Odatda tabiat yoki jamiyatda uchraydigan turli muammo, masala yoki jarayonlarni o‘rganishni kompyuter yordamida olib borish uchun, birinchi navbatda, qaralayotgan masala, jarayon - obyektning matematik ifodasi, ya’ni matematik modelini ko‘rish kerak bo‘ladi. Qaralayotgan obyektning matematik modelini yaratish juda murakkab jarayon bo‘lib, o‘rganilayotgan obyektga bog‘liq ravishda turli soha mutaxassislarining ishtiroki talab etiladi. Umuman, biror masalani kompyuter yordamida yechishni quyidagi bosqichlarga ajratish mumkin. Qo‘yilgan chiziqli masalani kompyuterda yechish uchun, avval uning matematik modelini, keyin algoritmini va dasturini tuzish kerak bo‘ladi. Har qanday murakkab algoritmni ham uchta asosiy struktura yordamida tasvirlash mumkin. Bular ketma-ketlik, ayri va takrorlash strukturalaridir. Bu strukturalar asosida chiziqli, tarmoqlanuvchi va takrorlanuvchi hisoblash jarayonlarining algoritmlarini tuzish mumkin.
2.1-masala. A va B ikkita haqiqiy sonlar berilgan. Ularning yig‘indisi, ayirmasi va ko‘paytmasini hisoblang.
Yechish. a va b sonlar yig‘indisini S, ayirmasini d, ko‘paytmasini k bilan belgilasak, S=a+b, d=a-b, k=a*b formulalar o’rinli bo‘ladi.
2.2-masala. Ikkita musbat son berilgan, bu sonlarning o‘rta arifmetik va o‘rta geometrik qiymatlarini aniqlang.
Yechish. a va b sonlarning o‘rta arifmetik qiymatini c, o‘rta geometrik qiymatini d
bilan belgilasak,
c a b ; d
2
formulalar o‘rinli bo‘ladi.
hisoblang. Yechish. To‘g‘ri to‘rtburchakning yuzi formulalar yordamida aniqlanadi.
s a b , peremetri
p 2 (a b)
Dostları ilə paylaş: |
