Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)
ISSN (online): 2181-2454
Volume 2 | Issue 11 |November, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |
www.carjis.org
DOI:
10.24412/2181-2454-2022-11-433-439
E-mail: carjisor@gmail.com
433
TABIATNING SOG‘LOMLASHTIRUVCHI KUCHLARI VA GIGIYENIK
OMILLAR
Nargiza Adilovna Pirimova
Navoiy davlat pedagogika instituti Jismoniy madaniyat kafedrasi o‘qituvchisi
ANNOTATSIYA
Jismoniy
tarbiya
jarayonida
havo,
quyosh
nuri,
suv
tabiatning
sog‘lomlashtaruvchi kuchlaridan vosita sifatida foydalaniladi.
Insonning moddiy va
ma‘naviy hayot sharoiti, turmushi davomidagi moddiy ne‘mat yaratish,
yashashi
jarayoni tashqi muxitning har xil holatiga to‘g‘ri kelishi mumkin. Bunga ko‘nikish,
unga tayyor bo‘lish muhim ahamiyatga ega. Shuning uchun tabiatning in‘omi - havo,
suv, quyosh nuri inson ish qobiliyatini oshirish, salomatligini mustaxkamlashning
asosiy vositasi, deb qaraladi.
Kalit so’zlar:
jismoniy tarbiya,
gigiyenik omil, quyosh nuri, chiniqtiruvchi
mashqlar, shaxsiy gigiyena.
Jismoniy tarbiya jarayoni mashg‘ulotlari
ochiq havoda, quyosh nurida va
boshqalardan ijobiy foydalanish bilan tashkillansa,
jismoniy mashqlarning
samaradorligi ortadi. Quyosh nuri, havoning namligi yoki quruqligi, suv-yomg‘ir
ostida mashqlanish,
mehnat qilish, shug‘ullanuvchi organizmiga turlicha ta‘sir
ko‘rsatadi. Faqat jismoniy yuklamaning ortishi yoki kamayishi bilangina emas,
organizmda kechadigan modda almashinuvi va boshqa funktsional almashinuvlarga
ta‘sir qilishi amalda isbotlangan.
Cho‘milish, oftobda toblanish, havoning issiq-sovug‘i
organizmni tabiatning
yoki tashqi muhitning zararli oqibatlariga bardoshlilikka o‘rgatash jismoniy tarbiya
jarayonini tashkillashda jonajon diyorimizning geografik,
ijtimiy va ekologik
holatining turli xilligini xisobga olishning hozirgi kundagi ahamiyati e‘tiborga loyiq.
Afsuski, hozirgacha barcha viloyatlar va xududlar uchun tabiatning
sog‘lomlashtiruvchi kuchlaridan foydalanishning ilmiy asoslangan tizimini yaratish
muammosi hal qilinmagan. Masalan, quyosh nuri ostida shug‘ullanish, suv yoki havo
namligi, quruqligidan foydalanishda soat 10.00 dan 12.00
gacha quyosh nurining
organizmga ta‘siri Buxoroda, Farg‘onadagiga nisbatan boshqacha ta‘sir kuchiga ega.
Ultrabinafsha nurlarining yetib kelishi va ta‘siri qayd qilingan viloyatlarning
geografik o‘rni, ekologik muxiti biri-biridan farq qiladi, ta‘sir kuchi ham turlicha.