Dərs vəsaiti Bakı 2010 q a f q a z ü n I v e r s I t e s I
Yüklə 4,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Günışığında yönetim
, Alfa Basımevi, İstanbul, 1996, s.104. İnzibati hüquq 43 bağlıdır. Demokratiya da hüquqi dövlətin conditio sine qua non şərtindən biridir. 74 Bütün hüquq elmini əlaqələndirən termin kimi görünsə də, əslində hüquqi dövlət prinsipi ümumi hüquq elminin əsasən iki fənninin araşdırma obyektidir: Konstitusiya hüququ və İnzibati hüququn. Bununla belə, müxtəlif fənlərin predmetinə daxil olan “hüququn əsas və ümumi prinsipləri” özünü hüquqi dövlət terminində büruzə verir. Pozitiv hüquq sahəsi olan inzibati idarəetmə hüququnun hüquqi dövlət baxımından əhəmiyyəti inkar edilə bilməz. Hüquqi dövlətlə inzibati hüquq o qədər yaxındır ki, hətta hansının səbəb, hansının nəticə olduğuna dair sual da yarana bilər. Səbəb –nəticə münasibəti baxımından hüquqi dövlət prinsipinin bu fənlər üçün nə olmasının cavabı odur ki, prinsip XX əsrin ikinci yarısında mey- dana çıxdığından, onun “nəticə” olduğu anlaşılacaqdır. Bununla belə, hüquqi dövlət prinsipi Konstitusiya hüququnun inkişafına təsir göstərdiyi kimi, İnzibati idarəetmə hüququnun inkişafına da yol açıb. Hətta belə də demək olar ki, hü - quqi dövlət prinsipi inzibati hüquq ilə bərabər inkişaf edib. Hüquqi dövlət terminini «liberal dövlət», «demokratik dövlət» kimi termin- lərdən də ayırmaq lazımdır. Tarixi aspektdən baxıldıqda demək olar ki, hüquqi dövlət prinsipi dövlətin nail olduğu son və ən mütərəqqi xüsusiyyətdir. Hüquqi dövlətə dövlət idarəçiliyində ideal ki mi də baxıla bilər. Hüquqi dövlət prinsipi - nin insan hüquqlarının təminatı məsələsi ilə eyni zamanda ortaya çıxdığını da qeyd etmək lazımdır. Bütün bunlarla bərabər hüquqi dövlətin əsas şərtlərindən biri olan “idarəçi - lərin də idarə olunanlar kimi hüquq qa ydaları ilə bağlı olmaları”, “dövlətin mad - di məsuliyyəti” kimi prinsiplər inzibati hüququn mühüm nəzəri məsələləri kimi ortaya çıxır. İnzibati hüququn inkişafı və onun qurumlarının fərd - dövlət münasi-bətlərini ödəməsi aşağıda incələdiyimiz hüquqi dövlə tin şərtləri üçün zəmindir. İnzibati idarəetmə hüququ inkişaf etdiyi müddət ərzində, predmetinə daxil olan inzibati hüquqi akt və hərəkətlərin hüquqiliyi mövzusunu araşdıracaq. İnzibati hüquq əhatəli hüquq sahəsidir. Mülki hüquq və Cinayət hüququ kimi onun kökləri qədim əsrlərə getmir. Bunun səbəbi də aydındır; idarəetmə orqanlarının hüquqiliyini araşdırmaq ancaq XVIII əsrdən etibarən, siyasi sistemlərin liberallaşması ilə mümkün olub. Dövlət mənşəli qərar və hərəkətlər üzərində nəzarət, dövlətin maddi məsuliyyəti kimi qurumların özü də tarixi 74 Daver Bülent, Yüklə 4,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|