qabul qilish, o‘tkir ta'sir va spetsefik chegarani aniqlash SXM kutish vaqtini o‘rnatish, ruxsat etilgan konsentratsiyani taxlil qilish TBMni isbotlab berish, zapas koeffitsenti va REK ni isbotlab berish 263. Kimyoviy birikmalarni havfliligini aniqlash uchun keltirilgan ko‘rsatkichlardan qaysilar zarur: zona akuta va surunkali zona yuqori havflilik ko‘rsatkichi konsentratsiya chegarasining ko‘rsatkichi qichishtirishning effekt darajasi allergik ta'siri 264. Havfliligi bo‘yicha kimyoviy moddalar nechta sinfga bo‘linadi va ularning nomi: 4 ta sinf – o‘ta havfli, havfli , o‘rtacha havfli va kam havfli 3ta sinf -organik, noorganik, elementoorganik 3ta sinf -teriga nafas olish organiga va oshqozon – ichak traktiga ta'sir etuvchi moddalar 4ta sinf – umumzaharli qichishtiruvchi, sensiillashtiruvchi, havfli moddalar 265. Biologik omillardan atrof muhitni muxofaza qilishning asosiy choralari: SXM ning mavjudligi ventilyasion havoni va chiqindi suvlarni zararsizlantiruvchi texnologik chiqindilarni tozalash territoriyani zonalashtirish uy sharoitlarida maxsus kiyimlarni tozalashni taqiqlash, SXMning mavjudligi mehnat sharoitlari ustidan nazorat, germetizatsiya 266. Ishlab chiqarish ventilyasiyasi ustidan OSN olib borishda mehnat gigienasi vrachining ishini ketma-ketligi: loyihani sanitariya ekspertizasi qurilishi jarayonini nazorat qilish, ekspluatatsiyaga topshirishdan unumdorligini baholash vetilyasiya tizimini to‘g‘ri tashkillashtirishini baholash va uning unimdorligi ventilyasiya tizimining barcha qismlarini vaqtida qurilayotganligini baholash montajdan so‘ng ventilyasiya unumdorligi va samaradorligini baholash 267. Ishlab chiqarish xonalarida havoning kimyoviy va fizikaviy tarkibini yaxshilash maqsadida quyida keltirilgan tadbirlar ichida ventilyasiyani belgilovchi to‘g‘ri ketma-ketligini ko‘rsaing: avtomatizatsiya qilish, alohidalash, germentezatsiya, ventilyasiya ventilyasiya, germetiklash, avtomatlashtirish, alohidalash germetazatsiyalash, alohidalash, ventilyasiya, avtomatizatsiya alohidalash, ventilyasiya, germetezatsiyalash, avtomatizatsiya 268. Sun'iy yoritilganlikni gigienik me'yorlashda quyidagilarga e'tibor beriladi: ko‘rish ishining aniqligiga, kontrast, fon, yoritilganlik tizimiga ko‘rish a'zolarining zo‘riqish darajasiga shikastlanish omilining havfiga quyoshlilik koeffitsenti ish kuninig davomiyligiga kontrast yorug‘lik iqlimining koeffitsentiga, zahira koeffitsentiga, fonga 269. Agar bosh reja va situatsion rejalarda kamchiliklar bo‘lsa, mehnat gigienasi vrachi qurilish loyihasiga qanday xulosa beradi: loyiha kelishilmaydi loyiha kelishiladi kamchiliklar bartaraf etilgandan so‘ng loyiha kelishiladi loyiha qayta ishlash uchun yuboriladi 270. Dastlabki va davriy tibbiy ko‘riklar kim tomonidan o‘tkaziladi: tibbiy sanitariya qism (TSQ), territorial davolash – profilaktika muassasasi (DPM) sex vrachi terapevt tibbiy bo‘lim vrachi, mehnat gigienasi vrachi vrach akusher – genikolog, dermatolog 271. Kasb kasalligini qo‘yish uchun mehnat sharoitni gigienik tavsifi kim tomonidan tuziladi: DSENM mehnat gigiena vrachi texnik havfsizligi muxandisi TSQ bosh vrachi prof. patolog 272. Infraqizil manbai ta'sirida havo xarakati va nisbiy namlik qaysi asbob yordamida o‘lchanadi: Assman psixrometri Avgust psixrometri gigirometr aktinometr 273. Ionlashtirilmagan nurlarning qaysi turi aktinometr yordamida o‘lchanadi: infraqizil nurlanish radioto‘lqinli nurlanish ultrabinafsha nurlanish o‘ta yuqori chastotali nurlanish 274. Umumiy kasalliklardagi hodisalar soni nechta ishchiga gisbatan aniqlanadi: 1000 ta ishchiga nisbatan barcha ishchilar soniga zararli omilar bilan ishlovchi ishchilar soniga yil davomida ishlovchi ishchilar soniga 275. Sutka davomida ishlab chiqarish xonalarida nisbiy namlikni yozib olishda qaysi asbobdan foydalaniladi: gigrograf ossilograf kimograf barograf 276. Havo harorati qaysi birliklarda o‘lchanadi: 0S kal/sm2, min kkal Vt 277. Havodagi kichik harakat tezligi qaysi asbobda o‘lchanadi: elektrotermoanemometr, katatermometr kosachali anemometr akninometr barotermogigrometr 278. Havodagi katta harakt tezliklari qaysi asbobda o‘lchanadi? kosachali anemometr katatermometr assman psixrometri aktinometr 279. Qaysi asbob yordamida issiqlik almashinuvi o‘lchanadi: bioteplomer aktinometr termoanemometr elektrotermoanemometr 280. Nurlanish yo‘li bilan issiqlik almashinuvi qaysi asboblar bilan o‘lchanadi: radiometr teplomer aktinometr anemometr 281. Ishlab chiqarish sharoitida ter bug‘lanishi bilan kechadigan issiqlik almashnuvi sodda aniqlash usuli: indikator yordamida xronorefleksometr gigrometr, radiometr bioteplomer 282. Teri harorati qaysi asbob yordamida o‘lchanadi: tibbiyot elektrtermometri spirtli termometr simobli termometr bioteplomer 283. Issiqlik ta'siriga reflektor reaksiyaning vaqti qaysi asbob bilan o‘lchanadi: xronorefleksometr elektrotermoanemometr differensial radiometr, aktinometr bilan aktinometr 284. Kamfort meteosharoitida issiqlik almashinuvining asosiy yo‘llari: konduksiya va konveksiya yo‘li bilan faqatgina havoga nafas chiqarish orqali nurlanish yo‘li va havoga nafas chiqarish orqali konduksiya va ter ajralishi orqali 285. Yuqori havo haroratida organizm orqali tashqi muhitga issiqlik ajralib chiqishiningasosiy yo‘llari: bug‘lanish konduksiya, konveksiya nurlanish, o‘tkazish konduksiya, nurlanish 286. Past havo haroratida issiqlik almashinuvi qanday olib boriladi: nurlanish, konveksiya bug‘lanish, nurlanish havoga konduksiya yo‘li bilan nafas chiqarish konduksiya, ter ajralib chiqishi 287. Nurlanish yo‘li bilan organizmda issiqlik almashinuvini ortishiga nima ta'sir etadi: tashqi-muhit harorati harorat va havo namligi namlik va havoning harakat tezligi atrof – muhit ko‘rsatkichlarining issiqlik izolyasiyasi 288. Tananing nur tarqatish holati havo harakatiga bog‘liq-mi? yo‘q ha ba'zida ba'zan 289. Kelib chiqish bo‘yicha changning klassifikatsiyasi: organik, anarganik, aralash changlar tabiiy, o‘simlik changi dizintegratsiya aerozoli, mineral changlar kondensatsiya aerozoli, mineral changlar 290. Qaysi hollarda havodagi changlanganlik aniqlanadi: changni dispersligini va eruvchanligiga baho berishda rejali tekshiruvda, kasb kasalliklarni aniqlashda,ob'ektni ekspluatatsiyaga topshirishda ishning og‘irligi va keskinligini baholashda, yangi texnikani qo‘llashda disperslikni aniqlashda, changni uchuvchanligi va eruvchanligini aniqlashda 291. Ish joyi havosida changlanganlik sonini baholashda amaliyotda qaysi usuldan foydlaniladi: tortish usuli spektrofotometrik usul sidemetatsion usul xromotografik usul 292. Biologik omillar qanday guruhlarga bo‘linadi: tabiiy, industrial doimiy, doimiy bo‘lmagan industrial va sanoat birlamchi, birlamchi bo‘lmagan 293. Infraqizil nurlanishning ta'sirini oldini olish eng samarali chora tadbirlarni ayting: ekranlashtirish, havo dushlari aeratsiya va ventilyasiya moslamalarni to‘g‘ri joylashtirish va tibbiy ko‘riklar ShHV larni qo‘llash 294. O‘simliklarda mikrobiologik himoya vositalarini qo‘llashni salbiy tomonlari: tashqi muhitni to‘yinganligini ortishi, allergik va toksik samara aholi yashash punkitlariga yaqin joylarda qo‘llanilishini chegaralash biopreparatlarni olinishini yengil mehanizatsiyasi biopreparatlarni qo‘llanilishining yengil mehanizatsiyasi 295. Korxonada ishlab chiqarish ventilyasiyasi qaysi maqsadlarda tashkillashtiriladi: issiqlikka qarshi kurashishda, bug‘ga, gazga va changga qarshi kurashishda ishlab chiqarishda qimmatbaho chiqindilarni ushlashdi va yo‘qotishda avariya holatlarini oldini olishda sexga kirishda havo dushlari moslamalari 296. Qo‘rg‘oshin keltirib chiqaruvchi kasb kasallik nominining termini: saturnizm, mikrosaturnizm bissinoz, allergiya pnevmokanioz,bronxit bronxial astma, pnevmokanioz 297. Infraqizil nurlanish ta`sirida quyidagilar kuzatiladi? katarakta glaukoma elektrooftalmiya iridosiyalit 298. Ishlovchilarda kasallanish chastotasiga nima ta`sir etadi? ishlab chiqarishdagi kasbiy sharoit ishning umumiy staji tibbiy yordamning holati ijtimoiy-maishiy sharoit 299. VMQY bo`yicha kasallanish darajasi nimaga asosan baholanadi? Notkin shalasi umumiy kasallanish darajasi mehnat qobiliyatini yo`qotilishini hodisalar sonini kamayishi mehnat qobiliyatini yo`qotilishi bo`yicha kunlar sonining ortishi 300. Ishga kirganda dastlabki tibbiy ko`rikdan o`tuvchilar zararli va xavfli mehnat sharoiti bilan ishlovchi ishchilar korxona ishga kiruvchi ishchilarning hammasi 8 yoshga yetmaganlar 55 yoshdan oshganlar 301. Davriy tibbiy ko`rikdan o`tuvchi ishchilar: dastlabki tibbiy ko`rikdan o`tishi kerak bo`lgan ishchilar 5 yildan ortiq ish stajiga ega bo`lganlar dispanserda ro`yxatdagilar uzoq muddat va ko`p kasallanuvchilar 302. Zaharli bug` va gazlar ta`sirida nafas organlari uchun qo`llaniladigan SHHV lar: filtrli va izolyatsiya qiluvchi protivogazlar “Lepestok” respiratori “Astra-2” respiratori, niqoblar dokali niqob 303. Qaysi omillarga qarshi protivogazlardan foydalaniladi? gaz, par chang, tuman tuman, dezintegratsiya aerozollari tutun 304. Protivogaz turlari: filtrli, izolyatsiya qiluvchi tashqi, ichki ochiq, yopiq turdagi klapanli, sun`iy 305. Shovqinga qarshi SHHV lar: naushnik, antiphon, beryushi shlem, pnevmoshlem ko`zoynak, maska dokali va paxtali tampon 306. Qaysi omillarga qarshi respiratorlardan foydalaniladi? chang gaz tuman tutun 307. Ko`zni EMMK dan himoya qiluvchi ko`zoynaklar: setkali, metalli yorug`likni oz miqdorda o`tkazuvchi, yopiq yopiq, aks etgan ochiq, yutuvchi 308. Ishlab chiqarishda SHHV larni qo`llash radikal chora tadbirlar qatoriga kiradimi? yo`q ha ba`zan bir xilda 309. Ish davomida energiya sarfini aniqlash usullari: bevosita kalorimetriya spektrofotometriya ergonometriya xromotografiya 310. Mehnat turlari: jismoniy, aqliy avtomatlashtirilgan, qo`l mehnati monoton, qiziqmas mehnat qo`l mehnati, mexanizatsiyalashtirilgan 311. Ishlab chiqarishda pestisidlarning ta`sirida nimalarga e`tabor beriladi? qo`llanish obyekti qo`llanish usuli agregat holati eruvchanligi 312. O`ta chidamli moddalarga kiradigan pestisidlarni saqlanish holati: 2 yildan ortiq 7 yil 1 yil 0,5 – 1 yil 313. Pestisidlarni qo`llanishni qaysi bosqichida SHHV lardan foydalaniladi? hamma bosqichlarida 1-boaqichida 2-bosqichida 3-bosqichida 314. Entomograf – bu: tabiiy, biologik, aktiv moddalar Qon so`ruvchi hasharotlar lichinka bosqichidagi hasharotlar sun`iy sharoitda ko`payuvchi foydali hasharotlar 315. Pestisidlarni qo`llashda barcha talab va reglamentlarni bajarilishiga javobgar shaxs: qishloq xo`jalik mahsulotlarini ishlab chiquvchi pestisidlarni ishlab chiqaruvchi DSENM sanitary xulosa beruvchi shaxs 316. Ishchilarni SHHV lar bilan kim ta`minlaydi? korxona raxbari sanitariya-epdemiologiya xizmati kasaba uyushmasi brigadir 317. SHHV lari va maxsus kiyimlar qayerda saqlanishi va zararsizlantirilishi kerak? ish joylardagi maxsus maishiy xonalarda sexda, maxsus shakfda garderobxonada chekish xonalarida, yuvinish xonasida 318. Charchashni diagnostika usullari: obyektiv va subyektiv sifatli va sonli instrumental va instrumental bo`lmagan statistik 319. Ta`sir etishiga qarab ventilyatsiya turlari? mexanik, tabiiy umumiy, mahalliy olib keluvchi havo dushlari 320. Ishlab chiqarish ventilyatsiyasiga gigiyenik baho berishda mehnat gigiyenasi vrachining asosiy vazifalari: samaradorligiga baho berish unumdorligini aniqlash havo almashinish karrasini aniqlash tozalash inshootlarini samaradorligiga baho berish 321. Ventilyatsiya samaradorligi – bu: havo muhitdagi ventilyatsiyaning gigiyenik parametrlarining mavjudligi xonaga kirayotgan va xonadan chiqayotgan havoning hajmi havo quvurlarining germetikligi va ularning joylashishi, tezligi quvur ichidagi havoning harakat tezligi 322. Xavfliligi bo`yicha 2 va 3 sinfga kiruvchi kimyoviy omillar mavjud sexlarda resirkulyatsiyani qo`llash mumkinmi? mumkin emas mumkin faqat sovuq davrda mumkin, 50% gacha 323. Jamoa shartnomasi kim bilan kelishiladi: korxona raxbari DSENM bosh vrachi tibbiy-sanitariya qism bosh vrachi texnika xavfsizligi muhandisi 324. Charchash muammolari: charchashni keltirib chiqaruvchi sabablarni aniqlash, uning diagnostikasi va profilaktika chora tadbirlarni ishlab chiqish charchash patogenizini o`rganish charchash korreksiyasi bo`yicha chora tadbir ishlab chiqish qo`llanadigan usullarni ishchilarga o`rgatish 325. Mehnat va dam olishni ratsionlashtirishda nimalar reglamentlanadi? ishning davomiyligi, tanaffuslar vaqti, ularning soni va tashkil etilishi ish sharoiti, ishning og`irlik va keskinligi ishning davomiyligi va dam olish joyi ovqatlanish vaqti, tanaffus vaqti 326. Maishiy xizmat xonalariga qanday xonalar kiradi? garderobxona, dushxona, yuvinish xonasi, hojatxona, maxsus maishiy xonalar tibbiyot xonasi, oshxona, psixologiya, tinchlanish xonasi dam olish va ovqatlanish xonasi tibbiyot xonasi, hojatxona 327. Ish joyi havosida kimyoviy omillarga gigiyenik baho berish bosqichlarining ketma-ketligi: namuna olib boorish, tahlil qilish, ventilyatsiyaga baho berish xona eskizini chizish, olingan natijalarni taxlil qilish va baholash texnalogik jarayonni o`rganish, namunalarni tahlil qilish texnologik jarayonni o`rganish, eskiz chizish, namuna olish va tahlil qilish 328. Ishga kirishdan avval va ish vaqtida yo`riqnoma o`tkazishda qanday masalalar yoritiladi? zararli omillar, zaharlanish sababi, birinchi yordam ko`rsatish, profilaktik chora-tadbirlar ekologiya bo`yicha bilimlarni yaratish San. instruktorlarni tayyorlash tashqi tushunchani kengaytirish, gigiyenik ko`nikmalarni shakllantirish 329. Ishchilarda kursli gigiyenik o`qitishdan maqsad: noqulay ta`sir etuvchi ishlab chiqarish omillarini oldini olish bo`yicha bilimlarni ishchilarga berish davriy tibbiy ko`rik ahamiyatini tushuntirish tibbiy xizmat tarmog`I bilan tanishish umumiy sanitary inspektorlarni tayyorlash 330. Ishning keskinligi qanday asosiy ko`rsatkichlar bilan tavsiflanadi: kuzatuvlar davomiyligi, signallar zichligi, bir vaqtning o‘zida kuzatuvlar soni, emotsional zo‘riqish eshitish va ko`rish analizatorlarining keskinlik darajasi, emotsional nagruska eshitish va ko‘rish analizatorining zo‘riqish darajasi, emotsional zo‘riqish kelib tushayotgan signallar karraligi, ko‘zning zo‘riqishi, vaqti 331. SXM.ning o’chamlari nimaga bog’liq: tashqi muhitga tashlanayotgan zararli omilning soni va tavsifi, korhona quvvati, ishlab chiqarish jarayoni shamol guli, ochiq suv havzalarining mavjudligi joy relyefi, joining aeroklimatik o’ziga xosligi 332. Doimiy ish joyi deb – 50%dan ortiq yoki 2 soat davomida ish vaqtining sarflanadigan ish joyiga smena davomida ishchining 1 soatdan kam bo’lmagan davomiy ish joyiga aytiladi 30%dan ortiq ish vaqtining sarflanadigan ish joyiga 80%dan ortiq yoki 4 soatdan kam bo’lmagan ish vaqtidagi ish joyiga 333. Issiqlik tasiriga reflektor reaksiyaning vaqtini aniqlaydigan asbob: xronorefleksometr aelektrotermoanomometr differensial radiometr aktinometr 334. Isituvchi mikroiqlimga qarshi radikal chora tadbirlar: avtomatlashtirish, mexanizatsiyalash, ekranlashtirish, aeratsiya mehnat va dam olish tartibi. suv bilan taminlanishi. ShXV larni qo’llash. 335. SXM bu -: tashqi muxitga korxonadan zararli omillarni tashlash joyidan axoli yashash joyigacha (kvartal) bo’lgan masofa korhona chegarasidan maktabgacha va maktab muassasalarigacha bo’lgan masofa korxona devoridan suv olish inshoatigacha bo’lgan masofa xar xil qo’shni korxonalargacha bo’lgan masofa 336. Mayishiy xizmat xonalarning soni nimalarga bog’liq: texnologiya jarayoniga va zararli omillarga ishlovchilar coni va smenasiga noqulay mikroiqlim radiatsion va issiqlik tasirining intensivligiga 337. Garderoblarda kiyimlarni saqlash shkaflarinina soni nimalarga bog’liq: eng ko’p smenadagi ishchilar soniga 2 – eng ko’p smenada ishlovchi ishchilar soniga hamma smenada ishlovchi umumiy ishchilar soniga kunduzi smenada ishlovchi ishchilar soniga 338. Maxalliy vibratsiya tasirida qurulish jarayonida qanday xonalar bo’lishi kerak: suvli prosedura va o’z o’zini massaaj qilish xonasi psixologik razgruska fotoriy profilaktik ovqatlanish 339. Teri xaroratini o’chovchi asbob: tibbiyot elektrotermometri spirtli termometr simobli termometr bioteplomer 340. Mexnat gigiyenasi ishida qanday ishlar tashkiliy uslubiy ishlarga kiradi: reja tuzish, malumotnoma tayyorlash, majlislar, seminarlar o’tkazish jarima solish uchun malumotnomani tayyorlash, qarorni bajarilishini nazorat qilish sanitar targ’ibot ishlarini o’tkazish, kompleks sanitariya o’tkazuvi 200 – buyruq bo’yicha nazorat o’tkazish 341. Umumiy xavo almashtiruvchi ventilatsiyaning nazorat muddati: 3 yilda 1 marta 1 yilda 1 marta yilda 2 marta xar kvartalda 342. Sanitar targ’ibot ishlarini o’tkazishning minimal vaqti: 4 soat 10 coat 6 coat kvartalda 1 kun 343. Fiziologik tekshiruvlarning asosiy maqsadi – bu... ishning og’irligi va keskinligini baholash, charchash profilaktikasi zararli omillar tasirini o’rganish sog’lomlashtirish chora tadbirlarini asosiy yo’nalishlarini aniqlash yorug’lik tushishini ratsionallashtirish 344. Qanday xollarda avariya xolati kuzatiladi: ishchi yoritilganlikni qo’llaganda portlash, yong’in bo’lishi, zararlanish, texnologik jarayonning buzulishi xavfi bo’lsa faqatgina tabiy yoritilganlik mavjudligida insonlarni xonadan evakuvatsiya qilishda ishchi yoritilganlik bilan to’liq yoritilganda 345. Pestitsidlarni qo‘llash bosqichlari: tayyorlov, asosiy va yakunlovchi pestitsid pasportini tuzish ishchilarda instruktaj o‘tkazish saqlash 346. Qaysi ishlab chiqarish korxonalarida qo‘rg‘oshin yetakchi asosiy omil bo‘lib hisoblanadi: toza metallni olishda va bosmaxonada suvda eruvchi bo‘yoqlarni olishda podshipnilarni yig‘ishda va vakuumli asboblarda gazli payvandlashda va metallni eritishda 347. Salomatlikni ifodalovchi ko‘rsatkichlar demografik, jismoniy rivojlanish, nogironlik va kasallanish aholini ongiga singdirish, o‘lim ko‘rsatkichlari, jinsi, yoshi klinik ko‘rinishi, kasallikni og‘ir kechishi va uning natijasi yashash sharoiti, mehnatni tashkillashtirish, tabiiy muhit 348. Ko‘z bilan bajariladigan ishlarda razryad qanday aniqlanadi: ob'ektni farqlash o‘lchami bilan, kontrast va fon orqali texnologik jarayonni o‘ziga xosligi bilan shikastlanish havfi, mehnatning keskinligi yoritilganlik tizimi, ko‘rish ishining davomiyligi 349. Kimyoviy omillarni oldini olish maqsadida radikal chora tadbirlar: texnologiya jarayonni takomillashtirish, germitiklash samarali ventelyatsiya tizimini o`rnatish 200-buyruqqa asosan tibbiy ko`riklar tashkil etish ingalyatoriy, fotoriy xonalarnitashkil etish 350. Javobgar shaxs jarima to`lamaganda mehnat gigiyenasi vrachi qanday ish tutadi: korxona xisob-kitob bo`limiga jarima to`lamaganligi haqida taklif bilan murojat qilidi korxona raxbarini bundan xabardor qiladi jarima to`laguncha ishdan chetlatadi, tushuntirish xati oladi hokimiyatga xat bilan murojat qiladi 351. Ishlab chiqarish korxonasida ish faoliyatini to`xtatish haqidagi qaror qanday vaziyatlarda chiqariladi: surunkali kasb kasalliklari chiqqanda,plomba buzulganda SHXV lardan foydalanilmaganda ventelyatsiya samaradorligi past bo`lganda ishchilardan shikoyat tushganda 352. Ishlab chiqarishda ventelatsiya qayasi maqsadlarda foydalaniladi: havoning fizikaviy holati va kimyoviy tarkibini gigeyenik va texnik talablarga mos kelishi ish joylarida noqulay fizikaviy omillarni ta`sirini kamaytirishda ishning keskinlik darajasini kamaytirishda ish xolatini yaxshilashda ishning og`rligini kamaytirishda 353. Ishning og`rligi qanday kategoryalarga bo`linadi: keskinmas, keskin, o`rtacha keskinlikdagi, juda keskin mexanizatsiyalashgan, kompleksli mexanizatsiyalashgan, qo`l mehnati avtomatlashtirilgan, monoton, regional, umumiy og`r,keskin,umumiy,doimiy 354. Ratsional mehnat qilish va dam olish tadbirlarining reglamenti nimalarni o`z ichiga oladi: ish vaqtini davomiyligi,tanaffuslar,ularni soni mehnat sharoiti,ishning og`rligi va keskinligi ishning davomiyligi va dam olish rejasi ovqatlanish tartibi va vaqti,mikrotanaffuslar 355. Fiziologik tekshiruvlarni asosiy maqsadi-bu…. 3 marta-ishdan avval,ishvaqtidava ishdan keyin 2-marta-oyning birinchi va oxirgi haftasi 2-ishdan avval va ish smenasi oxirida 1-smena o`rtasida 356. Fiziologik tekshiruvlarning asosiy maqsadi-bu: ishning og`irligi va keskinligini baxolash charchash profilaktikasi ishlab chiqarish omillarini tasiri asosiy sog`lomlashtirish chora-tadbirlarini samaradorligini aniqlash yorug`lik tiziminim ratsionallashtirish va mexanik ventelyatsiya 357. Ortiqcha issiqlikka qarshi qaysi ventilyasiya tizimi samarali: aeratsiya, umumiy havo almashtiruvchi havo dushlari, maxalliy olib ketuvchi shabadalashtirish, umumiy olib keluvchi umumiy va maxalliy mexanik olib ketuvchi ventilyasiya 358. Ishlab chiqarishda mikroiqlim ko‘rsatkichlarini o‘lchashda qo‘llaniladigan asboblar: aktinometr, psixrometr, anemometr, termometr aspirator, reometr, barometr, termometr xronorefleksometr, tibbiyot elektrotermometri, gigrometr radiometr, bioteplomer, Miщuk asbobi, aktinometr 359. Qaysi ishlab chiqarish korxonalarida isituvchi mikroiqlim ta'sir etadi: presslash, metallurgiya, termik sexlarda to‘qish, tikish, pryadilnыx, tkatskix, poshivochnыx qurilishda yollanma ishlarni bajarishda balandlik ishlarini bajarishda, kesson ishlarda 360. Aqliy mehnat jarayonida qaysi organlarda katta o‘zgarishlar kuzatiladi: MAT nafas olish sistemasida qonda termoregulyasiya jarayonida, suvli – tuzli modda almashinuvida 361. ShHV lari va maxsus kiyimlar qaerda saqlanishi va zararsizlantirilishi kerak: ish joylaridagi maxsus maishiy xonalarda sexda, maxsus shkaflarda garderobxonada va chekish joylarida chekish va yuvinish xonalarida 362. Nyuton qonuni asosida changning cho‘kishi? 100 mkm va undan yuqori 90 mkm va undan yuqori 80 mkm va undan yuqori 70 mkm va undan yuqori 363. Stoks qonuni bo‘yicha changning cho‘kishi? 0,1-100 mkm gacha 0,2-90 mkm gacha 0,3-80 mkm gacha 0,4-70 mkm gacha 364. Broun harakati bo‘yicha changning cho‘kishi? 0,1 mkm dan past 0,2 mkm dan past 0,3 mkm dan past 0,4 mkm dan past 365. Bizning planetada kremniyni miqdori qanchani tashkil qiladi? yer qobig`ining 27.6% og`irligini yer qobig`ining 37% og`irligini yerb qobig`ining 35% og`irligini yer qobig`ini 30% og`irligini 366. Chang tasirida necha yildan so`ng selikoz kelib chiqadi? 3 yildan 10 yilgach 2-8 yil 4-6 yil 3-5 yil 367. Chang tasirida necha yildan so`ng selikatoz kelib chiqadi? 15-20 yildan keyin 13-18 yildan keyin 12-16 yildan keyin 10-14 yildan keyin 368. Aralash changlar tasirida pnevmonioz kasalligi qachon kelib chiqadi? 18-20 yillik ish stajida 16-18 yillik ish stajida 15yilda 17 yil ish staji 14-16 yillik ish stajida 369. Qanday changlar ta`sirida ko`z kasalliklari konyuktivitlar, keratit, katarakta kelib chiqadi: trinitrotoluolar changida trinitrotoluola talqinida trinitrotoluola qorishmasidan trinitrotoluola gazida 370. Biologik omillar ikki xil ishlab chiqarishda asosan doimo yetakchi bo‘lib hisoblangan bu….. mikrobiologik ishlab chiqarish, biologik pestitsidlarni qishloq xo‘jaligida qo‘llanishi metallurgiya, mashinasozlik sovutkichli ishlab chiqarish, qurilish kimyoviy sanoati, kimyoviy labaratoriya 371. Optimal ko‘rsatkichlar deb nimaga aytiladi? bu shunday organizmning holatiki organizmdan issiqlik ajralib chiqarish va issiqlik almashish xolati organizmda ish kuni davomida issiqlik holatini yaxshilash, ya'ni issiqlik kamfort holati ga aytiladi organizmda tana haroratidan sub'ektiv reaksiyalarning ajralib chiqishi. organizmda tana haroratini konveksiya usuli bilan almashishi organizmdagi kamfort holat 372. Yo‘l qo‘yilgan ko‘rsatkich nima? fiziologik o‘zgarishlardan chetga chiqmaydigan termoregulyasiyali kuchlanishni keltirib chiqaradigan ruxsat etilgan mikroiqlim ko‘rsatkichi ko‘rinmaydigan elektromagnit nurlanishlar inson tanasidan issiqlikni ajralib chiqishi past haroratli tanadan issiqlikni uzatilishi 373. Prevo – Kirxgofa qonunining ma'nosi: nur tarqalishi faqatgina nurlanuvchi holat orqali olib boriladi va tashqi muhitga bog‘liq emas issiqlik nurlanishi bo‘lib, ko‘rinmaydigan elektromagnit nurlanishlardir haroratli gomeostazni saqlovchi biologik holat ter bug‘lanishi orqali issiqlik berilish holati 374. Suv manbasini tanlashda qo’llaniladigan ko’rsatkichlarini sanab o’ting: yuzaki suv havzasinig chuqurligi, manba turi va debit, suvning sif suv oqim yo’nalishi texnologik va xujalikichimlik talablar uchun ishlatiladigan suvning miqdori SXM mintaqasi 375. Nyuton qonuni bo‘yicha qaysi o‘lchamli changlar cho‘kadi? 100 mkm va undan katta 90 mkm va undan katta 80 mkm va undan katta 70 mkm va undan katta 376. Stoks qonuni bo‘yicha qaysi o‘lchamli changlar cho‘kadi: 0,1-100mkm 0,2 – 90mkm 0,3 – 80mkm 0,4 – 70mkm 377. Brounov qonun bo‘yicha qaysi o‘lchamli changlar cho‘kadi: 0,1mkm gacha 0,2mkm gacha 0,3mkm gacha 0,4mkm gacha 378. Eshituv analizatorlar adaptatsiyasi deb nimaga aytiladi? 15dB, shovqin ta'sir ettirilganda 3 minutdavomida tiklanishi 15dB, shovqin ta'sir ettirilganda 3 minutdavomida tiklanmasa shovkin intensivligi natijasida organizmni kayta tiklanishi o‘rta va yukori chastotalarda shovkin sezuvchanligini pasayishi 379. Eshitish analizatorini charchashi nima? 15 db dan yuqori shovqin ostida ishlash natijasida eshitish sezgirligini pasayishi bo`lib, 3 minutdan keyin ham tiklanmaydi ta`sirni to`htatilishidan 3 minut keyin tiklanadi eshitish analizatorining qayta adaptatsiyasi gapirish diapazon chastotasida eshitishni pasayishi 380. Tovush entensivligi o`sishi va eshitish qanday biog`liqlikda yotadi: logarifmik arifmetik geometric oddiy yig`indi 381. 12 ta xar xil ishlayotgan sexda birinchi smenada umumiy shovkin darajasi tekshirildi. O‘lchovlarning to‘g‘riligiga baho bering. noto‘g‘ri, har qaysi ishchi joyida umumiy xarakteristika kerak noto‘g‘ri, yarim ishchi joylariga kerakli shovqin darajasi noto‘g‘ri, ikkinchi smenada ham avvalgi joyda tekshirish o‘tkazish lozim. barcha tekshiruvlar to‘g‘ri o‘tkazilgan. 382. 50 ta o‘rnatilgan stanoklarda 20 tasi ishlayotgan tikuvchilik sexida shovqin darajasi tekshirildi. O‘lchovlar to‘g‘ri o‘tkazilganligiga baho bering. noto‘g‘ri, tekshirish o‘tkazilganda, uskunalarning 2/3 dan kam bo‘lmagan qismi ishchi holatida bo‘lishi kerak to‘g‘ri, chunki 10% uskun, alar ishchi holatda. to‘g‘ri, chunki uskunalarning deyarli yarmi ishchi xolatda notugri, chunki bir vaqtni o‘zida umumiy tebranishni ham tekshirish lozim 383. Shovqin ish faoliyatining qaysi me'yori bilan baholanadi va kaysi RED bilan solishtiriladi. ish og‘irligi va kuchlanish darajasi, optimal ish smena davomiyligi, optimal juda og‘ir ish turida, ruxsat etilgan kuchlanish darajasi yuqori bo‘lgan ish turida, ruxsat etilgan 384. Tikuvchilik sexida qaysi omil yetakchi hisoblanadi va yondosh omillarga qaysilar kiradi: shovqin, tebranish, yuqori namlik tebranish, past harorat shovqin, majburiy ish holati. jismoniy zo‘riqish, ko‘rish organlarining charchashi 385. Mexanik sexining ishchilari eshitish va tebranishning sezuvchanligini pasayishi aniqlandi. Bunda qaysi asboblardan foydalanilgan. vibrotestor kamerton anemometr vibrograf 386. Og‘ir quloqlik tushunchasiga ta'rif beri ng. eshitish sezgirligi bo‘sag‘asining turg‘un pasayishi past chastotalardagi eshitish sezuvchanligining pasayishi havo o‘tkazuvchanligining butunlay yo‘qolishi dam olishdan so‘ng 15 dB gacha tiklanuvchi eshitish sezuvchanligining pasayishi. 387. Intensiv shoqin tasirida ishlovchining organizmida o‘zgarishlar ketma -ketligini toping. adaptatsiya, charchash, og‘ir quloklik, karlik charchash, og‘ir quloklik, MNSda o‘zgarishlari MNS va YuQT dagi o‘zgarishlar charchash, og‘ir quloqlik, ish qobilyatni pasayishi 388. Harorat +36oS, nisbiy namlik 55% devor harorati +30oS bo‘lganida qaysi yo‘llar bilan issiqlik ajraladi. ter orqali va nurlanish nafas yo‘llari orkali konveksiya, konduksiya konveksiya, nurlanish 389. Havo harorati yuqori bo‘lganda tashqi muhitga organizm orqali qaysi yo‘llar bilan issiqlik ajraladi: teri orqali nafas yo‘llari orqali konduksiya, terlash nurlanish, uzatish konduksiya, nurlanish 390. Past haroratda issiqlik ajralib chiqish yo‘llari: nurlanish, konveksiya bug‘lanish, nurlanish konduksiya, nafas olish orqali konduksiya, ter ajralib chiqish 391. Yuqori nisbiy namlik va normal haroratda issiqlik almashinishning asosiy yo‘llari: o‘tkazish, konveksiya nafas olish konduksiya nurlanish 392. Harorat +15 …….+200S bo‘lganida issiqlik ajralishi qanday o‘zgaradi o‘zgarmaydi ko‘payadi kamayadi nisbatan o‘zgaradi 393. Harorat +100S dan +150S gacha bo‘lganda organizmda issiqlik ajralishi qanday o‘zgaradi ko‘payadi birdaniga kamayadi nisbatan kamayadi to‘lkinsimon o‘zgaradi 394. Harorat +30 dan +350S gacha bo‘lganida organizmda issiqlik ajralishi qanday o‘zgaradi kamayadi ko‘payadi o‘zgarmaydi nisbatan o‘zgaradi 395. Harorat +40…..+450S bo‘lganida organizmda issiqlik ajralishi qanday o‘zgaradi ko‘payadi birdaniga kamayadi nisbatan kamayadi to‘lqinsimon o‘zgaradi 396. Nurlanish orqali organizmdan issiqlik ajralishiga nima ta'sir ko‘rsatadi: atrofdagi jismlar yuzasining harorati havo harorati va namligi havo harakat tezligi va namligi atrofdagi jismlar issiqlik izolyasiyasi 397. Infraqizil nurlanish to‘lkin uzunligi va uning harorati qanday bog‘liq: teskari proporsional to‘g‘ri proporsional bir biriga bog‘liq emas doimiy bog‘liq emas 398. Nurlanuvchi tana hxaroratining oshishi bilan nurlanish quvvati qanday o‘zgaradi: absolyut haroratning 4 darajasiga nisbatan proporsional ortadi absolyut haroratning 4 darajasiga nisbatan proporsional kamayadi nurlanuvchi tana haroratiga to‘g‘ri proporsional holda ortadi nurlanuvchi tana haroratiga to‘g‘ri proporsional holda kamayadi 399. Tananing nur tarqatish xususiyati havo haroratiga bog‘liqmi? yo‘q ha ba'zida ko‘proq 400. Manba haroratining oshishi bilan nurlanish spektr tarkibi to‘lqin uzunligi dagi o‘zgarishlar: qisqa to‘lqinlar tomon uzun to‘lqinlar tomon o‘zgarmaydi to‘lqinsimon o‘zgarishlar 401. Isituvchi iqlim ta'sirida organizmda ro‘y beradigan o‘zgarishlar : tana, teri haroratining ortshishi, terlash,taxikardiya,sistolik bosim oshishi, diastolik bosimning pasayishi tana harorati o‘zgarmaydi, AB o‘zgarmaydi, terlash kuchayadi terlash kuchayadi, tana, teri harorati pasayadi, AB pasayadi, bradikardiya teri harorati pasayadi, tana harorati ortadi, taxikardiya, sistolik bosim pasayadi va diastolik bosim ortadi 402. Sovuq iqlim ta'sirida organizmda ro‘y beradigan o‘zgarishlar: periferik tomirlarning torayishi, bradikardiya, ABning oshishi, issiqlik ajralishining ortishi tashki va chukur tomirlarning torayishi, ABning pasayishi, moddalar almashinuvining pasayishi, tomirlar tarangligi o‘zgarmaydi, taxikardiya,nafas tezlashishi, diastolik bosimning oshishi va sistolik bosimning pasayishi 403. Organizm sovuq qotishining dastlabki alomatlari: teri haroratining pasayishi reflektor faoliyatning buzilishi, pulsning kamayishi arterial bosimning oshishi nafas susayishi 404. Sovuq iqlim ta'sirida yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan kasalliklar : radikulit, revmatizm, bronxit, artrit, sovuq urish proksimal taxikardiya, keratit, miolgiya nevrasteniya, yara kasalliklari, artroz katarakta, gipertoniya, ekzema, xurujli kasalliklar 405. Tez yordam vrachi tomonidan kasb bilan bog‘liq bo‘lgan qo‘rg‘oshindan o‘tkir zaharlanish tashxisi qo‘yildi. DSENM ga shoshilinch xabarnoma 1 sutkadan keyin kelgan.Vrach to‘g‘ri ish tutgan-mi? vrach to‘g‘ri ish tutgan, lekin shoshilinch xabarnoma DSENM ga 12 soat ichida yuborilishi kerak edi vrach kasbdan zaharlanish tashxisini qo‘yishga haqqi yo‘q tashxis qo‘yilishi uchun prof. patolog maslahati kerak shoshilinch xabarnoma vaqtida yuborilgan 406. Kasb bilan bog‘liq bo‘lgan o‘tkir zaharlanish holatlari qancha muddat ichida ko‘rib chiqiladi? 24 soat oralig‘ida 8 soat oralig‘ida 3 sutka mobaynida 12 soat oraligida 407. Kasbdan zaharlanish tashxisini qo‘yish uchun nimani hisobga olish kerak? ish sharoitining gigienik tavsifini dastlabki tibbiy ko‘rik natijalarini davriy tibbiy ko‘rik natijalarini oldindan va qayta instruktaj o‘tkazilganligi 408. Termik sex ishchisi tibbiy yordam punktiga toliqish, chanqash, oyoqdagi xurujlar, isib ketish shikoyatlari bilan murojaat qildi. Qanday dastlabki tashxisga gumon qilish mumkin? gipertermiya gipotermiya gipodinamik buzilish toliqish 409. Maxalliy olib keluvchi ventilyasion tizmlarning qaysi biri samarali? havo dushlari yon tomonlama so‘ruvchi olib ketuvchi zont havo so‘ruvchi 410. Daraxt kesuvchi ishchilarida davriy tibbiy ko‘rik o‘tkazilganda ba'zilarida oyoq tomirlarining torayishi, akrotsianoz, tovon va panja teri haroratining pasayishi kabi belgilari kuzatildi. Bunday holatni qanday izohlash mumkin? sovuq qotish gipodinamiya toliqish gipertermiya 411. Sovuq qotish qanday kasallikni yuzaga keltirishi mumkin? bronxit keratit nevraseniya katarakta 412. Korxonada zararli omil mineral changlar bo‘lganida qanday ta'sir turi ko‘proq kuzatiladi? fibrogen sensibiliziyalovchi toksik qo‘zg‘atuvchanlik 413. Fibrogen ta'sirli aerozollarning havfliligi nima bilan aniqlanadi? kristall holidagi kremniy ikki oksidining miqdori bilan suvda eruvchanligi bilan suvda kam eruvchanligi bilan elektrzaryadlanganligi bilan 414. Quyidagi keltirilgan qaysi organlar fibrogen changga sezuvchanligi yuqori? o‘pka jigar ko‘rish organi eshitish organi 415. Metalli qоrg‘oshin polga to‘kildi. Xona poli yog‘och bilan qoplangan, devorlari emulsiyalangan, Bunday vaziyatda nia ish qilish kerak? qo‘rg‘oshinni yig‘ib olib, temirli xlor bilan quyib xonada demerkurializatsiya ishlarini o‘tkazish kerak polni tozalab, ishchilar ShHV lar bilan ta'minlanishi kerak havo olib ketuvchi ventilyasiyani o‘chirib, havo olib keluvchi ventilyasiyani yoqish kerak qo‘rg‘oshinni yig‘ib, xodimlarni tibbiy ko‘rikdan o‘tkazishga yuborish kerak 416. Metallik qo‘rg‘oshin qo‘llaniladigan xonalarga qanday talablar qo‘yiladi? 1 qavat, polni syokol bilan qoplanishi yuqori etaj, mexanik maxalliy ventilyasiyani qo‘llash faqatgina sovuq mikroiqlim sharoitida ishlash faqatgina tabiiy yoritilganlik bilan ishlash 417. Metalli qo‘rg‘oshinlarni qanday hollarda qo‘llash mumkin texnologik talab bo`lganda, ishlab chiqarish joyi va jihozlanishiga ko`ra ekonomik tomondan qoniqtirishi, 1-qavat 200 – sonli buyruqni bajarilishi, ShHV larni qo‘llanilishi sifatli yo‘riqnoma o‘tkazish, dastlabki tibbiy ko‘riklarni o‘tkazish 418. Klyopka qiluvchilarda ishlab chiqarish shovqini 5 dBA ga oshgan. DSENM mehnat gigienasi vrachi qanday vaziyat tutadi? shovqin darajasini kamaytirish chora tadbirlarini ishlab chiqqan dalolatnoma tuzish va muddat ko‘rsatish protokol tuzish kamchiliklarni bartaraf etguncha korxonani ish faoliyatini to‘xtatish yo‘riqnoma o‘tkazish 419. Qanday mehnat faoliyatli ish turlarida shovqin me'yorlanadi? mehnatning og‘irligi va keskinlik darajasi bilan ish smenasini davomiyligi juda og‘ir mehnat sharoitida juda keskin ish turlarida 420. Ishlab chiqarish shovqin darajasi qaysi me'yoriy xujjat bilan me'yorlanadi? optimal ko‘rsatkichlar bilan ruxsat etilgan minimal ko‘rsatkichlar bilan maksimal ko‘rsatkichlar bilan 421. Sement zavodi oldida yashovchi aholidan DSENM bosh vrachi nomiga shikoyat kelib tushgan. Tekshiruv vaqtida birinchi navbattda nimalarni hal etish kerak? SHM larning yetarliligi,aholi yashash joylarida chang konsentratsiyasini o‘lchash ko‘kalamzorlashtirish,ShHVlarini qo‘llash, zavod territoriyasida chang konsentratsiyasini aniqlash suv manbalarinig tozalash inshoatlarining mavjudligi tibbiy muassalarga aholini murojaati 422. Ob'ektni ish faoliyatini to‘xtatishda mehnat gigienasi vrachining ishini ketma-ketligini ayting: korxona rahbariga DSENM qarorini berish, muxr qo‘ydirish, dalolatnoma tuzish yopish haqidagi dalolatnomani tuzish ishchilarni boshqa ishga o‘tkazish texnologik moslamalarni elektr tarmog‘idan o‘chirish 423. Mexanizatorlarning ish joylariga qaysi omillar ta'sir ko‘rsatadi? shovqin, tebranish, meteoomil, gazlanganlik shovqin, insektofungitsidlar, meteoomillar meteoomillar, mineral o‘g‘itlar, shovqin elektromagnitnoe maydon, havo harakat tezligi, gazlar 424. Yashnabad tuman DSENMiga ishlab chiqarish yoritilganlik loyixasi ekspertizasi o‘tkazildi. Yoritilganlikni aniqlash maqsadida yoritilganlik loyixasini ekspertiza qilishda ko‘p hollarda qaysi usull qo‘llaniladi? nuqtali usul lyuksmetriya usuli koeffitsent usuli shkala bo‘yicha solishtirish usuli 425. Avariya holatidagi yoritilganlik qaysi usul yordamida hisoblanadi? nuqtali yoki Vatt usuli chiziqli izolyuks instrumental usul koeffetsent usul 426. Ishchi ha'yati tomonidan tikuv sexlarida haroratning 5 gradusga va chang miqdorining REK dan oshganligi aniqlandi. Quyidagi vaziyatda vrach ishchi ha'yatining dalolatnomasiga qo‘l qo‘yishga haqli-mi, agarda boshqa ha'yat a'zolari qo‘l qo‘yishgan bo‘lsa? yo‘q ha ha, agarda kamchiliklar bartaraf etilsa fikrini yozma ravishda bildiradi 427. DSENM bosh vrachi agar ob'ekt to‘liq bitmagan bo‘lsa qanday xulosa tutadi? davlat komissiyasida imzo qo‘ymaydi dalolatnomaga garantiyniy xat orqali imzo qo‘yadi garantiyniy xat olgandan so‘ng kelishiladi imzo qo‘yadi, lekin muddat belgilaydi 428. Ko’rish analizatorini o’tqazish qobilyati deb nimaga aytiladi, uning birliklari: vaqt birligida Ko’rish analizatorini o’tqazish qobilyatini maksimal tezligi bit/sek ko’rish mator reyaksiyasining tezligi sek ko`zda predmetlarni farqlash holati har xil darajali yorug`lik adaptatsiyasi 429. Cho`g`lanma lampalarning kamchiliklari: yorug`lik tushish koefsentinig pastligi, spektrining tabiiy nurdan farqlanishi ishlatish vaqtida pulsatsiya kelib chiqadi yorug`lik oqimi tashqi muhit xarakteriga bog`liq bo`ladi havoning tarkibi o`zgarganda yorug`lik kuchi o`zgaradi 430. Gaz razryadli lampalarning afzalliklari: spektr tarkibi tabiiy yorug`likka yaqin, yorug`lik berishi yuqori, iqtisod tomondan tejamli tashqi muhit harorati lampalarning ishiga ta`sir qilmaydi har xil sharoitlarda qo`llash mumkin yorug`lik oqimining har xil o`zgarishi mumkin 431. Birgalikda yoritilganlikning me`yorlash birliklari: % lyuks lyumen kandella 432. Sun`iy yoritilganlikni me`yorlash birliklari: lyuks % lyumen kandella 433. Yorug`lik nima ? ko`zga yo`nalgan yorug`lik oqimi yuzasiga aks etgan tarqalgan zichlik,kg/m2 yorug`lik energiyasining quvvati bo`lib ko`zga nur sezuvchanligini chaqiradi,lk yoruglik oqimini yuzaki zichligi,kg aks etgan yorug`lik oqimi unga tushayotgan yuzaga nisbati,aks etish koifetsenti 434. TYOK nima? ishchi yuzasi yorug`likning bino tashqarisidagi yorug`likka nisbati,% pol yuzasi va oyna yuzasi nisbati oyna yuzasining oyna yuzasiga nisbati ishchi yuzasi yorug`ligining yo`lak yorug`ligiga nisbati 435. Bir tomonlama yonlama tabiy yoritishda TYOK qanday meyorlanadi? ishchi yuzasiga maksimal ishchi yuzasiga minimal ishchi yuzasiga o`rtacha TYOK ning yo`lakdagi ahamyati 436. Bir tomonlama yonama tabiy yoritishda TYOK qanday meyorlanadi: minimal devordan 1 m masofada maksimal devordan 2 m masofada o`rtacha ishchi yuzasi nuqtalaridan,devor yuzasidan 1 m masofada TYOK ning yo`lakdagi ahamyati 437. Yorug`likni meyorlashda qaysi yorug`likdagi fon hisobga olinadi och, o`rtacha, to`q o`rtacha, kichik katta,kichik kichik, to`q,och 438. Aks etish koifetsenti qaysi birda fon yorug` hisoblanadi 40% dan ko’p 60% gacha 100 % gacha 20 % dank am 439. Normada obyekt farqlashn kopntrasti fon bilan qanday farqlanadi katta, o`rtacha,kichik kichik,och,katta och,kartta,kichik yorug`,yo`q,och 440. Obyekt farqlash kontrasti fon bilan qo`yidagi holatlarda o`rtacha hisoblanadi 50% ko’p 20% gacha 10% gacha 15% gacha 441. Ob'ektni farqlash kontrasti fon bilan quyidagi holatlarda katta xisoblanadi: 20 dan 50% gacha 20% gacha 10% gacha 15% gacha 442. Obyekt farqlash kontrsti fon bilan quyidagi holatlarda kichik hisoblanadi: 20 % dan kam 20 % dan ortiq 40-50 % gacha 50 % gacha 443. Yorug`lik manbalari va yorug`lik turlari nima bilan aniqlanadi ish xarakteri,muhit sharoiti va meyoriy yorug`lanish darajasi maxsus talablar va uskunalar va xona bo`yog`i yorug`lik manbaining ekonomligi texnologik jarayoniga 444. Qanday holatlarda vrach ishlab chiqarish obyektini yopish to`g`risuda buyruq chiqaradi: surunkali kasb kasalliklari kelib chiqqanda, plonbani buzganda SHXV bo`lmaganda ishlab chiqish ventelyatsiyasining pastligi ishchilardan shikoyat tushganda 445. Agar tashqi harorat +6 0S ni tashkil etsa,yilning issiq davrlari bilan solishtirilganda,mikroiqlim parametrlarga to`g`ri baho berilganmi: noto`g`ri,issiq davrning meyori +100S dan ortiq to`g`ri,+50S issiq davr hisoblanadi to`g`ri ammo faqat o`rtacha iqlim uchun to`g`ri ammo shimoliy rayonlar uchun 446. Agar tashqi harorat +140S ni tashkil etsa yilning sovuq davriga o`tkazilgan mikroiqlim parametrlariga to`g`ri baho berilganligi va nima uchun: noto`g`ri,+100S va undan past harorat yilning sovuq davri hisoblanadi to`g`ri +150S va undan past harorat sovuq hisoblanadi to`g`ri agr iqlim o`rtacha kisoblansa to`g`ri agar iqlim isssiq hisoblansa 447. Noqulay metiosharoit bilan kurashish radikal choralari qaysi? avtomatizaatsiyalash,ekranlash aeratsiya ishlash va dam olish tartibi, mexanizatsiyalash ichimlik ichish tartibi MXV,instructor SHXV qo`llash ,ventelyatsiya 448. Jismoniy ishlar nechta guruhga bo‘linadi: 3-umumiy, regional va i lokal 3-qo‘l mehnati, dinamik, statik ishlarga 2-mexanizatsiyalashgan, mexanizatsiyalashmagan 5-monotonlik darajasini hisobga olganda 449. Havoda changni sifat ko‘rsatkichini baholashda qanday usuldan foydalanamiz: tortish spektrofotometrik sedimentatsion xromatografik 450. Yorug‘lik tizimini ekspluatatsiyasining to‘g‘riligiga ishlab chiqariщda kim javob beradi: bosh energetik bosh muxandis texnika havfsizligi bo‘yicha muxandis injener texnolog 451. Rangni ajratish bilan bajariladigan ishda sanitar nazorati o‘tkazilganda bajariladigan ish aniq bajariladigan ishga kiritilgan. Qanday yorug‘lik manbai va yorug‘lik tizimi ratsional hisoblanadi: lyuminessent lampalar, kombinatsiyalashgan tizim cho‘g‘lanma lampalar, lokal tizim tabiiy yoritilganlik, bir tomonlama cho‘g‘lanma lampalar, umumiy tizim 452. Paxtachilikda texnologik jarayonning bosqichlarini ketma-ketligini to‘g‘ri ko‘rsating: mineral o‘g‘itlarni va gerbetsidlarni qo‘llash, yerlarni chopish, ekish, o‘smiliklarga qarash, terimga tayyorlash, terib olish ekish, ekinlarga qarash, terishga tayyorlash va terib olish yerni tayyorlash, ekish, sug‘oriщ, terishga tayyorlash, terish urug‘ni tayyorlash, pestitsidlarni qo‘llash ekish, terish 453. Mexanizatorlarning organizmiga yerni haydashda qanday kompleks omillar ta'sir kiladi: shovqin, tebranish, chang, subnormal harorat, gazlanganlik pestitsidlar, mineral o‘g‘itlar, noqulay holat infraqizil nurlanish, shovqin, yuqori harorat majburiy ish holati, isituvchi mikroiqlim, shovqin 454. Paxtachilikda qanday mehnat turlari qo‘l mehnati bilan bajariladi: sug‘orish, chekanka qilish, yerni chopish yerni haydash, urug‘ ekish, defolyasiya mineral o‘g‘itlarni, pestitsidlarni sepish, urug‘lash dalalarni mexanizatsiyalash, ekinlarni yeg‘ib-terib olish 455. Paxtachilikda gigienik qo‘llanishini o‘ziga xosligi: ko‘p miqdorda va assortimentda pestitsidlarni katta maydonlarda qo‘llanilishi ma'lum ko‘rsatmalarga asosan kichik maydonlarda pestitsidlarni qo‘llanilishi har xil preparativ formalarda hamma boskichlarda pestitsidlarni qo‘llanishi qo‘llanishda ketma-ketlikni yo‘qligi, har xil forma va usullarni qo‘llashni tatbiq etish 456. Mexanizatorlarning ish joyi havosida changlanganlikni kamaytirish maqsadida samarali chora tadbirlarni sanab o‘ting: kabinalarni germetizatsiya qilish, ventilyasiya kabinalarni shamollatish «Lepestok» resperatori havo haroratini kamaytirish 457. Paxtani qo‘lda chekanka qilish qanday holatda olib boriladi: egilib tik turgan holatda cho‘kkalab o‘tirgan holatda bukilgan holatda turgan va o‘tirgan holatda 458. Paxtani pestitsidlar bilan qayta ishlashda qaysi usulda tashqi muhit ko‘proq zaharlanadi: aviatsiya purkash traktor ot yordamida 459. Chang omili yetakchi hisoblangan paxta tozalash zavodida texnologik jarayon bosqichlari: xom-ashyoni tozalash, toladan, momiqdan urug‘dan ajratish paxta tolasini paxta momig‘idan ajratish va uni tozalash paxta tolasini saralash va uni presslash paxta urug‘larini zararsizlantirish va ularni tozalash 460. Paxta tozalash zavodining asosiy sexlarida birlamchi chora tadbirlarni ko‘rsating: changga qarshi kurash tebranishga qarshi kurash kimyoviy omillarga qarshi kurash shikastlanishni kamaytirish 461. Paxta tozalash zavodlarida changga qarshi eng samarali chora tadbirlarni sanab o‘ting: germetizyaatsilash, maxaliy tortuvchi va umumiy olib keluvchi ventilyasiya o‘rnatish ventilyasiya unimdorligini oshirish ishchilarni ShHV lar bilan ta'mnlash maxsus maishiy xonalarni tashkillashtirish 462. Paxta tozalash zavodining quritish sexida ishlovchilar organizmiga qanday ishlab chiqarish omillari ta'sir kiladi: chang, yuqori issiqlik o‘zgaruvchan mikroiqlim, yoritilganlikni pasayishi tebranish, yuqori namlik jismoniy zo‘riqish 463. Paxta tozalash zavodining quritish sexida qo‘llaniladigan asosiy chora tadbirlr: ortiqcha issiqlik ajralib chiqishga qarshi kurash va changga qarshi kurash pestitsidlar bilan intoksikatsiyani oldini olish elektromagnit maydon kuchlanganligiga qarshi kurash shovqin va tebranishga qarshi kurashish 464. Paxta tozalash zavodlarida ishlovchi ishchilarda terida yiringli kasalliklarni kelib chiqish sababi: mikroshikastlanish, o‘z vaqtida oldini olmaslik, changlanganlik chang tarkibida pestitsidlarni va mineral o‘g‘itlarni ta'siri ShHV larsiz ishlash, maishiy xizmat xonalarini mos kelmasligi ingalyatoriy, tibbiy punktlarning yo‘qligi 465. Paxta tozalash zavodlarini qurilish loyihasida atrof muhitni muhofaza qilish bo‘yicha qanaqangi asosiy chora-tadbirlar ko‘rib chiqiladi? SHMni yetarliligi, ventilyasiya havosini tozalash uchun kompleks tozalash qurilmalarini mavjudligi havoni gazdan tozalash qurilmalarini mavjudligi suvni kimyoviy tozalash uchun tozalash qurilmalri. ishlab chiqarish joyarida havo tarkibida chang miqdorini kamaytirish uchun chora tadbirlar 466. Chang dispersligini aniqlash uchun qanday asbob kerak bo‘ladi? mikroskop, okulyar, mikrometrli okulyar chizg‘ich analitik tarozi fotoelektroklometr gazli xromatograf 467. Filtrlar uchun qanaqangi materiallar samarali hisoblanadi: AFA filtr marlidan tayyorlangan tampon gigroskopik paxta faol ko‘mir 468. Chang dispersligini aniqlash uchun qaysi kimyoviy moddada filtr bug’lanadi? aseton fenol oltingugurt angidridi azot kislotasi 469. Normal sharoit nima: havo harorati +20oS, atmosfera bosimi 760 mm sim. ust. bo‘lgan sharoit yilning iliq davri yilning sovuq davri havo harorati +10oS va undan yuqori 470. Har bir nuqtada changni tekshirishda qancha namuna olish kerak 5 dan kam bo‘lmasligi kerak 3 ta namuna 1 ta namuna yetarli 2 ta namuna 471. Ishlab chiqarish mikroiqlimini me'yorlashtirishda nimaga ahamiyat beriladi: yil mavsumi, bajaraetgan ishning og‘irligi, joyningiqlim xususiyatlari yil mavsumi, kun vaqti bajarayotgan ishning og‘irligi, texnologik jarayonning xususiyati ishlab chiqarish omillariga 472. Obyektni qurish vaqtida sanitar-texnik qurilmalarining qurilishi loyiha va rejaga nisbatan chetlanishlar bilan olib borilgan. Quyidagi holat bo‘yicha mehnat gigienasi vrachi qanday ish tutishi kerak? qurilishni to’xtatish kamchiliklarni yo‘qotish uchun muddat berish bayonnoma tuzish kamchiliklarni bartaraf qilish uchun taklif kiritish 473. Obyektlarni nazorat qilish muddatlari? bir oyda 1 marta har kvartalda kvartalda 2 marta yarim yilda 1 marta 474. DSENM vrachi qabul qilish dalolatnomasiga imzo qo‘yishni rad etishi mumkin-mi? mumkin, ishchi ha'yat dalolatnomasiga asoslanib rad etish sababini izoxlab bera olsa hyech kanday izohsiz rad etishi mumkin rad eta olmaydi, chunki boshqa ha'yat a'zolari imzo qo‘yishgan mumkin, agarda ba'zi ha'yat a'zolari imzo qo‘yishsa 475. Mexanik sexda zararli omil bulib kimviy omil hisoblanadi. Havflilik darajasi bo‘yicha 3 va 4 sinfga kirsa ish zonasining havosi qanday vaqtlar oralig‘ida nazorat qilib boriladi? kvartalda 1 martadan kam emas ishchilardan shikoyat tushganida doimiy ravishda nazorat qilinmaydi zarurat bo‘lganda nazorat qilinadi 476. Biologik omillar nechanchi yillardan boshdab ishlab chikarish zararli omillari bklib keng tarkalgan? 1940 yillardan 1950 yillardan 1955 yillardan 1960 yillardan 477. EMMK darajasini nazorat qilishning asosiy usullari: EMMK ni asbob-uskunalar bilan o‘lchash EMMK ni sub'ektiv his qilish klinik va labarator usul EMMK ni darajasini hisoblash usuli 478. Yuqori chastotali elektrik kuchlanish qaysi asbob bilan o‘lchanadi: yaqin maydon o‘lchash asbobi (NFM-1) vibrotester (VT-2) shovqinni o‘lchash asbobi IShV-1 479. EMMK ga qarshi radikal chora tadbirlarni ko‘rsating: tashkiliy, RED ni OSNda aniklash, muxandislik-texnik, tibbiy-profilaktik mehnat va dam olish tartibi, ShHV larni qo‘llash EMMK darajasini nazorat qilish, davriy tibbiy ko‘riklardan o‘tish blokli ekranlashtirish, personalga gigi yenik ta'lim berish 480. Lazer deb nimaga aytiladi: kvant generatorli nurlanishlar, optik diapazonda ishlovchilar uzun diapazonli radioto‘lqinlarda ishlovchi asboblar ishlab chiqarish chastotasi tok diapazonida ishlovchilar, generatorlar ionlashtiruvchi nurli diapazonda ishlovchi ishchilar, generatorlar 481. Ishlab chiqarish ob'ektlari shamol guliga nisbatan aholini yashash punktiga nisbatan qanday joylashishi kerak? shamol esish tomondan shamol esishiga qarshi 500 m masofada 1000 m masofada 482. Ishlab chiqarish ob'ektlarida suv bilan ta'minlash turlari? xo‘jalik va ichimlik uchun, texnologik texnik ehtiyojlar uchun va sug‘orish uchun oshxona va maishiy extiyojlar uchun yong‘inni o‘chirish uchun, changgga qarshi 483. Yo‘l qo‘yilgan ko‘rsatkich nima? fiziologik o‘zgarishlardan chetga chiqmaydigan termoregulyasiyali kuchlanishni keltirib chiqaradigan ruxsat etilgan mikroiqlim ko‘rsatkichi ko‘rinmaydigan elektromagnit nurlanishlar inson tanasidan issiqlikni ajralib chiqishi past haroratli tanadan issiqlikni uzatilishi 484. Prevo – Kirxgofa qonunining ma'nosi: nur tarqalishi faqatgina nurlanuvchi holat orqali olib boriladi va tashqi muhitga bog‘liq emas issiqlik nurlanishi bo‘lib, ko‘rinmaydigan elektromagnit nurlanishlardir haroratli gomeostazni saqlovchi biologik holat ter bug‘lanishi orqali issiqlik berilish holati 485. Stefan-Bolsmana qonunining mazm uni: nur tarqatuvchi tanadan harorat ortadi, nurlanish quvvati absolyut haroratni to‘rtinchi darajasigi proporsional ortadi ishchining tanasiga tegish orqali kuzatiladi issiqlik berilishi bug‘lanish orqali kuzatiladi issiqlik almashinishi chuqur to‘qimalardan teriga beriladi 486. Mikroiqlim ko‘rsatkichlari qanday o‘lchanadi? ishchi o‘tirib ish bajarganda poldan 1m masofada. Turib ish bajarganda poldan 1,5m balandlikda poldan 2 m balandlikda ish joyidan 2,5m uzoqlikda turib ish bajarganda 3m va o‘tirib ish bajarganda 1,5m balandlikda 487. Umumiy namlik nima? tekshiruv vaqtidagi 1m3 havodagi suv bug‘lari miqdori 1m3 havodagi suvning miqdori havodagi harorat orasidagi farq 1m3 havodagi elektromagnit modda miqdori 488. Maksimal namlik deb nimaga aytiladi? 1m3 havodagi suv bug‘larini miqdori optimal sharoitdagi organizmdagi suv miqdori nerv – endokrin sistemasida gomostazni ta'minlaydigan suv miqdori nurlanish yo‘li orqali organizmdan issiqlik ajralib chiqishi 489. Nisbiy namlik deb nimaga aytiladi? maksilal namlikning absolyut namlikka nisbatining % dagi ifodasi organizmdagi issiqlik almashinuvining kuchayishi havodagi temperaturalar orasidagi farqi havodagi suv va suv bug‘ilarining miqdori 490. Qaysi o‘lchamli changlar Nyuton qonuni bo‘yicha cho‘kadi? 100 mkm va undan katta 90 mkm va undan katta 80 mkm va undan katta 70 mkm va undan katta 491. Qaysi o‘lchamli changlar Stoks qonuni bo‘yicha cho‘kadi: 0,1-100mkm 0,2 – 90mkm 0,3 – 80mkm 0,4 – 70mkm 492. Qaysi o‘lchamli changlar Brounov qonun bo‘yicha cho‘kadi: 0,1mkm gacha 0,2mkm gacha 0,3mkm gacha 0,4mkm gacha 493. Yer sayyorasida kremniy miqdori qancha? yer pustlog‘ining 27.6% yer pustlog‘ining 37 % yer pustlog‘ining 35% yer pustlog‘ining 30% 494. Chang ta'sirida kelib chaqadigan silikoz kasalligi qancha muddatda nomoyon bo’ladi? 3-10 yildan keyin 2-8 yildan keyin 3-5 yildan keyin 4-6 yilgacha 495. Chang ta'sirida necha yildan so‘ng silikatoz kasalligini klinik belgilari rivojlanadi? 15-20 yildan keyin 13-18 yildan keyin 12-16 yilgacha 10-14 yildan keyin 496. Aralash chang ta'sirida qancha vaqtda pnevmokonioz rivojlanadi? 18-20 yillik stajda 16-18yildan keyin 15-17 yildan keyin 14-16 yilgacha 497. Qaysi chang ta'sirida ko’z kasalliklari-konyuktivitlar, kerotitlar, katarakta rivojlanadi? trinitrotoluol changidan talkdan oxakdan xromdan 498. Yuqori nafas yo‘llariga qanday kasallik kiradi? burun, halqum, tomoq shilliq qavatining himoyasini pasaytiruvchi gipertrofik, yallig‘lanish va atrofik jarayonlari buyrakning yallig‘lanishi mushak tizimini yalliglanishi quloqning yallig‘lanishi 499. Qaysi chang ta'sirida karbokonioz rivojlanadi? uglerodsaqlovchi changdan metall changidan sintetik changdan kremniy dioksid ta'sirida 500. Changli bronxit qachon rivojlanadi? “Changli” kasbda ishlovchilarda 8-10 yilda 7-9 yilda ishdan ketgandan 6-8 yildan so’ng 5-7 yil ishlaganda 501. Mehnat gigienasi fani asosiy vazifalari: optimal ish sharoitlarini yaratish kasalliklarini kamaytirish, ish qobilyatini oshirish kasb bilan bog‘liq kasalliklarini yo‘qotish zararli va xavfli omillarga qarshi kurash texnik qayta qurilishiga gigienik baho berish 502. Mehnat gigienasida quyida keltirilgan qaysi tekshirish turkumlari qo‘llaniladi: sanitar gigienik fiziologik, klinik, eksperimental, statistik matematik, kimyoviy, so‘roq orqali texnologik, fizikaviy, klinik qo‘zg‘atish, toksikologik, laboratoriya 503. Mehnat gigienasida qo‘llaniladigan qonunchilik xujjatlari qaysi guruhlarga bo‘linadi: asos bo‘luvchi, me'yoriy, yo‘riq-uslubiy tavsiyaviy yo‘riqnomalar qarorlar, ko‘rsatmalar tarmoq, umumiy qo‘llaniladigan 504. Asos bo‘luvchi qonunchilik xujjatlariga qaysilar kiradi: O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, sog‘liqni saqlash va mehnat haqidagi qonunlar kodeksi buyruqlar sanitariya norma va qoidalari yo‘riqnomalar, bayonnomalar uslubiy ko‘rsatma va qarorlar 505. Me'yoriy xujjatlarga quyidagilar kiradi: sanitar me'yorlar, sanitar qoida va me'yorlar, davlat standartlari mehnat muhofazasini yo‘riqnomalarbo‘yicha uslubiy ko‘rsatma va xatlar shaxsiy gigiena santar qoidalari 506. Yo‘riq uslubiy xujjatlarga quyidagilar kiradi: uslubiy ko‘rsatma, tavsiyanoma, yo‘riqnomalar buyruq va ko‘rsatmalar mehnat xavfsizligi majmuidagi davlat standartlari, SSBT qaror sanitar qoidalari, ko‘rsatmalar tekshirish uslublari 507. Sanitariya vrachi vazifa va xuquqlari qaysi xujjatda ko‘rsatilgan: davlat sanitar nazorati to‘g‘risida qonuni O‘z. Res. SSV №200 buyrug‘ida davlat sanitar nazorati haqidagi 361 nizom O‘z. Res. SSV №1075-90 buyrug‘ida 508. DSENM shtatini belgilovchi buyruq: O‘z Res SSV № 1075 O‘z Res SSV № 200 O‘z Res SSV № 410 O‘z Res SSV № 1203 509. Bir masala bo‘yicha turli muassasalar tomonidan tasdiqlangan qonun – qoidalar mavjud bo‘lsa mehnat gigienasi vrachi qaysilaridan eng avval foydalanadi: sanitar qoidalar va me'yor davlat standartlari qurilish me'yor va qoidalari ergonomik me'yorlari 510. Asos bo‘luvchi qonunchilik xujjatlariga qaysilar kiradi: O‘z ResKonstitutsiyasi, sog‘liqni saqlash va mehnat haqidagi qonunlar kodeksi, buyruqlar sanitariya norma va qoidalar yo‘riqnomalar, bayonnomalar uslubiy ko‘rsatma qarorlar 511. Rejalashtirilgan maishiy binoda sun'iy yoritish gigienik talablarga ko‘ra qanday bo‘lishi kerak? 75 lk dan kam emas 50 lk dan ko’p emas 40 lk dan ko’p emas 70 lk dan kam emas 512. Tabiiy yoritish gigienik talab bo‘yicha qanday bo‘lishi kerak? 0.3% dan kam emas 0.5% dan ko’p emas 0.2% dan kamemas 0.1% dan kam emas 513. Qaysi ta'sirlar bilan bog‘liq bo‘lgan ishlarda qo’l va oyoq vannalari tashkillashtiriladi? vibratsiya bilan issiq sexlarda shovqinda kunduzgi yorug‘lik yo‘q bo‘lganda 514. Maxsus maishiy xonalarga nima kiradi? fotoriya, ingolyator yuvinish xonasi va yarim dush garderob, dush xojatxona, dush kataklari 515. Ishchilar organizmiga ta'sir xususiyatiga ko‘ra mikroiqlim ko‘rsatkichlari qanday guruhlarga bo‘linadi? 1optimal, ruxsat etilgan konduksiya, konveksiya ter bug’lashi nurlanish fizik 516. Optimal ko‘rsatkichlar bu ...: optimal mikroiqlim sharoiti odamga uzoq muddat va muntazam ravishda ta'sir etsa ham organizmning issiqlik va funksional holatini me'yorida saqlashga imkon beradi bu organizmda issiqlik nurlanishi organizmning reaksiyasining sub'ektiv aks etirishi issiqlikni tana yuzasidan xarorati past bo‘lgan havo qatlamiga uzatilishi 517. Yo‘l qo‘yilishi mumkin bo‘lgan ko‘rsatkichlar bu ... mikroiqlim sharoiti odamga muntazam ravishda va uzoq muddat ta'siri natijasida organaizmning issiqlik va funksional holatida o‘zgarishlar, issiqlik almashinuvi keskinligi kuzatiladi bu ko‘rinmas elektromagnit nurlanishi odam tanasining yuzasidan bevosita issiqlik ajralishi issiqlik xarorat baland yuzadan issiqligi past yuzaga o‘tadi 518. Prevo-Kirxgof qonunining mazmunini ko‘rsating: manbadan nurlanishni taralishi faqat manba holatiga bog‘liq bo‘lib atrof muhitga bog‘liq emas issiqlik nurlanishi –bu ko‘rinmas elekramagnit nurlari odamning xarorat gameostazini saqlovchi biologik xususiyati issiqlik ajralishini ter ajralish yo‘lini kuchaytiradi 519. Stefan-Bolsman qonuni mohiyatini ko‘rsating: manba xaroratini oshishi bilan undan chiqayotgan nurlanish darajasi manba absolyut xaroratning to‘rtinchi darajasi miqdorida oshadi tana yuzasiga tekkanda kuzatiladi issiqlik ajralishi bug‘lanish yo‘li bilan kechadi xonalardan issiqlik ajralishi 520. Vin qonuniga ta’rif bering? taratayotgan tananing absolyut xaroratining maksimal energiya bilan taratayotgan to‘lqin uzunligiga ko‘paytmasi doimo kattadir issiqlik tana yuzasidan xarorati past bo‘lgan havo qatlamiga uzatiladi issiqlik ter ajralish paytida ajraladi issiqlik tana yuzasidan xarorati past bo‘lgan havo qatlamiga uzatiladi 521. Havo namligining turlarini ko‘rsating: absolyut, maksimal, nisbiy ho’l, quruq sovuq, issiq 522. Mehnat gigienasi fani nimani o‘rgatadi: ishlovchi organizmga bajarilayotgan ishni ish sharoitlarini va ishni tashkil etilganligini ta'sirini ishlovchilar salomatligini ishlovchilar mehnatni muxofazalashni zararli va xavfli omillarni organizmga ta'sirini 523. Mehnat gigienasi fanining asosiy vazifalarini sanab bering: optimal ish sharoitlarini yaratish kasalliklarini kamaytirish, ish qobiliyatini oshirish kasb bilan bog‘liq kasalliklarini yo‘qotish zararli va xavfli omillarga qarshi kurash texnik qayta qurilishiga gigienik baho berish 524. Mehnat gigienasi fanida quyida keltirilgan qaysi tekshirish usullari qo‘llaniladi: sanitar gigienik fiziologik, klinik, eksperimental, statistik matematik, ximiyoviy, so‘roq orqali texnologik, fizikaviy, klinik qo‘zg‘atish, toksikologik, laboratoriya 525. Ishlab chiqarishdagi omillar qanday guruhlarga bo‘linadi: fizik, kimyoviy, biologik, ruhiy, fiziologik texnologik, doimiy, o‘zgaruvchan umumiy va xususiy ta'sir etuvchilar, tabiiy sotsial, maishiy , iqtisodiy 526. Mehnat gigienasi fanidan qo‘llaniladigan qonunchilik xujjatlari qaysi gruppalarga bo‘linadi: asos bo‘luvchi, me'yoriy, yo‘riq-uslubiy tavsiyaviy yo‘riqnomalar qarorlar, ko‘rsatmalar tarmoq, umumiy qo‘llaniladigan 527. Asos bo‘luvchi qonunchilik xujjatlariga numalar kiradi: O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, sog‘liqni saqlash va mehnat haqidagi qonunlar kodeksi buyruqlar sanitariya norma va qoidalari yo‘riqnomalar, bayonnomalar uslubiy ko‘rsatma va qarorlar 528. Absolyut namlikni ta’rifini bering? tekshirish vaqtida1m3 havodagi suv bug‘larining grammdagi miqdori havodagi issiqlik miqdori har xil xaroratdagi havo qatlamlari orasidagi xarorati ko‘rinmaydigan elektromagnit nurlari 529. Maksimal namlik nima? keltirilgan haroratda 1 m3 havodagi suv bug‘larining og‘irligi optimal mikroiqlim bilan organizmni ta'minlash nerv-endokrin yo‘li bilan boshqariladigan issiqlik xosil bo‘lishi va ajralishi orasidagi uyg‘unlik organizmdan nurlanish yo‘li bilan issiqlikni ajralishi 530. Ishlab chiqarish korxonasi qurilishida sanitar nazorati qancha vaqtda o’tkaziladi: har yil choragida bir marta yilda 1 marta yilda 2 marta topshirish davrida 531. Qurilayotgan ob'ektni topshirish bosqichida tekshirish muddatlari: har oyda uch oyda bir marta ishchi komissiyasi ish boshlashdan ikki xafta oldin ikki oyda bir marta 532. SXM bo‘yicha ishlab chiqarish korxonalarini necha sinfga bo‘linadi: besh uch ikki bir 533. Seliteb zona chegarasida qanday muassasalar qurilishi mumkin: 5 va 4 sinfga mansub tashqi muhitini ifloslantirmaydigan 1 sinfiga kiruvchi 2 va 3 sinfiga kiruvchi maishiy xizmat korxonalari 534. SXM kattaligi nimaga bog‘liq: tarmoq, quvvat, tashqi muhitiga chiquvchi chiqindi miqdori va holati shamol guliga joy relefiga iqlim sharoitiga 535. Davlat komissiyasi qabul qilayotgan ob'ekt qaydnomasini mehnat gigienasi vrachi qo‘l qo‘ymaslikka haqi bormi yoki yo‘qmi? agarda ishga komissiyasi qaydnomasidagi haqi bor kamchiliklar sababi ko‘rsatilgan bo‘lsa tushuntirish uchun haqi bor haqi yo‘q, chunki davlat komissiyasini qaydnomaga qo‘l qo‘yilgan haqi bor, qo‘l qo‘yilmagan bo‘lsa 536. DSENM mehnat gigienasi bo‘limi ish rejasi bo‘limlari: tashkiliy – uslubiy, OSN, JSN ilmiy, amaliy, sanitar maorif OSN, ayollar va o‘smirlar mehnat gigienasi sanitar gigiena laboratoriyasi tekshiruv ishlari 537. DSENM bo‘limi ish rejasi kim tomonidan tuziladi va tasdiqlanadi: bo‘lim boshlig‘i, bosh vrach mehnat gigiena vrachi, bo‘lim boshlig‘i sanitar bo‘lim boshlig‘i, bosh vrach muovini DSENM bosh vrachi, xokimi 538. Quydagi keltirilgan qaysi ishlar tashkiliy uslubiy hisoblanadi: reja, hisobotlar, dalolatnomalar tuzish ta'sir vositasi o‘tkazish uchun xujjatlar tuzish, qarorlarni bajarilishini tekshirish sanitar maorif, kompleks tekshiruv o‘tkazish 200buyruq bajarilishini tekshirish 539. Ta'sir vositasi o‘tkazish qaror qaysi xujjatlar asosida chiqariladi: tekshiruv qaydnomasi, sanitar qoidalariga nomunosabatlik protokoli, laboratoriya tekshiruvi protokoli yakuniy qaydnomasi, reja topshiriq sanitariya bayoni, xronometrik tekshiruvi natijasi DSENM buyrug‘i 540. Mehnat gigiena vrachi o‘tkazuvchi sanitar tekshiruvlari turlari: kontrol, mukammal , mavzuiy rejali, rajasiz, jamoa bir marotaba, bosh tekshiruvi bosqichli bir vaqti 541. Mukammal sanitar – tekshiruvlari necha yilda o‘tkaziladi: to‘rt yilda 1 marta ikki yilda yil choragida keragicha 542. Paxta tozalash zavodi yondosh aholidan changlanish ko‘p bo‘lishi to‘g‘risida shikoyat tushdi. MGV shu xolatga qanday chora qo‘rish kerak: SXM ni aniqlash va chiqindilar tozalash qurilmalarini aniqlash lozim SXM da bo‘lgan balandliklar borligini SXM ni ko‘kalamzorlashtirish aniqlash ishlab chiqarish korxonasida suv inshoatlarini aniqlash 543. DSENM vrachi sanitar tekshiruv natijalari quyuv sexini bekitishga qaror qildi, chunki sexda xarorat 420S. Chang miqdori 52mg/m3 , vrachni qarori to‘g‘rimi yo‘qmi: to‘g‘ri noto‘g‘ri havo dushlari bo‘lmagani uchun to‘g‘ri avval jarima qarori bo‘lishi kerak, shuning uchun noto‘g‘ri 544. Vaqtinchalik ish qobilyatini yo‘qotish bo‘yicha kasallanish kamayishiga qaratilgan takliflar ishlab chiqarish korxonalarda bajarilmasa qanday chora tadbirlar ko‘rish lozim: ishlab chiqarish korxonasida ishlashni to‘xtatish prokuraturaga xujjatlarni jo‘natishga tayyorlash kerak dastlabki tibbiy ko‘riklarni sifatli o‘tkazish sanitar buzilishi haqidagi protokolni tuzish 545. Nyuton qonuni bo‘yicha qaysi changlar cho‘kadi? kattaligi 100 mkm va undan ortiq kattaligi 90 mkm va undan ortiq kattaligi 80 mkm va undan ortiq kattaligi 70 mkm va undan ortiq 546. Stoks qonuni bo‘yicha qanday kattalikdagi changlar cho‘kadi? 0.1-100 mkm 02-90 mkm 0.3-80 mkm 0.4-70mkm 547. Broun harakati bo‘yicha qanday kattalikdagi changlar cho‘kadi? 0.1 mkm dan kichik 0.2 mkm dan kichik 0.3 mkm dan kichik 0.4 mkm dan kichik 548. Yer yuzasidagi kremniy miqdorini aniqlang? yer pustlog‘ining 27.6% yer pustlog‘ining 37 % yer pustlog‘ining 35% yer pustlog‘ining 30% 549. Chang ta'sirida necha yildan so‘ng silikoz rivojlanadi? 3-10 yildan keyin 2-8 yildan keyin 3-5 yildan keyin 4-6 yilgacha 550. Chang ta'sirida necha yildan so‘ng silikatoz rivojlanadi? 15-20 yildan keyin 13-18 yildan keyin 12-16 yilgacha 10-14 yildan keyin 551. Aralash chang ta'sirida pnevmokoniozning yuzaga chiqish muddatini ko’rsating? 18-20 yillik stajda 16-18yildan keyin 15-17 yildan keyin 14-16 yilgacha 552. Qaysi chang ta'sirida ko’z kasalliklari-kanyuktivitlar, kerotitlar, katarakta rivojlanadi? trinitrotoluol changidan talkdan oxakdan xromdan 553. Yuqori nafas yo‘llari qanday kasalliklar nomoyon bo’ladi? burun, halqum, tomoq shilliq qavatining himoyasini pasaytiruvchi gipertrofik, yallig‘lanish va atrofik jarayonlari buyrakning yallig‘lanishi mushak tizimini yalliglanishi quloqning yallig‘lanishi 554. Karbokonioz tarkibi jihatdan qaysi chang ta'sirida rivojlanadi? uglerodsaqlovchi changdan metall changidan sintetik changdan kremniy dioksid ta'sirida 555. Chang ta’sirida allergik bronxit qachon rivojlanadi? “Changli” kasbda ishlovchilarda 8-10 yilda 7-9 yilda ishdan ketgandan 6-8 yildan so’ng 5-7 yil ishlaganda 556. Rejalashtirilgan maishiy binoda sun'iy yoritish nichchiga teng bo’ladi? 75 lk dan kam emas 50 lk dan ko’p emas 40 lk dan ko’p emas 70 lk dan kam emas 557. Tabiiy yoritish gigienik talab bo‘yicha nechchiga teng bo’lishi kerak? 0.3% dan kam emas 0.5% dan ko’p emas 0.2% dan kamemas 0.1% dan kam emas 558. Maxsus maishiy xonalarni tarkibiga kiradi? fotoriya, ingolyator yuvinish xonasi va yarim dush garderob, dush xojatxona, dush kataklari 559. Ishchilar organizmiga ta'siri bo’yicha mikroiqlim ko‘rsatkichlari qaysi guruhlarga bo‘linadi? 1optimal, ruxsat etilgan konduksiya konveksiya ter bug’lashi nurlanish fizik 560. Optimal ko‘rsatkichlarga ta’rif bering...: optimal mikroiqlim sharoiti odamga uzoq muddat va muntazam ravishda ta'sir etsa ham organizmning issiqlik va funksional holatini me'yorida saqlashga imkon beradi bu organizmda issiqlik nurlanishi organizmning reaksiyasining sub'ektiv aks etirishi issiqlikni tana yuzasidan xarorati past bo‘lgan havo qatlamiga uzatilishi 561. Yo‘l qo‘yilishi mumkin bo‘lgan ko‘rsatkichlarni ta’riflang ...: mikroiqlim sharoiti odamga muntazam ravishda va uzoq muddat ta'siri natijasida organaizmning issiqlik va funksional holatida o‘zgarishlar, issiqlik almashinuvi keskinligi kuzatiladi bu ko‘rinmas elektromagnit nurlanishi odam tanasining yuzasidan bevosita issiqlik ajralishi issiqlik xarorat baland yuzadan issiqligi past yuzaga o‘tadi 562. Prevo-Kirxgof qonunini tushuntiring: manbadan nurlanishni taralishi faqat manba holatiga bog‘liq bo‘lib atrof muhitga bog‘liq emas issiqlik nurlanishi –bu ko‘rinmas elekramagnit nurlari odamning xarorat gameostazini saqlovchi biologik xususiyati issiqlik ajralishini ter ajralish yo‘lini kuchaytiradi 563. Stefan-Bolsman qonunini tushuntiring: manba xaroratini oshishi bilan undan chiqayotgan nurlanish darajasi manba absolyut xaroratning to‘rtinchi darajasi miqdorida oshadi tana yuzasiga tekkanda kuzatiladi issiqlik ajralishi bug‘lanish yo‘li bilan kechadi xonalardan issiqlik ajralishi 564. Vin qonuni nima? taratayotgan tananing absolyut xaroratining maksimal energiya bilan taratayotgan to‘lqin uzunligiga ko‘paytmasi doimo kattadir issqlik tana yuzasidan xarorati past bo‘lgan havo qatlamiga uzatiladi issiqlik ter ajralish paytida ajraladi issqlik tana yuzasidan xarorati past bo‘lgan havo qatlamiga uzatiladi 565. Havo namligining qanday ko’rinishlari bor: absolyut, maksimal, nisbiy ho’l, quruq sovuq, issiq 566. Absolyut namlik deb nimaga aytiladi tug’ri javobni ko’rsating? tekshirish vaqtida1m3 havodagi suv bug‘larining grammdagi miqdori havodagi issiqlik miqdori har xil xaroratdagi havo qatlamlari orasidagi xarorati ko‘rinmaydigan elektromagnit nurlari 567. Maksimal namlik deb …….aytiladi? keltirilgan haroratda 1 m3 havodagi suv bug‘larining og‘irligi optimal mikroiqlim bilan organizmni ta'minlash nerv-endokrin yo‘li bilan boshqariladigan issiqlik xosil bo‘lishi va ajralishi orasidagi uyg‘unlik organizmdan nurlanish yo‘li bilan issiqlikni ajralishi 568. Mehnat gigienasi fanini o’tishdan maqsad: ishlovchi organizmga bajarilayotgan ishni ish sharoitlarini va ishni tashkil etilganligini ta'sirini ishlovchilar salomatligini ishlovchilar mehnatni muxofazalashni zararli va xavfli omillarni organizmga ta'sirini 569. Mehnat gigienasi fani vazifalarini sanang: optimal ish sharoitlarini yaratish kasalliklarini kamaytirish, ish qobilyatini oshirish kasb bilan bog‘liq kasalliklarini yo‘qotish zararli va xavfli omillarga qarshi kurash texnik qayta qurilishiga gigienik baho berish 570. Ishlab chiqarishdagi omillar qo’yidagi guruhlarga taqsimlanadi: fizik, kimyoviy, biologik, ruhiy, fiziologik texnologik, doimiy, o‘zgaruvchan umumiy va xususiy ta'sir etuvchilar, tabiiy sotsial, maishiy , iqtisodiy 571. Mehnat gigienasida qo‘llaniladigan qonunchilik xujjatlarini guruhlarini nomlang: asos bo‘luvchi, me'yoriy, yo‘riq-uslubiy tavsiyaviy yo‘riqnomalar qarorlar, ko‘rsatmalar tarmoq, umumiy qo‘llaniladigan 572. Asos bo‘luvchi qonunchilik xujjatlarini sanang: O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, sog‘liqni saqlash va mehnat haqidagi qonunlar kodeksi buyruqlar sanitariya norma va qoidalari yo‘riqnomalar, bayonnomalar uslubiy ko‘rsatma va qarorlar 573. Me'yoriy xujjatlarga qaysilar kiradi: sanitar me'yorlar, sanitar qoida va me'yorlar, davlat standartlari mehnat muhofazasini yo‘riqnomalarbo‘yicha uslubiy ko‘rsatma va xatlar shaxsiy gigiena santar qoidalari 574. Yo‘riq uslubiy xujjatlarni ayting: uslubiy ko‘rsatma, tavsiyanoma, yo‘riqnomalar buyruq va ko‘rsatmalar mehnat xavfsizligi majmuidagi davlat standartlari, SSBT qaror sanitar qoidalari, ko‘rsatmalar tekshirish uslublari 575. Sanitariya vrachi vazifa va xuquqlari qaysi meyoriy xujjatda keltirilgan: davlat sanitar nazorati to‘g‘risida qonuni O‘z. Res. SSV №200 buyrug‘ida davlat sanitar nazorati haqidagi 361 nizom O‘z. Res. SSV №1075-90 buyrug‘ida 576. DSENM shtatini belgilovchi buyruqni ko’rsating: O‘z Res SSV № 1075 O‘z Res SSV № 200 O‘z Res SSV № 410 O‘z Res SSV № 1203 577. Bir masala bo‘yicha turli muassasalar tomonidan tasdiqlangan qonun – qoidalar mavjud bo‘lsa mehnat gigienasi vrachi dastlab nimadan foydalanadi: sanitar qoidalar va me'yor davlat standartlari qurilish me'yor va qoidalari ergonomik me'yorlari 578. Asos bo‘luvchi qonunchilik xujjatlarini sanab o’ting: O‘z ResKonstitutsiyasi, sog‘liqni saqlash va mehnat haqidagi qonunlar kodeksi, buyruqlar sanitariya norma va qoidalar yo‘riqnomalar, bayonnomalar uslubiy ko‘rsatma qarorlar 579. DSNEM mehnat gigienasi vrachi shtati qanday belgilanadi: 10ming ishlovchiga 1vrach 4 ming ishlovchiga 1 vrach DSENM kategoriyasiga qarab 60 ming ishchiga 1 vrach 580. Rayonda umumiy ishchilar soni 60 ming, DSENM mehnat gigienasi bo‘limida qancha vrach bo‘lishi kerak: 6 10 8 4 581. Ishchilar soni territoriyada 42 ming bo‘lsa, DSENM vrach yordamchilar soni qancha bo‘lishi kerak: 7 5 10 8 582. DSENM vrachi yordamchilari soni qanday belgilanadi: 6 ming ishchiga 1 vrach yodamchisi 1 vrachga 2 yordamchi korxonalar soniga qarab DSENM kategoriyasiga qarab 583. DSENM hisob –kitob xujjatlari turlari qaysi xujjatda ko‘rsatilgan: O‘zRes SSV № 287 buyrug‘ida O‘zRes SSV № 200 buyrug‘ida O‘zRes SSV № 1075 buyrug‘ida yo‘riqnomada 584. Zararli ish sharoitlari uchun kompensatsiya quydagicha o‘tkaziladi: ish kunini qisqartirish, qo‘shimcha ta'til, qo‘shimcha ish xaqi, rahbatlantirish sanitariya maorifi ishlari, qo‘shimcha xaq to‘lash shaxsiy ximoya vositalarini berish mehnatni muxofaza qilish qoidalari tibbiy ko‘riklardan o‘tkazish 585. Mehnat gigienasi va muxofazasi bo‘yicha asosiy me'yorlar qayta xuquqlarga ega: davlat tarmoq tavsiya informatika 586. Mehnat muxofazasi va sharoitlari uchun javobgar shaxs: korxona rahbari mehnat muhofazasi bo‘yicha muxandis mehnat gigiena vrachi tibbiy sanitariya qism bosh vrachi 587. Mehnat haqidagi qonunlar bajarishi ustidan bosh nazorat konstitutsiyasi bo‘yicha kimga yuklatiladi: bosh prokuror va u boshliq muassasasiga sog‘liqni saqlash vazirligiga sotsial ta'minot vazirligi DSENM ga 588. Ish sharoitni yomonligi to‘g‘risida ishchilardan xokimiyatga komissiyasi javobgar shaxs deb DSENM mehnat gigienasi vrachini aybladi. Bu to‘g‘rimi: yo‘q ha sanitariya me'yorlarga bog‘liq me'yorlarni buzilishi turiga bog‘liq 589. Mehnat gigienasidan ogohlantiruvchi sanitar nazorati o‘tkaziladigan ob'ektlar: ishlab chiqarish ob'ektlari, yangi texnika va kimyoviy moddalar ta'mirlanayotgan ob'ektlar qurilayotgan davolash muassasalari tozalash inshoatlari loyihasi 590. Qurilish ustidan nazorat necha bosqichda olib borildi: to‘rtta uch ikki bir 591. Ishlab chiqarish ob'ektlarida OSN birinchi bosqichi: qurilish uchun yer tanlash loyiha ekspertizasi reja – topshiriq ekspertizasi arxitektor xulosasini ko‘rib chiqish 592. OSN ikkinchi bosqichi (qurilishda): loyihalash va loyiha ustidan nazorat qurilish davrida nazorat tozalash inshoatlari loyihasini ekspertizasi ob'ektni atrof muhitiga nisbatan joylashishini baholash 593. Ishlab chiqarishda ob'ektlar ustidan OSN uchinchi bosqichi: qurilish ustidan nazorat yer tanlashda ishtirok etish tozalash inshoatlari loyiha ekspertizasi bosh reja ekspertizasi 594. Qurilish ustidan OSN to‘rtinchi bosqichi: tayyor ob'ektlarni qabul qilish loyihalar ekspertizasi tashqi muhit muhofazasini baholash vaziyat reja ekspertizasi 595. Mehnat gigiegnasi vrachi qurilish uchun yer tanlashda qanday masalani hal etadi: gigienik nuqtai nazardan ob'ektni loyihalashtirish mumkinligi yer maydonini yetarligini baholash mablag‘ qurilish uchun yetarligini baholash qaysi qurilish materiallarinikerakli bo‘lishini 596. Ob'ektni qurilish ustidan nazorat mazmuni: ob'ektni loyihaga mos ravishda qurilishni tekshirish (muddat va bosqichlar) sexlarni korxona xududida to‘g‘ri joylashtirilishi tekshiriladi qurilishni belgilangan muddatlarda borishi tekshiriladi loyihalash bosqichlarini tekshirish 597. Qurilish loyihalarining qaysi qismlariga mehnat gigienasi vrachi gigienik baho beradi: bosh reja, yoritilganlik, ventilyasiya, maishiy xizmat xonalari vaziyat rejasi smet xujjatlari loyhalash bosqichlari 598. Tayyor ob'ektlarni qabul qilishda ishchi komissiya tarkibida mehnat gigienasi vrachi vazifasi: sog‘lomlashtirish choralari samaradorligi va yoritilganlik yetarligiga baho berish ob'ektni loyiha bo‘yicha qurilganligini aniqlash zararli omillarga qarshi choralar mavjudligi texnologik ashyolarni rejaga muvofiqligi 599. Davlat qabul komissiyasi qanday vazifani ado etadi: tayyor ob'ektlarni ishlatishga qabul qilish mumkinligi korxona xududida obodonlashtirilganlikka baho berish SXM yetarligini baholash sanitar texnik choralar mavjudligi va ularga baho berish 600. Seliteb zona chegarasida muassasalar qurish mumkinmi va qanday? mumkin, 4-5 sinfga mansub muassasalar, tashqi muhitni ifloslantirmaydi ha shovqin manbasi bo‘lmasa yo‘q mumkin emas ha faqat 1 taomil bo‘lgan taqdirda 601. Mehnat gigiena vrachi yer tanlash va loyiha ekspertizasi natijasi bo‘yicha qanday xujjat rasmiylashtiriladi: xulosa qaydnoma reja – topshiriq qaror 602. Mehnat gigiena vrachi qurilish ustidan nazorat va tayyor ob'ektlarni ishga qabul qilishda qanday xujjarlar rasmiylashtiriladi: qaydnoma qaror protokol xulosa 603. Korxonani loyihalash va qurilish ustidan ogohlantiruvchi sanitar nazorat o‘tkazishda asosan qanday qonun qoidalardan foydalaniladi: qurilish me'yor va qoidalar, sanitar qoida me'yorlari yo‘riqnomalar uslubiy ko‘rsatmalar tabiatni muhofazalash qonuni 604. Yangi texnologik jarayon va texnika tadbiq etilishida OSN o‘tkazishda quydagi keltirilgan qaysi xujjatlardan foydalaniladi: SanPin, GOSTlar 361 buyruq 1075 buyruq yo‘riqnomalar 605. Yangi texnika va texnologiya tadbiqida OSN necha bosqichda o‘tkaziladi: uch bir to‘rt ikki 606. Yangi texnika va texnologiya joriy etilishida OSN birinchi bosqichi: me'yoriy – texnik va shart-sharoit xujjarlarini ko‘rib chiqish mehnat muxofazasi choralari mavjudligini tekshirish zararli omillar miqdorini o‘lchash yangi moslama loyihasini ko‘rib chiqish 607. Ishchi komissiya ogohlantiruvchi sanitariya nazorati bo‘yicha ventilyasini samaradorligini past deb topdi, va eritilganlik me'yoridan kam DSENM bosh vrachi bunday holatda davlat komissiyasi tarkibida qurilish ob'ektini topshirilayotgan taqdirda qanday qaror qabul qilishi kerak: davlat qabul qilish komissiya qaydnomasiga qo‘l qo‘ymaydi quruvchilar kamchiliklarni yo‘qotish uchun shartnoma xati, bersa qaydnomaga qo‘l qo‘yadi pudratchi kamchiliklarni yo‘q qilish uchun xat bersa qaydnomaga qo‘l qo‘yadi qaydnomaga kamchiliklari muddati belgilangan holatda qo‘l qo‘yadi 608. Ishchi komissiyasi tekshirilganda chang miqdori va havo xarorati 50 ga me'yordan katta. Mehnatgigienasi vrachi shu holatda qaydnomaga qo‘l qo‘yish kerakligi yoki yo‘qmi, agar qolgan hamma shaxslar qo‘l qo‘yadigan bo‘lsa: yo’q ha xa, kamchiliklar bartaraf etilsa o‘z fikrini bayon qilsa 609. Mashinasozlik zavodida bosh planini ekspertiza qilganda quyidagilar topildi: chiqindilar yig‘ilgan joyda navbatchilik yoritilganlik rejalashtirilmagan sexda evakuatsiya uchun yoritilgan ham yo‘q. Yuqorida qayd etilganlar loyihani tasdiqlamaslik uchun asos bo‘la oladimi: asos bo‘la oladi asos bo‘la olmaydi takliflar asosida tuzatilgandan keyin tasdiqlash mumkin tuzatish uchunshartnoma tuzishdan keyin tasdiqlash mumkin 610. Mehnat gigienasi vrachi qurilayotgan ob'ektni topshirishdan avval ob'ekt loyihaga to‘g‘ri kelmasa va qurilish grafiklari buzilgan bo‘lsa, vrach qanday qarorga keladi qanday muddatlarda tekshiriladi: qurilishni to‘xtatish kerak va 1oyda 1 marta tekshiriladi tekshirish muddatlari belgilanadi, chorakda 1 marta tekshiriladi qurilish boshlig‘iga jarima solindi va chorakda 2 marta tekshiriladi yarim yiljda 1 marta tekshiriladi 611. Yangi texnik va texnologiya joriy etilishida OSN ikkiinchi bosqich: ishlab chiqarishdagi sinovlarda ishtirok etish konstruktorlik yechimlari ekspertizasi texnika qayta qurish masalalarini ko‘rib chiqish yangi texnologiyani ko‘rib chiqish 612. Yangi texnika – texnologiyani joriy etilishida OSN uchinchi bosqichi: qabul qilish mumkinligini haqida xulosa texnika shartlari ekspertizasi yangi kimyoviy modda ekspertizasi sanitar texnika masalalarini mavjudligini ko‘rib chiqish 613. Ishlab chiqarish korxonasi qurilishida sanitar nazorati davriyligi: har yil choragida bir marta` yilda 1 marta yilda 2 marta topshirish davrida 614. Qurilayotgan ob'ektni topshirish bosqichida tekshirish muddatlari to’g’ri ko’rsatilgan javobni toping: har oyda uch oyda bir marta ishchi komissiyasi ish boshlashdan ikki xafta oldin ikki oyda bir marta 615. SXM bo‘yicha ishlab chiqarish korxonalarini necha sifga bo‘linadi: besh uch ikki bir 616. Seliteb zona chegarasida qo’yidagi keltirilgan qaysi muassasalar qurilishi mumkin: 5 va 4 sinfga mansub tashqi muhitini ifloslantirmaydigan 1 sinfiga kiruvchi 2 va 3 sinfiga kiruvchi maishiy xizmat korxonalari 617. SXM kattaligi qo’yidagilarga bog’liq: tarmoq, quvvat, tashqi muhitiga chiquvchi chiqindi miqdori va holati shamol guliga joy relefiga iqlim sharoitiga 618. Davlat komissiyasi qabul qilayotgan ob'ekt qaydnomasini mehnat gigienasi vrachi qo‘l qo‘ymaslikka haqi bormi yo ki yo‘qmi? agarda ishchi komissiyasi qaydnomasidagi haqi bor kamchiliklar sababi ko‘rsatilgan bo‘lsa tushuntirish uchun haqi bor haqi yo‘q, chunki davlat komissiyasini qaydnomaga qo‘l qo‘yilgan haqi bor, qo‘l qo‘yilmagan bo‘lsa 619. DSENM mehnat gigienasi bo‘limi ish rejasiga nimalar kiradi: tashkiliy – uslubiy, OSN, JSN ilmiy, amaliy, sanitar maorif OSN, ayollar va o‘smirlar mehnat gigienasi sanitar gigiena laboratoriyasi tekshiruv ishlari 620. Quydagi keltirilgan qaysi ishlar tashkiliy uslubiy ishlarga kiradi: reja, hisobotlar, dalolatnomalar tuzish Ы ta'sir vositasi o‘tkazish uchun xujjatlar tuzish, qarorlarni bajarilishini tekshirish sanitar maorif, kompleks tekshiruv o‘tkazish 200buyruq bajarilishini tekshirish 621. Ta'sir vositasi o‘tkazish qaror qaysi xujjatlar asosida tekshiriladi: tekshiruv qaydnomasi, sanitar qoidalariga nomunosabatlik protokoli, laboratoriya tekshiruvi protokoli yakuniy qaydnomasi, reja topshiriq sanitariya bayoni, xronometrik tekshiruvi natijasi DSENM buyrug‘i 622. Mehnat gigiena vrachi o‘tkazuvchi sanitar tekshiruvlariga nimalar kiradi : kontrol, mukammal , mavzuiy rejali, rajasiz, jamoa bir marotaba, bosh tekshiruvi bosqichli bir vaqti 623. Mukammal sanitar – tekshiruvlari qancha muddatda o‘tkaziladi: to‘rt yilda 1 marta ikki yilda yil choragida keragicha 624. Paxta tozalash zavodi yonidosh aholidan changlanish ko‘p bo‘lishi to‘g‘risida shikoyat tushdi. MGV shu xolatga qanday chora qo‘rish kerak: SXM ni aniqlash va chiqindilar tozalash qurilmalarin aniqlash lozim SXM da bo‘lgan balandliklar borligini SXM ni ko‘kalamzorlashtirish aniqlash ishlab chiqarish korxonasida suv inshoatlarini aniqlash 625. DSENM vrachi sanitar tekshiruv natijalariquyuv sexini bekitishga qaror qildi, chunki sexda xarorat 420S. Chang miqdori 52mg/m3 , vrachni qarori to‘g‘rimi yo‘qmi: to‘g‘ri noto‘g‘ri havo dushlari bo‘lmagani uchun to‘g‘ri avval jarima qarori bo‘lishi kerak, shuning uchun noto‘g‘ri 626. Salomatlikni ko’rsatuvchi ko’satkichlari qaysi: demografik , jismoniy rivojlanish , nogironlik ,kasalanish xudud iqlim sharoiti kasalliklarni o’g’irligi va oqibati ishni tashkil etish va tibbiy muxit 627. Ishga olish oldin o’tkaziladigan tibbiy ko’riklar qanday xujjat asosida tekshiriladi: ishga olish to’g’risidagi buyruq va ambulatoriya kartasi yo’lanma va profmarshrut ambulatoriya kartasi komissiya xulosasi 628. Ishchilar salomatligi nima maqsada o’rganiladi? ish sharoitlarini ta’sir oqibati mavjudligini aniqlash iqtisodiy samarani anqlash ishlovchilarni mehnat ga moslashtirish xavf va zararli omillarni aniqlash 629. Ish sharoitlarini kasalanish ta’sirini mavjudligini aniqlashda qanday malumotla kerak: ish sharoitilarini va ularni tashkil etganligi xaqida mukammal tekshiruv yakuni sog’lomlashtirish choralari iqtisodiy samaralari kasallanishni mukammal o’rganish kasalliklar varaqlarini shaxsan xisobi 630. Quyidagi keltirilgan qaysi omillar kasallanishiga ko’proq ta’sir qiladi: ish sharoit va tashkil etiganligiga , kasbga mansubligiga parxez va proflaktikasiga san maishiy xonalar mavjudligiga tibbiy yordam ko’rsatish darajasi 631. Kasallanish ko’proq tibbiy yordamga murojatining qaysi turi bo’yicha o’tkaziladi? vaqtincha ish faoliyatini yo’qotish ish qobilyatini yo’qotmaslikka o’lim sabablarini aniqlash gospitalzatsiya qilingan kasallik 632. Tibbiy yordam murojat bilan bo’gliq kasallanish taxlilida asosiy xujjat: vaqtincha ish faoliyatini yo’qotish xaqidagi xujjat ambulatoriya kartasi o’lim sabab lari xaqidagi xujjat tibbiy ko’riklar natijalariga ko’ra kasallanish 633. 16-VN nusxasidagi xisobotini tuzishda birlamchi ma’lumot manbai: kasallanish varaqalari shikoyat xisobiga tibbiyot ko’rik yakuni stansiya yordam xaqida xisobot 634. 16 –VN xisoboti tuzishda qanday kasalliklar varaqalaridagi malumotlar xisobotga olinmaydi: xaq to’langan va to’lanmaganda faqat xaq to’langanda faqat statsionar tomonidan berilganda kasb kasalliklarida 635. Oxirgi 2 yil mobaynida VIY bо’yicha VN-16 formadagi xisobot taxlili kasalanish ko’payganini ko’rsatyapti mehnat gigiena vrachi qanday chora ko’radi? har bir ishchi xisobot kartasi foydalanib kasalanishni chuqur taxlil qilish har yil choragi bo’yicha kasallanishni taxlil qilish kasb kasalliklarini kechishi taxlil etish kasallanish strukturasini aniqlash 636. Kasallanish ko’rsatkichlari VIY bo’yicha xisoblash uchun kerakli malumot qaysi: kasallik turkumlari bo’yicha xodisalar soni ,kunlar ishchilar soni voqealarning o’rtacha muddati kasallik varaqa bergan muassalar kasallikning iqtisodiy oqibatlari 637. Kasallanish voqealarini xar 100 ishchiga to’g’ri keladigan miqdori qanday xisoblanadi ? voqealar soni 100 ishchiga to’g’ri keladigan ishchilar soniga bo’linadi voqealarning o’rtacha miqdori kasb kasalliklar soniga bo’linadi tibbiy ko’rik aniqlanadi kasalliklar sonini umumiy ishchilar soniga bo’linadi 638. Maishiy xizmat xonalari sanitar tekshiruvida nimalarga e’tibor berish kerak ? xonalar tarkibi ,jixozlanishi ,ventilyatsiyasi va yoritilganligi gigienik talablarga javob berishi xonalar o’z maqsadida foydalanish san. o’tkazgich sifatida yoritiganlik va ventiyatsiya gigienik talablarga javob berishi xonalarni o’zaro joylashtirishi , issiq suv xarorati 639. Mehnat gigienasida qo’lanuvchi qonunchilik xujjatlar turi asos bo’luvchi meyoriy , yo’riq uslubiy qonunchilik asosiy ,tavsiyalar buyruq ,ko’rsatma ,farmon metodik ko’satmalar 640. Salomatlikni ko’rsatuvchi ko’satkichlar qaysi demografik , jismoniy rivojlanish , nogironlik ,kasallanish xudud iqlim sharoiti kasalliklarni o’g’irligi va oqibati ishni tashkil etish va tibbiy muhit 641. Quyidagi keltirilgan qaysi kursatkichlar vositasida kasallanish haqidagi ma'lumotlar xaqqoniyligi oson aniqlanadi. o’rtacha ko’rsatkich va uning xatosi va ko’rsatkich o’rtacha arifmetik ko’rsatkich styudent korrelatsiyakoeffisenti umumiyko’rsatkichixatosibilan 642. Kasallanishni chuqur taxlili uchun to’la ma’lumotlar manbai qaysi: shaxsiy kasallanishni hisobga olish varaqasi kasallikvaraqasi murojatniqaydetishjurnali tibbiyko’rikxulosasi 643. VN -16 formasidan kasallanishni qaysi ko’rsatkichlari va qanday qilib o’rganiladi: nisbiy ko’rsatkichlar klass bo’yicha diagnozlar shifrovkasi obsalyut ko’rsatkichlar bir yillik ishchilar soni kasallanishkunlarivajinsi nogironlikgao’tkazishvayoshi 644. Kasallanishni chuqur taxlili uchun albatta qaysi ko’rsatkichlar bo’lishi kerak: sex, kasb, staj, yosh, jins ko’rsatkichlariga bog’liq ma’lumot ish sharoitlarini gigienik baholash natijalari xar bir ishchi profmarshruti xaqida malumot uzoq muddatda tez-tez kasal bo’luvchilar soni 645. Kimlarni kasallanishida oilaviy ijtimoiy ahvol ko’proq tasir ko’rsatishi mumkin: ayollar erkaklar o’smirlar boshqaruv ishlarini bajaruvchilar 646. Ishlovchilar kasallanishida qaysi omillar yetakchi o’rinda turadi: ish sharoitlari kasb tafsifi ishlovchilar yoshi umumiy staji zararli sharoitidagi ish staji tibbiy yordam sifati 647. Vaqtincha ish qobilyatini yo’qotish bilan bog’liq kasallanish darajasiga qanday baho beriladi: E. L Notkin shkalasi bo’yicha student ko’rsatkichi bo’yicha ivanov ko’rsatkichi yordamida vaqtincha ish qobilyatini yo’qotish ko’payishi kattaligi bo’yicha 648. Ishlovchilar kasalanishni kamaytirishda yuqori samara beruvchi sog’lomlashtirish choralari yo’nalishlarini ko’rsating: texnologik texnik sanitariya-texnik shahsiy himoya tibbiy profilaktik 649. Qaysi hujjat asosida ishga olishdan oldin va davriy tibbiy ko’riklar o’tkaziladi: O’zRSSV 200 buyrug’i O’zRSSV 075 buyrug’i DSENM haqida nizom davlat sanitariya nazorati to’g’risida qonuni 650. Zaharlanishning sabablarini aniqlamasdan tez yordam xizmati vrachi o’tkir qo’rg’oshindan kasb zaxarlanish diagnozini qoydi. Shoshilinch xabarnoma SES ga 1 sutkadan so’ng yuborildi. Shu xolatga baho bering. tezda kasbi va qayerda ishlashini aniqlab, 12 soat ichida SES ga shoshilinch xabarnoma berish kerak vrach to’g’ri ish tutgan vrach kasb zaharlanishi diagnozi qo’yishiga xaqqi yo’q shoshilinch xabarnoma SES ga o’z vaqtida jo’natilgan diagnoz qo’yish uchun kasb kasalliklari vrachi maslahati kerak 651. Ishga olishdan oldin o’tkaziladigan tibbiy ko’riklar o’tkazishdan maqsad: salomatligi nuqtai nazardan shu ishga yaroqligini aniqlash ishga olinuvchi ish qobilyatini aniqlash tibbiy yordam yaxshilash yo’llarini belgilash topshirilayotgan ishni bajara olish qobilyatini aniqlashadi 652. Davriy tibbiy ko’riklar o’tkazishdan maqsad: ishlovchilar salomatligini dinamik kuzatish kasb kasalliklarini o’z vaqtida aniqlash salomatlik haqida mukammal malumot olish tez tez kasal bo’luvchilarni aniqlab sog’lomlashtirish shikastlanishni oldini olish 653. Ishga olishdan avval kimlar albatda tibbiy ko’rikdan o’tadilar: zararli va havfli ish sharoitlariga ishga olinuvchilar 18 yoshga to’lmaganlar 50 yoshdan oshganlar 3 guruh nogironlari 654. Davriy tibbiy ko’rikdan kimlar o’tishi shart: zararli va xafli ish sharoitda ishlovchilar korxonada ishlovchi hamma ishchilar ma’suliyat talab qiluvchi ishlarni bajaruvchilar ish staji 5 yildan oshganlar 655. Davriy tibbiy koriklar otkazilishi muddatlari qancha: 6, 12, 24 oyda 1 marta kerak bolgan muddatlarda kasb kasalliklari qayd etilganda kasbni ozgartirganda 656. Mehnat gigienasi vrachining ishga olishdan oldin o’tkaziladigan ko’riklarini tekshirish ishlari to’g’ri ketma-ketligini ko’rsating: kadrlar bo’limidan yangi ishga olinganlar haqida ma’lumot olish ambulator artada mavjud ko’rik xulosasini o’qish -ambulator kartada profmarshrut va kerakli ma’lumotlar borligi tekshiriladi hamma ishga olinganlar ro’yxati aniqlanib bevosita har bir shaxs bilan uchrashib so’raladi bu ishlar uning vazifasiga kirmaydi 657. Mehnat gigiyenasi vrachining davriy tibbiy ko’riklarini tashkil etishdagi bajaradigan ishlari to’g’ri ketma-ketligini ko’rsating: ko’rikdan o’tuvchilarni aniqlash ko’rik rejasini va o’tuvchilar ro’yxatini kelishish ko’rik rejasini tasdiqlash labaratoriya taxlillari ro’yxatini tuzish ko’rik o’tkazuvchi mutaxasislarini aniqlash o’tkazilish muddatlarini belgilash tuman sog’liqni saqlash bo’limi buyrug’ini tayyorlash komissiya tuzish 658. Og’ir metallar bilan bog’liq bo’lgan korxonaga 20 ta ishchi dastlabki tibbiy ko’riklardan o’tmasdan ishga qabul qilindi. Mehnat gigienasi vrachi shu holatda qanday ish tutishi kerak: shu 20ta shaxsni ishdan chetlashishi ularni tibbiy ko’rikdan o’tkazish rejasini tuzish poliklinikaga xabar berish ko’rikdan o’tuvchilarni aniqlash 659. Mehnat gigienasi vrachi davriy tibbiy ko’riklar o’tkazilishini tekshirishdagi ish mazmuni. ko’rik muddati labarotoriya tahlillari mutaxasislar tarkibini to’liqligini tekshirib qaydnoma yozish ko’rik yakunlarini taxlil qilib qaydnoma yozish labarotoriya taxlili natijalari asosida kasb kasalligi diagnozi to’g’ri qo’yilganligi tekshirish kerakli mutaxasislar ko’rikda qatnashib to’g’ri hulosa yozilishi tekshiriladi 660. Davriy tibbiy ko’riklar yakunida so’ng mehnat gigienasi vrachi bajaradigan ish mazmuni: yakuniy qaydnoma yozishda va sog’lomlashtirish choralarini tayyorlashda ishtirok etish aniqlangan kasalliklar taxlilini o’tkazib xulosa yozish kasb kasalliklari belgilari aniqlangan ishchilarni boshqa ishga o’tkazadi ko’rik mutaxasislar bilan majlis o’tkazib natija muhokama qilinadi 661. O’zRSSV №200 27.07.12 buyrug’iga nimalar qayt etilgan: zararli omillar turi ruxsat etmaslik xollari davriylik mutaxasislar tarkibi laboratoriya taxlillari turi ko’rikdan o’tuvchi kasblar ish sharoitlari ko’rik davri laboratoriya taxlili zararli va xavfli omillarni ko’rik o’tkazalishi shart bo’lgan miqdorlari tibbiy ko’rik utkazilishi shart bo’lgan tarmoq mutaxasislari ro’yxati 662. Kasb kasalliklari soni ortishida quyida keltirilgan sabablardan qaysilar yetakchi xisoblanadi: maxsus tibbiy ko’riklarni o’z vaqti da sifatli o’tkazilmasligi ishlash va dam olishni noto’g’ri tashkil etilganligi umumiy kasallanishni o’z vaqti da taxlilini o’tkazmaslik bajariladigan ish mazmuni tez o’zgarib turishi 663. O’zRSSV №200 buyrugi bo’yicha tibbiy ko’riklar qaysi muassasalarda o’tkaziladi: korxonaga tibbiy xizmat ko’rsatuvchi muassasada yoki uning joylardagi shoxobchalarda maxsus kasb kasalliklari kasalxona statsionar bo’limida maxsus kasb kasalliklari ambulatoriyalarida xudud poliklinikalarida 664. Tibbiy ko’riklarni o’z vaqtida o’tkazilishiga kim javobgar: korxona ma'muriyati zdravpunkt boshligi sex boshligi mehnat muxofazasi muxandisi 665. Yer osti inshootlarida ishlovchilar ambulator kartasida DTK muddati 1 yilda 1 marta o’tkazilib faqat terapevt xulosasi bor DTK to’g’riligiga baho bering: kerakli mutaxasislar ishtirok etishmagan va laboratoriya tekshiruvlari o’tkazilmagan DTK o’tkazilganda ruxsat etilmaslik xollari xisobga olinmagan DTK to’g’ri o’tkazilgan dastlabki tibbiy ko’riklar natijalari xisobga olinmagan 666. Surunkali kasb kasalliklari diagnozi qo’yish xuquqi qaysi muassasaga berilgan: maxsus kasb kasalliklar statsionariga tibbiy sanitariya kisimlariga maxsus toksikologik markazlari mavjud statsionarlariga korxona zdravpunktiga 667. Kasb kasalliklari quydagi qaysi sabablar ta'siri oqibatlarini aks etiradi: kasb va ish sharoitlari ijtimoyi-iqtisodiy ruxiy emotsional jinsi va yeshi 668. Kasb kasalliklarini kelib chiqishi ko’proq asosiy sabablari: texnologiya mukammal emasligi san-texnik choralari samaradorsizligi ishga olishdan oldin utkaziladigan mehnat muxofazasi yuriklari sifatsiz o’tkazalishi sifatsiz tibbiy ko’riklar o’tkazalishi ishlash tartibini buzilishi 669. Qanday ma'lumotlar asosida kasb kasalligi aniqlanadi: kasallik belgilari va ish sharoitlari san-gigienik tavsifi klinik belgilar og’irligi kasallik natijasida ish qobiliyatini yo’qotish darajasi yil bo’yi qayt etilgan kasalliklar asosiy ko’rinishlari 670. Kasb kasalligi diagnozi qo’yish uchun kerakli ish sharoitlari xaqidagi ma'lumotnomani kim tuzadi: mehnat gigienasi vrachi mehnat xavfsizligi muxandisi SES mehnat gigienasi bo’lim boshlig’i vrach profmatolog sex terapevti 671. O’tkirkasbkasalliklarinisabablarinianiqlashmuddatlariniko’rsating: 24 soat 48 soat 12 soat 8 soat 672. Kasbkasalligiyakuniydiagnoziniquyidanimalarxisobgaolinadi: ishsharoitlarinisan-gigienik tavsifi dastlabki tibbiy ko’rik natijalari DTK natijalari dastlabki va qayta instruktajdan o’tkazish 673. Surunkali kasb kasalliklari sabablari qaysi muddatlarda aniqlanishi kerak: 7 kun ichida 15 kun ichida 24 soat ichida 8 kun ichida 674. Kasb kasalliklari sabablarini aniqlashda kimlar ishtirok etadi: mehnat gigienasi vrachi zdravpunkt boshligi kasaba uyushmasi ma'muriyat vakili sex terapevti zdravpunkt raxbari mehnat muxofazasi muxandisi vrach-profiltolog sex terapevti mehnat gigienasi vrachi mehnat muxofazasi muxandisi gigienasi vrachi 675. Kasb kasalliklari sabablarini aniqlash ishlari natijasi qanday xujjatda aks etiladi: UzRSSV №200 buyrug’ida ko’rsatilgan qaydnoma 700 buyrugidagi qaydnoma tekshiruv protokoli jarima solish qarori 676. Kasb kasallikni oldini olish chora tadbirlarini asosiylariga qaysilar kiradi: texnik kasb kasalliklarini o’z vaqtida aniqlash va tekshirish sanitariya maorif ishlari va santexnik DTK o’tkazish SHXV va maxsus ovqatlar bilan ta'minlash 677. Kasb kasalliklarini ko’rsatkichlarini ishonchligi xisoblash uchun qaysi usullar ko’proq qo’llaniladi: ko’rsatkichni xatosini va ishonchlilik kriteriysini styudent usuli bo’yicha xisoblash chorak bo’yicha o’rtacha kursatkichlar xisoblash kasallanishni chuqur taxlil etish standartlashgan ko’rsatkichlar usuli 678. Ishlab chiqarish sharoitidagi mikroiqlim nima bilan tavsiflanadi: havo xarorati namligixarorat tezligi atrofdagi satxlar xarorati va issiqlik nurlanishi bilan nisbiy namlik ter bug’lanishi nurlanishi bilan havo xarorati atmosfera bosimi bilan havo xarorati xarakat tezligi issiqlik xis etish issiqlik xosil bo’lishi bilan 679. Ishlab chiqarishda mikroiqlim kursatkichlarini o’lchash uchun qanday asboblar jami qaysi: aktinometr,psixrometr,aksomometr,termometr aspirator,reometr,barometr xronorefleksometr, meditsina elektrotermometri radiometr ,bioteplomer, mishuk asbobi 680. Havoning nisbiy namligi nima: absolyut namlikning maksimal namlikna nisbati(%da) tekshirish o’tkazilayotgan sharoitda bir metr kub havoningr to’la to’yintirish uchun kerak bo’ladigan suv bug’lari miqdori bir metr kub havoda tekshiruv o’tkazish sharoitida bor bo’lgan suv bug’lari miqdori maksimal namlikning absolyut namligiga bo’lgan nisbati(%da) 681. Infraqizil nurlanish manbayi mavjud joylarda havo xarorati va nisbiy namlik qaysi asbobda o’lchanadi: assman psixrometri avgust psixrometri gigrometr aktinometr 682. Aktinometr bilan qaysi ionlashtirilmagan nurlanish o’lchanadi: infraqizil radioto’lqinli ultrabinafsha o’ta yuqori chastotali 683. Kasb kasalliklarini xodisalar soni qancha ishchilar soniga qarab belgilanadi: 1000ta ishchilar korxonadagi xamma ishchilar zararli omillar bilan ishlovchilar yil bo’yidagi ishchilar 684. Kun davomida nisbiy namlik ko’rsatkichlari qaysi asbob yordamida yozib boriladi: gigrograf ossilograf kimograf barograf 685. Havo xarorati qaysi birlikda o’lchanadi: selsiy gradusi kall/sm3 kkal vattda 686. Past havo xarorati tezligi qaysi asboblarda o’lchanadi: elektrotermometr kosachali anemometr aktinometr bargigrometr 687. Yuqori havo xarorati tezligi qaysi asboblarda o’lchanadi: kosachali anemometr katotermometr assman psixrometri aktinometr 688. Havo xarakati tezligi qaysi asboblarda o’lchash mumkin: elektotermoanemometr,raqamli anemometr kosachali anemometr psixrometr katatermometr 689. Issiqlik nurlanishi nima: 760nm dan 1mm gacha bo’lgan to’lqin uzunligidagi elektomagnit tebranishlar 076 mkm dan 70mm gacha bo’lgan to’lqin uzunligidagi elektromagnit nurlanishlar elektromagnit to’lqinlarinig optik oralig’i ko’rish jami vujudga keltiruvchi elektomagnit tebranishlari 690. Aktinometrning qabul qiluvchi qismi nimadan iborat: termobatareya galvanometr dotgil asbob shkalasi 691. Infraqizil nurlanishlar qanday birlikda o’rganiladi va qanday baholanadi: kal/sm2 min,Vt/m2 da kal/sm2 min va selsiy gradusida 1%1 va selsiy gradusida % va kal/sm2 min da 692. Quyida keltirilgan qaysi rasmiy xujjatlar asosida mikroiqlimning gigienik bahosi beriladi: SN-4088-86 SN-1221-85 SN-245271 QMQ -4-79 693. Ishlab chiqarishda mikroiqlimni me'yorlashda nimalar ko’zda tutiladi: yil fasli bajarilayotgan ish og’irligi iqlim sharoiti yil fasli sutka vaqti bajarilayotgan ish og’irligi texnologik jarayon xarakteri yo’l-yo’lakay omillarining borligiga 694. Tashqi havo xarorati qancha bo’lganda yilning issiq davri xisoblanadi: 100C dan yuqori 100C va undan past 150C dan past 00C dan +150C gacha 695. Tashqi havo xarorati qancha bo’lganda yilning sovuq davri xisoblanadi: 100C va undan apst 100C dan yuqori 150C dan yuqori 00C dan 150C gacha 696. Ishlab chiqarish korxonalarida mikroiqlimga gigienik baho berish uchun birinchi navbatda nima qilish kerak: texnologik jarayonni o’rganish va manbalarni aniqlash havo xaroratini o’lchash xonani eskizini chizish zarur bo’lgan xisoblash ishlarini olib borish 697. Sexda sanitariya tekshiruvi natijasida quydagilar aniqlanadi havo xarorati +280C namlik 80% havo xarakati 3msek ga teng me'yor bilan taqqoslashda nimalarga e'tibor beriladi va qaysi ko’rsatkichlardan foydalaniladi: optimal ko’rsatkichlar yil davri va ish og’irligi ruxsat etilgan ko’rsatkich iqlim sharoiti ishni jiddiyligini va o’rtacha sutkali ko’rsatkichlar ishni og’irligi va ekvivalentligi 698. Mikroiqlim ko’rsatkichlarini yilning iliq davri normalari bilan solishtirib to’g’ri baholanganligini agarda tashqi havo xarorati +60C bo’lsa va nima uchun: noto’g’ri iliq davr +100C dan yuqori to’g’ri iliq davr +50C dan xisoblanadi to’g’ri lekin faqat shimoliy rayon iqlimi ruxsat etilgan ko’rsatkich iqlim sharoiti 699. Ishlab chiqarishda smenada mikroiqlimni necha marta o’lchash kerak: 3 2 1 4 700. Loyixadagi mikroiqlimni mehnat gigiengasi vrachi taqqoslash kerak: optimal sanitariya me'yori bilan ruxsat etilgan yuqori chegara bilan ruxsat etilgan past chegarasi bilan o’rtacha ko’rsatkichlar bilan 701. Mehnat gigienasi vrachi mikroiqlim ko’rsatkichlariga baho berishda qaysi me'yorlar bilan taqqoslaydi: optimal o’rtacha ko’rsatkich doimiy ish joyidagi yo’l qo’yilib bo’ladigan me'yor doimiy bo’lmagan ish joyidagi yo’l qo’yilib bo’ladigan me'yor 702. Doimiy ish joyi bu? pol satxidan 2m gacha masofa ishlovchi ish kunini 50% vaqtini yoki 2 soatini uzluksiz o’tkazadigan joy ish kuni maboynida ishchi bo’ladigan xamma joylar pol satxidan 15 balandlikdan ishchi doim bo’ladigan joy ish kunini 25-30% o’tkazadigan va pol satxidan 15 balandlikdagi joy 703. Issiqlik nurlanishi me'yorlashda nimalar xisobga olinadi? nurlanish quvvati bilan tana satxini nurlanish darajalari ishni og’irligi va yil fasli yil davri va nurlanish spektiri nurlanishni davomiyligi va SHXV 704. Ishlab chiqarish sharoitida organizmdan issiqlikni ter bug’lanish yo’li bilan chiqishi qaysi oddiy usulda aniqlanadi? ter bug’lanish indikatori xronorefleksometr gigreometr, radiometr bioteplometr 705. Quyida qayt etilgan fiziologik tekshirishlarni qaysi biri termoregulyasiya xolatini baholashda qo’l keladi? puls chastotasi, teriva tana xarorati nafas olish chastotasi peshona terisi xolati tana massasini o’zgarishi 706. Teri xarorati qaysi asbobda o’lchanadi? tibbiy elektrotermometr simobli termometr spirtli termometr radiometr 707. Issiqlik ta'siriga javob refleksi vaqtini qaysi asbobda o’lchanadi? xronorefleksometr aktinometr teplomer elektrotermoanemometr 708. Isituvchi mikroiqlim sharoitida organizmga issiqlik ta'siriga javob refleksi vaqti qanday o’zgaradi? qisqaradi uzayadi o’zgarmaydi o’zgaradi 709. Sovuq mikroiqlim sharoitida organizmga issiq ta'siriga javob refleks vaqti qanday o’zgaradi? uzayadi qisqaradi o’zgarmaydi oz o’zgaradi 710. Sovutuvchi mikroiqlim sharoitida infraqizil nurlanish ta'siriga javob reaksiyasi vaqti qanday o’zgaradi? uzayadi qisqaradi o’zgarmaydi qisman o’zgaradi 711. Komfort meteo sharoitda issiqlik ajralish sharoitlari qanday? konduksiya, konveksiya bug’lanish, konduksiya teri bug’lanish konduksiya 712. Mikroiqlim ko’rsatkichlari: namlik 90%, havo havo va devor satxlari xarorati 300 s bo’lgan shoroitda bo’yash sexda ishlovchilarda termoregulyasiya qanday bo’ladi? nurlanish bilan, organizmda issiqlik xosil bo’lishini kamayishi bilan ter bug’lanish bilan, issiqlik xosil bo’lishi ortadi issiqlikni chiqarayotgan xavo bilan chiqishi, issiqlik xosil bo’lishi o’zgrmaydi ter bug’lanish va konduksiya yo’li bilan 713. Sovutuvchi mikroiqlimda havo xarorati +120S atrof satxlar xarorati +160S. Namlik 85% bo’lganda qaysi jarayonlar natijasida organizm issiqlik muvozanati saqlanadi? periferik tomirlar torayishi, issiqlik xosil bo’lishini ortishi periferik tomirlar kengayishi, issiqlik xosil bo’lishini ortishi periferik tomirlar torayishi, issiqlik xosil bo’lishini pasayishi qon bosimi va KMX ni ortishi 714. Agar havo xarorati +360C,55% satxlar xarorati 30% bo’lsa issiqlik qanday ajraladi? ter bug’lanish, issiqlik nurlanish chiqarayotgan havo bilan konveksiya, konduksiya konveksiya, nurlanish 715. Havo xarorati yuqori bo’lgan sharoitda issiqlik asosan qaysi yo’llar bilan organizmdan chiqadi? o’pka, teri satxidan namlik bug’lanish konduksiya ter bug’lanish nurlanish, ter bug’lanish konduksiya, konveksiya 716. Havo xarorati past bo’lgan sharoitda issiqlik asosan qaysi yo’llar bilan organizmdan chiqadi? nurlanish, konveksiya ter bug’lanish, nurlanish konduksiya, konveksiya ter bug’lanish nurlanish 717. Havo nisbiy namligi yuqori xaroratda normal bo’lgan sharoitda issiqlik asosan qaysi yo’llar bilan organizmdan chiqadi? nurlanish, konveksiya konduksiya nurlanish teri bug’lanish 718. Havo xarorati +150C dan +200gacha bo’lganda organizmda issiqlik xosil bo’lishida qanday o’zgarish bo’ladi? ortadi pasayadi kam o’zgaradi o’zgarmaydi 719. Havo xarorati +150C dan +250 gacha bo’lganda organizmda issiqlik xosil bo’lishida qanday o’zgarish bo’ladi? o’zgarmaydi ortadi pasayadi ortadi yoki pasayadi 720. Havo xarorvti +300S dan +350S gacha bo’lganda organizmda issiqlik xosil bo’lishida qanday o’zgarish bo’ladi? kamayadi ortadi o’zgarmaydi ortadi yoki kamayadi 721. Havo xarorati 400S, +450S dan ortik bo’lganda organizmda issiqlik xosil bo’lishi qanday o’zgaradi? ortadi kam ortadi kam kamayadi to’lqinli o’zgaradi 722. Nurlunish yo’li bilan organizmdan issiqni chiqishi nimaga bog’liq? atrofdagi satxlar xaroratiga havo xarorati namligi havo namligi, havo xarakati tezligi tashqi buyumlarning issiqlik sig’imi 723. Infraqizil nur manbai xarorati bilan nurlanish to’lqin uzunligi orasida qanday bog’lanish bor? teskari proporsional to’g’ri proporsional bir-biridan farqi yo’q xar doim birlik emas 724. Nurlanish manbai tana xarorati ortishi bilan nurlanish darajasi qanday o’zgaradi? absolyut xarorati turtinchi darajasi miqdorida ortadi absolyut xarorati to’rtinchi darajasi miqdorida kamayadi to’g’ri proporsional ravishda ortadi to’g’ri proporsional ravishda kamayadi 725. Tanadan issiqlik nurlanish yo’li bilan chiqishi tashqi muxit havo xaroratiga bog’liqmi? yo’q xa ba'zida nisbatan 726. Isituvchi mikroiqlim ta'sirida organizmda qanday o’zgarishlar kuzatiladi? tana va teri xarorati oshadi, taxikardiya, ter ajralishi ortadi arterial bosim oshadi, diastolik bosim esa pasayadi ter ajralishi ortadi, tana va teri xarorati pasayadi, tushadi tana xarorati ortadi, bradikardiya, arterial bosimi sistoligi pasayib diastoligi oshadi 727. Sovuq ta'sirida organizmda qanday funksional o’zgarishlar sodir bo’ladi? tashqi tomirlar torayadi, bradikardiya, AB pasayadi, issiqlik chiqishi ortadi tana tomirlari toryadi , taxikardiya, AB ko’tariladi , modda almashinuvi ortadi tomirlar tonusi o’zgarmaydi, taxikardiya , nafas olish ortadi diastolik bosim ortadi, sistolik pasayadi 728. Organizmni sovishini ko’rsatuvchi ob'ektiv dastlabki belgilar: teri xarorati pasayadi reflektor faoliyatini pasayishi puls kamayishi qon bosimi ortishi 729. Sovutuvchi mikroiqlim ta'sirida ishlovchilarda qaysi kasb kasalliklari vujudga kelishi mumkin? radikulit, bronxit, artrit, muzlash paroksizmal taxikardiya, keratit nevrasteniya, oshqozon yarasi, artroz katarakta, gipertoniya, ekzema 730. Infraqizil nurlanish ta'sirida qaysi ko’z kasb kasalliklari vujudga keladi? katarakta elektroftalmiya miopiya glaukoma 731. Quyosh urishi xolatida tana xarorati qanday o’zgaradi? o’zgarmaydi ko’tariladi pasayadi to’lqinli o’zgaradi 732. Gipertermiya xolatida tana xarorati qanday o’zgaradi? keskin ko’tariladi pasayadi o’zgarmaydi qisman ko’tariladi 733. Noqulay mikroiqlim ta'sirini oldini olishni yuqori samarador tadbiri qaysilar? avtomatlashtirish, mexanizatsiyalash maksadga muvofiq ishlash va dam olishni tashkillashtirish kerakli ichimlik suvi bilan ta'minlash shaxsiy ximoya vositalari 734. Infraqizil nurlanish ta'sirini kamaytiruvchi eng samarador choralar qaysi: yekranlash, havo dushlari aeratsiya sun'iy ventilyasiya jixozlarni to’g’ri joylashtirish 735. Ish xonalarida ajralib chiquvchi ortiqcha issiqlik bilan kurashda qaysi ventilyasiya yaxshi samara beradi? aeratsiya, su'niy umumiy havo almashtirish havo dushlari, maxalliy havo tortuvchi umumiy havo tortuvchi umumiy va maxalliy 736. Havo xarorati +150 C dan +250 C gacha bo’lganda organizmda issiqlik xosil bo’lishida qanday o’zgarish bo’ladi? o’zgarmaydi ortadi pasayadi ortadi yoki pasayadi 737. Havoxarorati +300 Cdan +350 Cgachabo’lgandaorganizmdaissiqlikxosilbo’lishidaqandayo’zgarishbo’ladi? kamayadi ortadi o’zgarmaydi ortadi yoki kamayadi 738. Havo xarorati +400 C +450 C dan ortiq bo’lganda organizmda issiqlik xosil bo’lishida qanday o’zgarish bo’ladi? ortadi kam ortadi kam kamyadi to’lqinli o’zgaradi 739. Nurlanish yo’li bilan organizmdan issiqni chiqishi asosan nimaga bog’liq? atrofdagi satxlar xaroratiga havo xarorati namligiga havo namligi, havo xarakati tezligiga tashki buyumlarning issiqlik sigimiga 740. Elektro magnit maydonlari nima? zaryadlangan zarrachalar orasidagi ta'sirini ta'minlovchi materiyaning uziga xos formasi ko’rinadigan, ultrabinafsha kismidagi elektromagnit tebranishlar radiochastotadagi elektromagnit maydoni satxlarda vujudga keladigan elektrostatik maydon 741. Ionlashtirilgan elektromagnit maydonlariga qaysilar kiradi? elektrostatik, doimiy magnit, past chachtotali REMM, infrakizil nur ul'tra binafsha nurlanishi yorug’lik rentgen, kosmik, nurlanishlari mikro to’lqin rentgen nurlanishlari doimiy va uzgaruvchan maydonlar 742. To’lqin uzunligi bo’yicha REEM qanday tavsiflanadi? uzun o’rta, ultra qisqa dm, sm, mm qisqa o’rta, uta yuqori mikroto’lqinli ultra chastotali uzun ultra qisqa dm, sm, mm 743. Tebranish chastotasiga qarab REMM nurlari? yuqori, ul'tra yuqori, o’ta yuqori mikroto’lqinli, rentgen ionlashtiruvchi ionlashtiruvchi ionlashtirilmaydigan rengen va kosmik nurlar 744. EMM qaysi fizik ko’rsatgichlari bilan tavsiflanadi: to’lqin uzunligi, chastota, elektr va magnit maydon yunalganligi elektr maydon yunalganligi havoda tashqaridagi tezligi organizmda vujudga keluvchi fizik o’zgarishlar darajasi atrof satxlaridan qaytish tezligi massa, kuchlanish, zichlik 745. REMM manbai atrofida qanday zona mavjud? yaqin induksiya, oralik uzoq to’lqinli bevosita va bilvosita ta'sir to’lqinlari magnit to’lqin zonasi elektr to’lqin zonasi 746. Radiolokatsiya stansiyasida ish sharoiti urganishda o’rta yuqori chastotali maydoni kuvvati ulanganda gigienik me'yori uchun nimani xisobga olish kerak? havo xarorati, omil bilan ishlash vaqti mikroiqlim kursatgichlari va tebranish Shovqin va chang unning vaqti 747. Yuqori chastotada ishlovchi EMM manbaida ish bajarganda ishlovchi ko’proq qaysi zona ta'sirida bo’ladi? induksiya interefarensiya to’lqinli yuqori nurlanish 748. UYuCh EMM manbaida ishlovchi qaysi zona ta'sirida bo’ladi? induksiya internurlanish to’lqinli utayu kori chastotali 749. O’ta yuqori chastotali manbaida ishlovchi qaysi zona ta'sirida bo’ladi? to’lqinli induksiya intenferetsiya uzun 750. UYuCh EMM elektromagnit kuchlanganligi qaysi birlikda o’lchanadi? V/m A/m Vt/m2 mkVt/m 751. Energiya okimi zichligi (EMM) qaysi birlikda o’lchanadi? Vt/m2 V/m Pa A/m 752. YuChni tok bilan bajariladigan ishlarda nurlanish manbasini aniqlash uchun faqat ishchi konturi ish joylarida nurlanish quvvati o’lchanadi. Bu to’g’rimi va nima uchun? yuk, yana generator va to’lqin utkazgichda xa instruksiyaga to’g’ri keladi yo’q bir vaqtning o’zida sexda xam o’lchash kerak yo’q antenna oldida o’lchash kerak 753. EMM darajasi ustidan nazoratda qaysi usullar asosiy? asboblar yordamida o’lchanadi ta'sirini sub'ektiv tavsifi klinik va labaratoriya xisoblash usuli 754. Yuqori chastotali EMM elektr maydoni kuchlanganligi qaysi asbobda o’lchanadi? yakin maydon o’lchagichi vibrotester (VT-2) ISh V asbobi radiometr 755. Yuqori chastotali EMM magnit maydoni kuchlanganligi qanday asbobda o’lchanadi? yaqin maydon o’lchagichi (NFM-1) vibrotester (VT-2) statik maydon o’lchagichi KChSZM 756. Ultra yuqori chastotali EMM elektr maydon kuchlanganligi qaysi asbobda o’lchanadi? yaqin maydon ulchagichi (NFM-1) ovoz analizatori aktinometr psixrometr 757. Sanoatda ishlatiladigan REMM nurlanishlari manbalarini ketma ketligini xisobga olib ko’sating: generator, YuCh trasformator, volnavotlar elektr o’tkazuvchi yo‘llar volnvot, YuCh trasformator ish qonturi, YuCh transformator kondensator, fider yo‘llar antennalari 758. Aloqa uchun ishlatiladigan REMM nurlanishlari manbalarini ketma ketligini xisobga olib ko’sating: generator kondensator volnavot antenna elektr o’tkazgich yo’llari antenna generator indikator generator valnavot YuCh transformator vidioterminal antenna volnavotlar 759. Radiolokatsion moslama sozlovchilar uyqu va ko’rishni keskin yomonlashuviga shikoyat qildilar, bunga nima sabab bo’lishi mumkin va qanday chora ko’rish kerak? O’ta yuqori chastota maydon nurlanishi, davolanishga yuborish ish davomiyligini va dam olgan joyini aniqlash YuCh va UYuCh nurlanishlar tasiri ko’zoynaklar qo’llash Shovqin ta'sirini tashxisini tasdiqlash uchun statsionarga yuborish kerak 760. Ultra yuqori chastotali EMM magnit maydoni kuchlanganligi qaysi asbobda o’lchanadi? yaqin maydon o’lchagichi (NFM-1) uzoq maydon o’lchagichi flyurometr spektrometr 761. EMM energiya oqimi zichligi (EOZ) qaysi asbobda o’lchanadi? PO-1 KChSZM spektrofotometr NFM-1 762. Yuqori va ul'tra yuqori chastotali EMMni me'yorlashda nimalar ko’zda tutiladi? elektr (v/m) va magnit (a/m) tarkibiy qismi energetik yuk va ta'sir vaqti B.energiya okimi zichligi energiyasi Vt/m2 C.ta'sir yetuvchi omillar va ta'sir vaqti D.ta'sir tavsifi va vaqti 763. EMM me'yorlashda ta'sir vaqti ko’zda tutilganmi? tutilgan tutilmagan ayrim xollarda ekranlashtirilganda 764. Ultra yuqori me'yorlashda nimalar kuzda tutilgan? ta'sir tavsifi, energetik yuk vaqti ta'sir tavsifi (uzlukli doimiy) ta'sir yetuvchi doza energetik yuk, havo xarorati 765. EMM ta'siri oqibatlari xillari: issiqlik va noissiqlik bushliklarda azot gazi oshishi va kamayishi markaziy NZ qonga yurak va nafas sindromlari 766. Radio elektron ishlab chiqarish korxonasida davriy tibbiy ko’rik o’tkazilganda bir qancha ishchilarda uyqu buzilganligi, gipotoniya, bradikardiya, ko’rish qobiliyatini pasayishi kuzatildi. Bu nimadan dalolat? radioto’lqin ta'sirida kasallanish davolashga yuboring asteno-vegetativ sindrom namayon bo’lishi, kasb o’zgartirish charchashni namayon bo’lishi, navbatdan tashqari mehnat ta'tili berish diagnoz qo’yguncha ish sharoitini o’rganish 767. EMM spetsifik ta'siri qanday tavsiflanadi? periferik nerv sistemasini funksional o’zgarishi ko’zda. MNS, YuKS modda almashinuvida o’zgarishlar bo’g’inlar faoliyati buzilishi tana xaroratini oshishi,eshitishni pasayishi 768. REMM ximoyalashda ekralar nimadan tayyorlansa samara beradi? metalldan shishadan gishdan betondan 769. REMM ta'sirini oldini olish choralarining ketma-ketligini ko’sating: tashkiliy OSN da me'yorlash, texnik muxandislik, tibbiy profilaktika ShXV ishlash va dam olishni tashkil etish maydon kursatkichlari ustidan nazorat tibbiy ko’riklar ekranlashtirish ventilyasiya tibbiy 770. REMM ekrani turlari: yaxlit va tur metalldan kartondan shishadan tinik va yarim tinik aks ettiruvchi yutuvchi 771. REMM ta'siridan axolini ximoyalash asosi: arxitekturlik reja va masofa vositasida ximoya ekranlari o’tkazish qo’llanishni mann etish uy joylarda EMM nazorati 772. Lazer moslamalari nima? optik diapazonda ishlovchi kvant genetatorlari uzun radioto’lqinlarda ishlovchi asbob sanoat chastotasida ionlashtirilgan to’lqinda ishlovchi asbob 773. Nur chiqarishi bo’yicha lazerlar turlari impulsli uzluksiz uzlukli doimiy dinamik statik statsionar kuchiruvchi 774. Lazer moslamalari qismlari: aktiv muxit, dam beruvchi rezonator qondensator paralell kuzgular filtr yo’li aks etish joyi gazli, kattik, suyuk kismlari 775. Optik diapazonga qaysi nurlanishlar kiradi? infrakizil, kurinarli, ul'tra binafsha yuqori chastotali, uta yuqori chastotali ko’rinarsiz yuqori chastotali radio to’lqinli sanoat tok chastotasi 776. Lazerlardan keng foydalanadigan tarmoqlar: radioelektronika a'loqa, tibbiyot qishloq xo’jaligi, to’qimachilik kimyoviy sanoat, chorvachilik qurilish materiallari sanoati 777. Lazer moslamalari ishlatilganda vujudga keluvchi omillar turlari: asosiy yo’l-yo’lakay xosil buluvchilar fizik kimyoviy biologik, issiqlik nurlanishlari birlamchi. Ikklamchi 778. Lazer ishlanganda vujudga keluvchi asosiy omillarga nimalar kiradi? nurlanishni tugzidan to’g’ri va aks taxsiri kuzga va teriga ta'sir etuvchilar kimyoviy va fizikaviy shovqin va tebranish 779. Lazer ishlatilganda yo’l-yo’lakay xosil bo’luvchi omillarga nimalar kiradi? chang, Shovqin, tebranish, infraqizil nurlanish, kimyoviy omillar biologik omil, fizik va statik keskinligi majburiy ish xolati kichituvchi gazlar ko’rish keskinligi, organik erituvchilar 780. Qaysi sinfga kiruvchi lazer moslamalar yeng xavfli? to’rtinchi birinchi ikkinchi uchinchi 781. Lazer nurlanishlari ta'sirida qanday kasalliklar vujudga keladi? kuz teri jaroxatlari o’tkir nur kasalligi elektrofalimiya giper va gipotermiya 782. Lazer nurlaridan chegaralar qanday guruxlarga bo’linadi? texnik, san texnik, tibbiy profilaktika shaxsiy ximoya to’la qisman doimiy va vaqti ncha 783. Lazer nurlanishlar aks ta'sirini oldini olish choralari qaysilar? konstruksiyasini o’zgartirish, ekranlash, germitiklash samarador ventilyasiyasi ish sharoitlari ustidan nazorat yetarli yoritilganlik 784. San'at soxasida lazerdan foydalansa bo’ladimi, qayerda va organizmga qanday ta'sir bo’lishi mumkin? xa, ko’pincha sirk va estrada, teriga va ko’zga ta'sir etadi yo’q, chunki ular kam qo’llaniladi xa, ko’pincha teatrda yo’q, ularni qo’llash man etiladi 785. Lazer moslamalarini ishlatishda san texnik choralarga qaysilar kiradi? ventilyasiya, yoritilganlik, aloxida xona loyixalashtirishda nazorat germitizatsiya, aloxidalash texnologik jarayon uzluksizligini ta'minlash 786. Lazer moslamalari ishlatilganda tibbiy profilaktika choralariga qaysilar kiradi? tibbiy ko’riklar, maqsadga muvofik ishlash va dam olishni tashkillashtirish ekranlashtirish germitizatsiya ventilyasiya, yoritilganlik maxsus ish vaqti belgisi 787. Issiq sexlarda ishlovchilar qanday ichimlik suvi bilan ta'minlanishi kerak: gazli 05 tuzli suv ko’k choy kislorodli aralashma oqsil-vitaminli ichimlik 788. Issituvchi mikroiqlim ta'sirini oldini olishda ShXV yetakchi o’rinni egallaydimi: yo’q egalaydi qisman ishning ayrim davrida 789. Quyida keltirilgan qaysi choralar isituvchi mikroiqlim ta'sirini oldini olishda yuqori samara beradi: issiqlik manbasida satx xaroratini kamaytirish aeratsiyasi maxalliy havo olib keluvchi ventilyasiya ShXV gazli 05 tuzli suv tibbiy ko’riklar maxsus kiyimlar va dam olish xonalari 790. Chang kelib chiqishi bo’yicha qanday tasniflanadi: organik noorganik aralash tabiy su'niy dezintegratsiya kondensatsiya aerozollari kimyoviy su'niy 791. Quyida keltirilgan qaysi masalalarni xal etishda chang miqdori aniqlanadi: ob'ekt sanitariya xolatining taxlili ishni og’irligini va jiddiyligini baholash chang dispersligini aniqlash ish xolatini baholash, mikroiqlimni baholash 792. Quyida keltirilgan qaysi ishlar changga gigienik baho berishda bajariladi: eskiz chizish havo na'munasini olish ventilyasiya unumdorligini aniqlash texnologik ishlariga baho berish texnik uslubni aniqlash 793. Havodagi chang miqdori qaysi usulda aniqlanadi: tortish spektrofotometrik sedimetatsion xromotografik 794. Tortish usuli uchun qanday asbob va uskunalar kerak? aspirator allonj filtr torozi torozi remetr sedimetr chang yutgich filtr qog’oz analitik tarozi allongi 795. Chang dispersligi qaysi usulda aniqlanadi? tiniqlashtirilgan filtr mikrosko’p yordamida xisoblash xisoblash tortish spektrofotometrik 796. Ish zonasida 40% kremniy dioksidi bor bo’lganda chang miqdori 16 m3 ga teng shu mehnat sharoitiga baho bering? chang miqdori REMdan 8 marta ko’p mehnat gigienasi sharoiti yomon mehnat sharoiti gigienik nuqtai nazaridan to’g’ri mehnat sharoiti yaxshi chunki REM me’yoriga to’g’ri keladi mehnat sharoiti yomon chunki chang miqdori REMdan 16 marta ko’p 797. O’simliklar ta'sirida organizmda qaysi effekt yetakchi xisoblanadi: allergik fibrogen toksik embriotrop 798. Minerallardan chiqgan chang ta'sirida organizmda qaysi effekt yetakchi xisoblanadi: fibrogen sensibilizatsiya toksik qichishtiruvchi 799. Fibrogen aerozollari ichida xavflilari qaysilar: tarkibida kremniy dioksidi borlari suvda yaxshi eruvchilar suvda kam eruvchilar katta og’irlikga ega va elektrozaryadlanganlar 800. Tortish usulida chang miqdori aniqlash moxiyati: o’lchangan filtr orqali havo o’tkazish changli havoni filtr qog’ozdan o’tkazish chang zarachalarini filtrga cho’ktirish changli havoni idishlarga to’ldirish chang zaralarini filtrga yopishqoq satxda to’plash chang olingan filtr og’ozni tiniqlashtirish 801. Chang xususiyatlaridan qaysi yigindisi uning zararli ta'sirida yetakchi o’rin egalaydi: kimyoviy tartibi dispersligi shakli kattaligi issiqlik o’tkazish eruvchanlik elektrozaryadlanganligi shakli kimyoviy sanoat tekstil sanoat 802. Quyida keltirilgan qaysi sanoada chang omili yetakchi xisoblanadi: tog’-kon sanoati kimyoviy sanoat tekstil sanoat mashinasozlik zavodi 803. Quyida keltirilgan chang xususiyatlaridan qaysi biri uni me'yorlashda yetakchi xisoblanadi: kimyoviy tarkibi dispersligi shakli eruvchanligi 804. Changni havodan cho’kishini uning qaysi xususiyatiga bog’liq: dispersligi solishtirma og’irligi shakli qattiqligi yumshoqligi shakli eruvchanligi zaxarliligi shakli uchuvchanligi 805. Qaysi jarayonlarda kondensatsiya aerozollari vujudga keladi: elektropayvandlash silliklash maydalash quyish 806. Chang organizmga ta'siri oqibatida qanday og’ir kasallik vujudga keladi: pnevmokonioz rinit laringit glossit 807. Chang fibrogenlik xususiyatini quyida keltirilgan qaysi birlikni miqdoriga bog’liq: kremniy oksidi talk temir selikatlar 808. Quyida keltirilgan qaysi chora tadbirlar changga qarshi kurashda eng samarador: texnik-texnologik to’g’ri rejalashtirish shaxsiy ximoya vositasi tibbiy ko’riklar 809. Quyida keltirilgan qaysi SHXV nafas yo’llarini changdan ximoyalashda yuqori samara beradi: respirator doka bog’lash pnevmoshlem qalqon 810. Changga qarshi kurashda qanday ventilyasiya qo’llaniladi: maxalliy havo olib ketuvchi umumiy havo olib ketuvchi aeratsiya umumiy olib ketuvchi umumiy havo almashtiruvchi 811. Chang ta'sirida ishlovchilarda qaysi umumiy kasalliklar ko’proq uchraydi: teri asab sistemasi bo’g’inlar yurak qon tomiri 812. Changni havoda sanash usuli bilan aniqlashda nimalar zarur bo’ladi: mikroskop, sedimentator, okulyarmikrometr aspirator ejektor paxta filtr allonjli torozi elektr torozi dona 813. Kondensatsiya aerozollari qanday shaklda bo’ladi: dumalok plastinkasimon ristall turlicha 814. Qaysi jarayonlarda dezintegratsiya aerozollari vujudga keladi: maydalash parchalash eritish kaynash elektropayvandlash radiolash 815. To’qimachilik korxonasinig tayorlash sexida miqdori 36mgm3(kremniy oksidi) shovqinning umumiy darajasi 90d BA ish sharoitiga baho bering: noqulay chunki changni miqdori REMda 9 barobar ortik shovqin RED dan 10 dB A qulay omillar REMdan yuqori emas chang kursatkichi bo’yicha noqulay shovqin kursatkichi bo’yicha noqulay 816. Tog’kon ishlarida tarkibida 25% kremniy oksidi bor bo’lgan changni miqdori 64mg/m3 shovqin darajasi RED dan 10 dbA ga ortiq havo xarorati +25C etakchi omil qaysi va nima uchun: chang chunki REMdan 32 marta ortiq shovqin va havo xarorati barcha omillar xavfliligi bir xil chang chunki REMdan 16 marta ortiq 817. Agarda laboratoriya sedimentator va mikrosko’p bo’lsa changni sanash usuli bilan aniqlashda yana qanday asbob zarur bo’ladi: okulyarmikrometr allonj aspirator reometr 818. Quyida keltirilgan qaysi omillar yer osti ishlarida changni zararli ta'sirini oshiradi: vibratsiya radioto’lqinlar mehnat keskinligi tabiy yeritilganlikni yukligi majburiy ishchi xolati 819. Silikat changi quyida keltirilgan qaysi changlar turkumiga kiradi: noorganik aralash tabbiy su'niy 820. Chang aktivligini oshishiga ko’proq ta'sir ko’rsatuvchi xususiyat: disperslik eruvchanlik uchuvchanlik solishtirma og’irlik 821. Quyida keltirilgan qaysi jarayonlarda dezintegratsiya aerozollari xosil bo’ladi: parmalash eritish ajratish galvanoplpstika 822. Havo na'munalarini olishning bosqichlari to’g’ri ketma-ketligini ko’rsating: texnologik jarayoni o’rganish eskiz chizish na'muna olish eskiz chizish taxlil natijani baholash nuqta belgilash namuna olish taxlil natijani baholash nukta belgilash namuna olish namunani taxlil qilish natijani baholash 823. Lazer nurlanishlari ustidan nazorat o’tkazishda qaysi xujjatlardan foydalaniladi? SN-2392-81, GOST 12.1.040-83 SNiP 11-4-79, SN 245-71 GOST 12.1.005-88, SN-3223-88 SN-12.005.88, SN-4088-86 824. Lazer ta'siriga yeng ko’p duchor bo’luvchi organlar qaysi: ko’z, teri miya to’qimasi qon tomir. jigar shillik qavatlar 825. Ultrabinafsha nurlanishga qaysi to’lqin uzunligidagi elektromagnit to’lqinlari kiradi? 400-200nm 760-1 nm 3-10 m 10-160 nm 826. To’lqin uzunligi bo’yicha UB nurlanishlar turlari: qisqa, o’rta, uzun detse, santi, millimetrli kilometrli, millimetrli qisqa, ultra qisqa 827. UB nurlanishlari qaysi to’lqin uzunligiga maxalliy ta'siri ko’proq? o’rta to’lqinli millimetrli ultra qisqa metrli 828. UB nurlanish ta'sirida ko’zda vujudga keluvchi o’tkir kasallik: elektrooftalmiya katarakta blefarit iridotsiklit 829. Quyida keltirilgan qaysi ishlarni bajarishda UB nurlanishlar ta'siri kuchli? elektropayvandlash gaz payvandlash qontakt payvandlash galvanik qoplash 830. Yiguv sexida elektr payvandlash ishlari olib borilishda ish joylaridan ikki ishchi ko’zda qattiq og’riq borligiga ko’z yoshlanishiga , qizarishidan shikoyat qildilar. Bu qanday kasallanish sabablari? elektroftalmiya, ish joylarida to’siqsiz ishlash va ShXB yo’qligi konyuktivit, kuzga qondensaniya aerozolini tushishi konyuktivit, elektr payvadlashda kata yorug’lik mavsumiy qonyuktivit barmok ta'siri 831. Qanday vaziyatlarda yorug’likga chanqoqlik xosil bo’lish extimoli bor va buning sabablari? yer osti ishlartabiiy yoritishlar yo’qligi, xonalarda UB nurlarining yetishmasligi tungi smenada ishlash, yoritilganlikni yetishmasligi issiq iqlim ortiqcha infraqizil nurlanishlar sovuq xonalarda ishlash 832. UB nurlanish ta'siri bo’lmaganda qanday kasallik kelib chiqadi? yorug’lik chanqoqligi astenovegetativ sindrom dermatit gipotermiya 833. Fotoriylarning sog’lomlashtirish samarasi nimadan iborat? yorug’likga chanqoqlik oldini olish UBnurlarining kurish ta'sirini kamaytirish kuyosh nurlari bilan nurlash UB nurlanishlar noqulay ta'sirini bartaraf etish 834. UB nurlanishlar salbiy ta'sirini oldini olishdagi samarador choralar? ish joylarini aloxidalash, ekranlash, ko’z va betga ta'siridan ximoyalash ximoya ko’zoynaklari, ventilyasiya texnologik jarayon uzluksiz tibbiy ko’riklar 835. Yorug’likka chanqoqlik kasalligini oldini olish chorasi: fotoriylarda UB nurlanishlari ta'sir etishi ingolyator tashkil etish chiniqtiruvchi muolajalar ShXV 836. UB nurlanish darajasi qaysi birlikda me'yorlanadi? Vt/m2 gers gradus m/sek 837. UB nurlanish ta'sirida havoda qanday gazlar miqdori ortadi? ozon, azot oksidlari ammiak, kislorod xlor, xlor oksidi azot, vodorot 838. UB nurlanish surunkali ta'siri oqibatida qanday surunkali kasalliklar vujudga keladi? konyuktivit, blefarit gastrit, duodinit radikulit, glaukoma eritema, kuyish 839. Quyida keltirilgan qaysi modda UB nurlanishi salbiy ta'sirini kuchaytiradi? komir asbest sement xlor 840. Havoning mexanik tebranishi bu … infra, ultra va eshitiluvchi tovushlar elektromagnit to’lqinlari elektromagnit maydonlari ultra tovush, vibratsiya 841. Shovqin nima? turli tartibdagi va kuchdagi tartibsiz tovushlar jami quloqga ta'sirida eshitish xisini uyg’otuvchi tebranishlar 16-20000 Gs tovushlar noqulay xis uygotuvchi infraqizil ultra tovush 842. Shovqin tebranish chastotasi birligi… +gers B.Vt/m2 C.bel D.detsebel 843. Detsebelda qaysi ko’rsatgich o’lchanadi? tovush kuchi chastotasi ta'sir davri ta'sir vaqti 844. Tovush bosimi birligi: bar bets. amper V/m 845. Inson qulog’i qaysi tebranishdagi havo to’lqinlarini tovush sifatida eshitadi? 16-20000 Gs 16-200000 Gs 10-15000 Gs 6-16Gs 846. Shovqinini spektral tartibini o’lchaganda xamma oktava yo’llari mavjud. Bu qanday shovqin turiga kiradi va qanday baholanadi? keng yo’lli ReD dan yeng ko’p yuqori chastota bo’yicha keng yo’lli o’rta chastota bo’yicha tonal past chastota bo’yicha 847. Doimiy bo’lmagan shovqinlarga nimalar ta’lluqli va bo’lardan qaysilari xavfli? O’zgaruvchan uzlukli impulsli yeng xavfli impulsli doimiy bulmagan yeng xavfli uzgaruvchan doimiy bulmagan xavfli uzlukli uzlukli yeng xavfli tonal 848. Yosh o’tishi bilan tovush qabul qilish diapazoni qanday o’zgaradi? torayadi o’zgarmaydi yuqori pogonaga ortadi kengayadi 849. 300 Gs tovush qaysi sinfga kiradi? past chastotali o’rta chachtotali yuqori chastotali utayu kori chastotali 850. 550 Gs tebranishdagi tovush qaysi sinfga kiradi? o’rta chastotali yuqori chastotali past chastotali baland tovush 851. 15000 Gs tebranishdagi tovush qaysi sinfga kiradi? yuqori chastotali o’rta chastotali past chastotali baland 852. Qaysi tovush standart tovush? 1000 Gs 15000 Gs 10000Gs 5000Gs 853. Spektor tarkibi bo’yicha shovqin qanday tavsiflanadi? keng spektorli, tonal uzliksiz, uzlukli doimiy, doimiy bulmagan tor keng spektorli 854. Shovqin ta'sir vaqti bo’yicha Shovqin qanday tavsiflanadi? doimiy, doimiy bulmagan to’lqinli, to’lqinsiz past va baland tor va keng spektorli 855. Doimiy bo’lmagan shovqin qaysi turlariga bo’linadi? to’lqinli, uzlukli, impuls past va yuqori chastotali o’rta chastotalibaland uzlukli impuls 856. Ishlab chiqarishda Shovqinga gigienik baho berish uchun qanday asbob uskunalar kerak? shovqin ulchash asbobi, magnitafon tovush analizatori audiometr vibrotestr 857. Ishlab chiqarishda shovqinni me'yorlashda nimalar kuzda tutilgan? ish turi, shovkiin tavsifi oktava yunalishidagi daraja ta'sir vaqti ta'sir busagasi vaqti xususiy ta'sir organizm xolati shovqin eshitish analizatori xolati, Shovqin tavsifi 858. Ishlab chiqarish shovqin ReD dan 5 dba dan ortiqligi aniqlansa san vrach nima ish qilishi kerak? shovqin darajasini kamaytirishga karatilgan chora tadbirlar ko’rsatilgan ish joyida ishni to’xtatish kamchiliklar bartaraf yetilguncha korxonani yopish ShXV larni kullashni taklif etish ma'muriyatga 859. Agarda shovqin darajasini kamaytirishga qaratilgan texnik va sanitar texnik chora tadbirlar samara bermasa sanitar vrach nima qilishi kerak? SHXVlaridan foydalanishni tavsiya qilish, xamda shu ish joyida ishlash vaqtini kamaytirish tibbiy ko’riklar sonini ko’paytirishni tavsiya etish katta instruktaj o’tkazish audiometrik tekshirishlar o’tkazish 860. Ish joylarida doimiy shovqin darajasi me'yori qancha(dBA)? 80 100 85 95 861. Shovqin darajasini nisbiy birlik detsebellarini me'yorlash asosida nima yotadi? tovush kuchi 10 martacha oshsa eshitish balandligi 2 marta oshadi tovush kuchi 10 marta oshsa eshitish balandligi 5 marta ortadi shovqinni va eshitish balandligi bir xilda ortadi shovqin bilan birga keluvchi yondosh omillar 862. Eshitish xissiyoti xolati qaysi asbob vositasida tekshiriladi? audiometr ishv vibrotestr kamertok 863. Audiometriya nima maksadlavrda utkaziladi? eshitish busagasidagi o’zgarishlarni aniqlash uchun sinapellardan impuls utishini aniqlash uchun shovqinni MNS ga ta'sirini urganish uchun shovqinning YuKS ta'sirini aniqlash uchun 864. Eshitish analizatorida shovqin ta'siriga moslashish mavjudligi…: eshitish busagasida 15 dBga o’zgarish Shovqin ta'siridan 3 minutdan sung asliga qaytadi eshitish busagasidagi o’zgarish 15 dB dan ortik bo’lgan xolat eshitish busagasida o’zgarish bulmaydigan xolat o’rta yuqori chastotalarda yaxshi eshitmaslik 865. Eshitish analizatorrida charchash bu…: eshitish busagasida 15 dB o’zgarish Shovqin ta'siridan 3 minutdan sung asliga qaytmasligi eshitish busagasida o’zgarishlar turgun bo’lsa eshitish analizatori yuqori chastotalardagi tovushni eshita olmasligi adaptatsiyani buzilishi 866. Tovush kuchi va eshitish xissiyoti orasida qanday boglanish bor? logarifmik arifmetik geometrik oddiy summalangan 867. Ishlab chiqarish sexida 12 xil stanok bor, ishlab chiqarish markazida 1-smenada Shovqinni umumiy darajasi ulchandi. To’g’ri ulchanganligini baholang: noto’g’ri, xar bir ish joyida shovqinni to’g’ri xarakteristikasi yo’q noto’g’ri, shovqunni darajasini yarim ish joyida ulchash kerak noto’g’ri 2-smenadaxam ulchash kerak xama tekshirishlar to’g’ri utkazilgan 868. To’qimachilik sexida 50 ta stanokdan 20 tasi ishlaydi. Shovqin darajasi tekshirildi. Tekshirish to’g’ri o’tkazilganligini baholang. noto’g’ri, tekshirish vaqti da stanoklarni 2/3kismi ishlamagan to’g’ri, chunki 10% ta'minlashilgan to’g’ri, stanokning yarmi ishlaydi noto’g’ri bir vaktning uzida vibratsiyani xam tekshirish kerak 869. Mehnat faoliyatining qaysi xususiyatlarini xisobga olgan xolda Shovqin me'yorlanadi va qaysi ReM kursatkichlari bilan solishtiriladi? mehnat og’irligi va keskinlik darajasi optimal smena davomiyligi , optimal juda ogir mehnat yo’l qo’yib bo’ladigan uta keskin mehnat , yo’l qo’yib bo’ladigan 870. To’quv sexida qaysi omil yetakchi o’rinni yegallaydi va yana qanday qo’shimcha omllarni aniqlash mumkin? shovqin, yuqori namlik, tebranish tebranish, xvoning past xarorati shovqin kichikligi majbkriy xolat ko’p yurishi, ko’zni charchashi 871. Mexanika sexida ishlovchi ishchilarda ishlash va tebranishga bo’lgan sezgi pasaygan. Buni aniqlashda qanday asboblardan foydalanilgan? audiometr, vibrotestr shumomer, aktinometr kamerton, vibrograf anemometr, eshitish analizatori 872. Og’ir quloqlik bu…: eshitish busag’asi sezgirligini turg’un pasayishi yuqori chastotalarda tovushni eshitishni keskin pasayishi past chastotadagi tovushlarni eshita olmaslik havo orqali eshitishni yo’qolishi 873. Kar quloqlik bu…: xamma chastotalarda tovushni eshitish yo’qolishi eshitish busagalarini turgun pasayishi eshitish busagasini 25dBdan kamayishi kuchli tovushni eshita olmaslik 874. Intensiv shovqin ta'sirida eshitsh analizatorida sodir bo’ladigan o’zgarishlar to’g’ri ketma-ketligini ko’sating: adaptatsiya, charchash, ogir kulok, karlik chaichash, karlik MNSda o’zgarishlar, VTK tizimidagi o’zgarishlar umumiy ish kobiliyatini pasayishi, charchash. Karlik 875. Shovqinga qarshi kurash choralari ichida eng samaradori qaysi? manbada kamaytirish tarqalish yo’lini to’sish shaxsiy ximoya vositalari intensivlikni kamaytirish Yüklə 0,62 Mb. Dostları ilə paylaş:
|