118
Materialların və əmək haqqı xərclərini detallar və proses
normalarına uyğun olaraq ilk sənədlərin tərtibi və məsrəflər
üzərində nəzarət tələb olunan səviyyədə təşkil edilməlidir. Bu
nəzarət texnoloji proseslərdə nəzərdə tutulmayan işlərin yerinə
yetirilməsinin qarşısını alır və məsrəflərin müvafiq sifarişlərə
düzgün silinməsini təmin edir.
İstehsal məsrəflərinin uçotunun və məhsulun maya
dəyəri
kalkulyasiyasının sifariş metodunun sxemi 3 N-li əlavə sxemdə
verilmişdir.
9.3. Sifariş metodunun tətbiq sahələri
Məsrəflərin uçotunun və məhsulun maya dəyərinin
kalkulyasiyasının sifariş metodu əsasən istehsalatlarda
mürəkkəb növ məhsulun təkrarlanmayan və yaxud təsadüf
hallarda təkrar hazırlanması zamanı materialların mexaniki
emal prosesində məhsulun təcrübə nümunəsini hazırlayan fərdi
istehsalda tətbiq edilmək üçün nəzərdə tutulmuşdur.
Sifariş metodu məhdud miqdarda ayrı-ayrı növ məhsul
buraxan fiziki-kimyəvi prosesli (məsələn, kimyəvi reaktivlərin
ayrı-ayrı
növlərinin
hazırlanması
ilə
məşğul
olan
müəssisələrdə, dəmir-betondan orjinal məmulatlar hazırlayan
120
Qeyri-müstəqim xərclərin sifarişlər üzrə bölüşdürülməsi
əsas əmək haqqına mütənasib olaraq bölüşdürülürlər. Ümumi
əmək haqqı 518.51 min manat, o cümlədən 10 N-li sifariş üzrə
68.76 min manat və yaxud 13.6%; 11 N-li sifariş üzrə 69.75 və
yaxud 13.4%; 12 N-li sifariş üzrə 380.0 min manat və yaxud
73% olmuşdur. Qeyri-müstəqim xərcləri bölüşdürdükdən sonra
onların maya dəyərini hesablamaq olar (13 N-li cədvəl).
1 N-li sexin ay ərzində sifarişlər üzrə hesabat kalkulyasiyası
cədvəl 13.
S/n
Məsrəflərin
maddələri
s i f a r i ş l ə r
N10
N11
N12
Cəmi
1
Material
məsrəfləri
o cümlədən:
3389.0
2224.0
2312
7925.0
2
Əsas
material
2736.0
1836.0
-
4572.0
3
Köməkçi
material
136.0
92.0
824.0
1052.0
4
Nəqliyyat-
tədarük
xərcləri
144.0
115.0
50.0
309.0
5
Yanacaq
397.0
198.0
1438.0
2033.0
6
Tullantılar
(çıxılır)
24.0
17.0
-
41.0
7
Əsas əmək
haqqı
68.76
69.75
380.0
518.51
8
Əlavə əmək
haqqı
14.0
14.0
112.0
140.0
9
Sosial
ehtiyaclara
ayırmalar
33.0
33.0
259.0
325.0