Boshqaruv psixologiyasiga doir ijtimoiy-psixologik yondashuvlar

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES 
VOLUME 2 | SPECIAL ISSUE 1 | 2021 
ISSN: 2181-1385 
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 
 
 

 
 
Academic Research, Uzbekistan 381  www.ares.uz 
holatiga ko'proq mos keladigan eng samarali usul hisoblanadi. Ushbu yondashuvda 
taniqli menejment maktablarining asosiy fikrlari ma'lum texnikalarni birlashtirish 
orqali to'plangan. Ushbu kontseptsiya tashkilot maqsadlariga yanada samarali erishish 
uchun mos keladi. 
3.Jarayon yondashuv. Ushbu yondashuv bu o'zaro bog'liq harakatlarni amalga 
oshirish natijasida hosil bo‘ladigan boshqaruv funktsiyalarining doimiy zanjiri degan 
tushunchaga asoslanadi. 
Psixologiya, ijtimoiy psixologiya, tashkilotlar sotsiologiyasi sohalarida ishlab 
chiqarish va ilmiy tadqiqotlar rivojlanishi bilan F.U tarafdorlari va muxoliflari. Teylor 
Menejmentni ma'lum bir inson faoliyati sifatida baholashga turli xil yondashuvlar 
mavjudligi munosabati bilan "menejment maktablari" deb nomlangan, ular 
talqinlarning noaniqligiga qaramay, menejment nazariyasiga o'z hissalarini qo'shganlar 
 
MUHOKAMA
Biz yuqorida boshqaruv psixologiyasiga doir asosiy yondashuvlarni ko‘rib 
chiqdik, quyida esa ana shu yondashuvlar asosida boshqaruv psixologiyasiga kiritilgan 
tamoyillarni muhokama qilib o‘tamiz. Klassik menejment maktabining paydo bo'lishi 
odatda A. Fayol nomi bilan bog'liq. Ushbu sohaning asosiy maqsadi tashkilotning 
umumiy tamoyillarini shakllantirish edi. Boshqarish nazariyasiga A. Fayolning asosiy 
hissasi shundan iborat ediki, u menejmentni bir necha o'zaro bog'liq funktsiyalardan 
tashkil topgan universal jarayon sifatida ko'rib chiqdiva tashkilotlarda raxbar 
xodimlarni faoliyatlarini tekshirib chiqib quyidagi tamoyillarni sanab o‘tadi. 
Boshqaruvning 13 tamoyili (A. Fayolga ko'ra). 
1. Mehnat taqsimoti. Uning maqsadi katta hajmdagi va sifatli ishlarni 
bajarishdir. 
2. Vakolat va javobgarlik. Vakolat - buyruq berish huquqi, javobgarlik esa 
buning aksi. Vakolat berilgan joyda javobgarlik paydo bo'ladi. 
3. Intizom. Intizom - bu rahbarning vazifalaridan biridir. Intizom 
sanktsiyalarning adolatli qo'llanilishini o'z ichiga oladi. 
4. Bir kishilik boshqaruv. Xodim faqat bitta xo'jayindan buyruq olishi kerak. 
5. Yo'nalishning birligi. Bitta maqsad doirasida faoliyat yuritadigan har bir guruh 
bitta reja asosida birlashtirilishi va bitta lider bo'lishi kerak. 
6. Shaxsiy manfaatlarning umumiyga bo'ysunishi. Bitta xodimning manfaatlari 
tashkilot manfaatlaridan ustun bo'lmasligi kerak. 
7. Xodimlarga ish haqi. Ishchilar o'z xizmatlari uchun adolatli maosh olishlari 
kerak. 
8. Markazlashtirish. Bu umumiy maqsadlar va rejalar yo'nalishi bo'yicha alohida 
guruhlarni tashkil qilish usuli. Bu tashkilotning shartlariga bog'liq, ammo ba'zi hollarda 

---