Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası təhsil nazirliyinin 07. 05. 2012-ci IL tarixli
Yüklə 4,55 Kb. Pdf görüntüsü
|
Dövlətin investisiya-innovasiya siyasəti 73 ABŞ və Qərbi Avropa ölkələrində 2-ci nəsil texnoparkların yaranması və Yaponiya və Uzaq Şərq ölkələrində yeni növ texnoparkların yaradılması və yayılması. Şə rti olaraq texnoparkları üç modeldə birləşdirmək olar: amerikan (ABŞ, BB); yapon və qarışıq (Fransa, Almaniya) Amerikan modelində 3 tip texnopark mövcuddur: - “elmi parklar” – sırf elmi tədqiqatlar - “tədqiqat parkları” – burada elmi parklardan fərqli olaraq yenilik işlənib hazırlanır - ABŞ-da “inkubator”, BB – innovasiya mərkəzləri – yeni yaranan kompaniyalara münasib qiymətə torpaq, bina icarəyə verilir, bu kompaniyalar laboratoriya avadanlığı və xidmətlərlə təmin olunur. ABŞ- da ən iri “elmi park” Stenford Universitetində yaradılıb. Universitetə məxsus torpaqlar yüksək texnologiyalar sahəsində fəaliyyət göstərən kompaniyalara 51 ilə icarəyə verilib. Bu kompaniyalar arasında BM, Hewlett Packard, aerokosmik, kimya, biotexniki kompaniyalar və d. var. Avropada yeganə “elmi park” Şotlandiyanın Heriot-Wattondır ki, burada yalnız elmi tədqiqatların aparılması nəzərdə tutulub, kütləvi istehsal isə qadağandır. “Tədqiqat parklarına” sənaye müəssisələri ilə sıx əlaqədə olan kommersiya xarakteri daşımayan tədqiqat institutları yerləşdirilir – məsələn, bunlara llinoys Texnoloji Universitetin Mərkəzi kimi fəaliyyət göstərən qurumlar aiddir. XX-ci əsrin 80-ci illərindən Qərbi Avropada bu ölkələr üçün texnoparkların yeni növü olan – “yüksək texnoloji” kiçik müəssisələrin tələbatına yönələn innovasiya mərkəzləri yaranmağa başladı. Mahiyyətinə görə onlar amerikan “inkubatorlarına” yaxındılar. Onların əsas vəzifəsi – ideya və ixtiraların sahibkar kapital ilə birləşməsi, ictimai və xüsusi fondların kapitalı vasitəsi ilə ilkin maliyyə resurslarına olan ehtiyacın ödənilməsidir. nnovasiya mərkəzlərinin funksiyaları innovasiya prosesinin müxtəlif mərhələlərini əhatə edir, əsasən Dövlətin investisiya-innovasiya siyasəti 74 də təcrübə-sınaq mərhələsindən kommersiya məqsədi ilə istehsala keçidi stimullaşdırır. nnovasiya mərkəzləri yeni məhsulun lisenziyasını istehsalçılara satılmasında tədqiqatçı- sahibkarlara kömək edirlər. Avropada bir sıra M yerli hökumətin nəzdində fəaliyyət göstərir, iri M (40 yaxın) bazası isə Brüsseldə yerləşən Avropa şəbəkəsinə daxildir. Yapon modeli, amerikan “elmi park” modelindən fərqli olaraq yeni şə hərlərdən “texnopolislərin” tikilməsini (salınmasını) nəzərdə tutur. Texnopolislər 1982-ci ildə yaradılmışdır və elmi tədqiqatların elmtutumlu sahələrlə cəmləşməsini təmin edir. Yaponiya adalarında 19 zonada yerləşdirilmişdir. Bütün bu texnopolislər aşağıdakı, meyarlara cavab verməlidirlər: - texnopolislər yaxında yeni iri şəhərlərdən 30 dəqiqədən uzaq olmayan məsafədə yerləşməlidir və Tokio, Naqoi və Osaki şəhərlərinə 1 günlük yol olmalıdır. - Sahəsi 500 kv.m. artıq olmamalıdır; - Müasir elmi-tədqiqat kompleksləri, universitet və tədqiqat institutları kompleksi ilə bərabər rahat yaşayış üçün mədəni və rekreasiya infrastrukturunun olması zəruridir. - Gözəl mənzərəli yerdə yerləşməli və yerli ənənələrlə, təbii şəraitlə harmoniya yaratmalıdır. Tokio şəhərindən şimalı-şərqdə Sukuba şəhərində 2 universitet və 50 dövlət tədqiqat institutlarında minlərlə mütəxəssis işləyir. Bu şəhər dünyanın ən iri elmi mərkəzlərindən biridir, burada fundamental tədqiqatlarla məşğul olurlar və xüsusi sektorun orada rolu azdır. Əsasən Yaponiyada “texnopolislərin” yaranması yerli vergilərin və korporasiyaların ödənişləri hesabına maliyyələşir. Bəzi texnopolislər birgə tədqiqat inkubatorları və vençur biznes mərkəzləri yaradırlar. Qarışıq model. “Elmi parkların” qarışıq modeli Avropada yayılıb və bir qədər yapon, bir qədər isə amerikan modelinin Dövlətin investisiya-innovasiya siyasəti 75 cəhətlərini özündə əks etdirir. Fransada ən iri texnopark “Sofiya Antipolis” fransız Rivyerasında 2000 qa. ərazisində yerləşir. Suallar: 1. Milli innovasiya sisteminin tərkibinə hansı qurumlar daxildir? 2. Hansı əlamətlərə görə iqtisadiyyatın innovasiya yönümlü olmasını müəyyən etmək olar? 3. Dövlətin elmi-texniki siyasətinin məqsədi və ə sas istiqamətləri hansılardı? 4. Elm və texnikanın inkişafına dövlət dəstəyi hansı formalarda həyata keçirilir? 5. nnovasiya infrastrukturunun tərkib hissələri hansılardır? Testlər: Test 1. nnovasiyaların hüquqi infrastrukturuna adı çəkilənlərdən hansılar daxildir? a) intellektual fəaliyyət obyektləri; b) ETTK stimullaşdıran, onun nəticələrinin tətbiq sahəsinə çatdırılmasını tənzimləyən hüquqi aktlar; c) Sahibkarlığın dəstəklənməsinə yönələn qanunverici aktların mövcudluğu; d) Kiçik və orta biznesin hüquqi təminatı. e) Bütün cavablar düzdür. Test 2. Adı çəkilənlərdən hansı Milli innovasiya sisteminə daxildir? A) dövlət qurumları B) qeyri dövlət qurumları C) dövlət və qeyri-dövlət qurumları D) beynəlxalq təşkilatlar E) elmi-tədqiqat institutları və təcrübə-konstruktor büroları. Test 3. Milli innovasiya sisteminin əsas məqsədi nədir? Dövlətin investisiya-innovasiya siyasəti 76 A) investisiya layihələrinə təsir edən amillərlə əlaqəli riskləri azaltmaq B) elmtutumlu sahələrin inkişafı hesabına dayanaqlı iqtisadi artımı təmin edən, əhalinin həyat səviyyəsini yüksəldən sahələr sistemini yaradılması C) yeniliklərin tətbiqi üçün şərait yaratmaq D) əlverişli investisiya mühitinin formalaşması E) makro səviyyədə əlverişli investisiya-innovasiya iqliminin formalaşması Test 4. qtisadiyyatın innovasiya yönümlü olması nə ilə xarakterizə olunur? A) qtisadi sərbəstlik səviyyəsi B) Təhsil və elmin yüksək inkişaf səviyyəsi C) Yeni bazarların yaradılması D) nnovasiyalı təklifin çox olması E) Hamısı Test 5. Texnopolislər ilk dəfə nə vaxt yaradılıb? A) 1970 B) 1979 C) 1982 D) 2000 E) 2005 Mövzu 7. nvestisiya fəaliyyətinin maliyyə mənbələri. Plan: 1. Maliyyələşdirilmənin mahiyyəti və mənbələrin təsnifatı 2. Maliyyələşdirilmənin daxili mənbələri 3. Maliyyələşdirilmənin xarici mənbələri 4. nvestisiya fəaliyyətinin maliyyələşmə metodları. Ə sas anlayışlar: Yüklə 4,55 Kb. Dostları ilə paylaş:
|