Бялядчи-ъядвял
Yüklə 3,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Бурада: мягамы тут (лат.). 3 Сян чох эюзял олсан да, яъял щамы цчцн вар
- Cян чох эюзялсян (инэ.). Ня цчцн йашадыьымы билмядян юлмяк истямирям. (фран.)
51
ərzində onun ritmləri sərtləşmişdi – qoca, ancaq hələ də qüvvətli pələng idi), gərgin və eyni zamanda azad qafiyələrin kreşşendosu və gözlər önündə kiçik möcüzə baş verdi: scing ergo, mən varam
1 . Eskimos xalısına söykənib, araq dolu stəkan arxasından yaşıl şamlara baxa-baxa (Mejisseriyə gedib balıqçılara baxdığımız kimi) bizim real gerçəklik adlandırdığımız şeyə Dyukun verdiyi saymazyana təriflə razılaşmaq olduqca asandır: «It don’t mean a thing if it ain’ that scing » ”
. Amma, nədənsə, Qreqorovius Sibillanın başını tumarlamağı dayandırdı, zavallı Osip kirpi kimi yığıldı, köhnə əyyamlarda baş vermiş deflorasiya hadisəsi onun kefini əməlli- başlı pozmuşdu, musiqinin istənilən müqaviməti qıraraq zəiflətdiyi və yumşaltdığı, hər şeyi bir nəfəsə tabe etdirdiyi şəraitdə (artıq sanki , hamıya məxsus nəhəng bir ürək vahid, sakit bir ritmlə döyünürdü) adam onun bu gərgin halına acıyırdı. Birdən oxuyan valdan qədim, İntibah dövrünün əski anakreontik həsrətini ifadə edən, 1929-un Çikaqo carpe diem 2 ndə xırıltılı bir səs çıxdı:
You so beautiful you gotta die some day, You so beautiful you gotta die some day,
All I cant’s alittle lovin’ before tou pass acay 3 .
Bəzən çoxdan vəfat etmiş insanların sözü ilə həyatda olanların fikirləri üst-üstə düşür (əgər sonuncular, doğrudan da, diri, o birilər ölüdürlərsə). «You so beautiful. Je ne veux pas mourir sans avoir compris pourqoi j’avais vecu”» 4 .
“but you gotta die some day, you so beautiful but” – Qreqorovius ona görə Sibillanın keçmişiylə bu qədər yaxından maraqlanır ki, Sibilla hamını harasa aparan mütləq ölümdən bir azca az ölsün, o ölümdən ki, zamanın özüylə apardığı müəmmadır; o, Sibillanı özünün you so beautiful but you gotta zamanına yerləşdirmək, yerləşdirib sevmək istəyir, ancaq yaşıl şamların işığında saçlarını sığallamağa qoyan xəyal kimi deyil. Zavallı Osip, gecə necə də iyrənc şəkildə başa çatır, sadəcə, ağılasığmazdır, hələ Gi-Mononun çəkmələrini demirəm, but you gotta die some day və zənci İreneo (bir azdan o, Sibillanın tam inamını qazandıqda, Sibilla ona həm Ledesmadan, həm gecə karnavalındakı tiplərdən, bir sözlə, bütün Montevideo dastanını danışacaqdı). Bu zaman Erl Hayns soyuq, ancaq mükəmməll şəkildə «I ain’t nobody»” kompozisiyasının ilk variasiyasını elə oxudu ki, hətta başı köhnə kitablara qarışmış Periko da başını qaldırıb qulaq asdı, Sibilla isə başını Qreqoroviusun dizlərinə qoyaraq parket döşəməyə sərilmiş türk xalısının bir parçasının, otağın ortasına doğru uzanan qırmızı zolağın, kətilin ayağının yanındakı boş stəkanın üzərində donub qaldı. Siqaret çəkmək istəyirdi, ancaq Qreqoroviusdan almaq istəmirdi, bilmir niyə, ancaq istəmirdi, Horasiodan da istəməyəcək, ancaq Horasiodan istəmədiyinin səbəbini bilir:
1
Бурада: мян чалырам, йяни варам. (инэ) 1
Бу свинг дейил – дцнйада беля шей йохдур. (инэ.) 2
Бурада: мягамы тут (лат.). 3
Сян чох эюзял олсан да, яъял щамы цчцн вар, Сян чох эюзял олсан да, яъял щамы цчцн вар, Бир аз нявазиш эюстяр, сонра гаранлыьа вар. (Тяръ. Н.Гоъабяйлининдир) 4
Cян чох эюзялсян (инэ.). Ня цчцн йашадыьымы билмядян юлмяк истямирям. (фран.) 52
Qreqoroviusa yapışaraq bütün gecəni bir dəfə də olsun ona yaxınlaşmadığına görə Horasionun gözlərinə baxıb hələ də ironiyayla güldüyünü görmək istəmir. O nə edəcəyini bilmirdi, odur ki, ağlına pafoslu fikirlər, onun fikrincə düz hədəfə dəyən şeirlərdən misralar gəldi. Məsələn, bir tərəfdən: «I ain’t nobody, and nobody cares for me» 1
– deyə düşünsə də, qətiyyən belə deyildi, çünki buradakılardan ən azı ikisinin onun ucbatından kefi pozulmuşdu, digər tərəfdən də Persdən: «Tu est la, mon amour, et je n’ai lieu qu’en toi…”»(«Sən buradasan, sevgilim, mən səndən başqa heç yerə gedə bilmərəm…») misrasını xatırladı və «mən heç yerə gedə bilmərəm» və «sən buradasan, sevgilim» ifadələri onu yüngülləşdirdi, məmnunluqla düşündü ki, gözlərini yumub bədənini taleyin ixtiyarına verməkdən başqa, sadəcə olaraq, başqa çıxış yolu yoxdur – qoy kim istəyir götürsün, qoy onu murdarlasınlar, ona heyran olsunlar, lap İreneo kimi, nə olursa-olsun, Haynsın musiqisi isə göz qapaqlarımızın altında rəqs edən qırmızı və göy ləkələrə çevrilsin, sən demə, onların adı da varmış, Volana və Valene, solda Volana vəhşicəsinə fırlanır («and nobody cares for me»), yuxarıda isə Pyero della Françeskadakı kimi parlaq göyün içində boğulan ulduz misalı Valene «et je n’ai lieu qu’en toi», Volana və Valene. Ronald heç vaxt royalda Erl Hayns kimi çala bilməyəcək, ancaq onlara Horasio ilə birlikdə bu val lazımdır ki, gecələr oxutsunlar və bu yorucu musiqi zəngulələrinin, üzücü və əsəbi nəvazişlərə oxşayan frazaların təsiri altında bir-birini sevməyi öyrənsinlər, «I ain’t nobody»”, indisə kürəyi üstə, bax belə, çiyni üstə, əllər boyun ardına, barmaqlar saçlara, bir az da, bir az da və hər şey sona, finala doğru fırlanır, qasırğa, Valene Volanaya qovuşur, «tu est la, mon amour and nobody cares for me»
2 , Horasio oradadır və o
(Sibilla) heç kəsə lazım deyil, heç kəs onun saçlarını tumarlamır, Valene və Volana harasa yoxa çıxıblar, göz qapaqları isə ağrıyır – elə bərk yığılıblar ki. Ancaq bu zaman Ronald nəsə dedi və qəhvə qoxusu gəldi, ah, nə gözəl qəhvə ətridir, Vonq, əziz Vonq, Vonq, Vonq.
Sibilla dikəldi, gözlərini tez-tez qırparaq Qreqoroviusa baxdı, əzgin və kirli Qreqoroviusa. Kimsə fincanı ona uzatdı.
– Mən onun haqqında gedə-gedə danışmaq istəmirəm, – Sibilla dedi. – İstəmirsənsə, lazım deyil, – Qreqorovius dedi, – mən elə-belə soruşdum.
1
2
Сян бурадасан, севэилим вя щеч кясин мянимля иши йохдур. (фран.) Yüklə 3,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|