Dərs vəsaitindən

Cədvəl 10.11 Satışın həcminin reklama çəkilən məsrəflərdən asılılığı

Qız müəssisələrin nömrəsi	Reklama çəkilən məsrəflər, min manatla	Satışın həcmi, min manat	Qız müəssisələrin nömrəsi	Reklama çəkilən məsrəflər, min manatla	Satışın həcmi, min manatla
1	10	340	11	12	420
2	10	380	12	12	450
3	10	310	13	12	500
4	11	360	14	13	430
5	11	320	15	13	490
6	]|	380	16	13	420
7	11	410	17	13	480
8	11	430	18	14	520
9	12	470	19	14	530
10	12	480	20	14	520

Əlamətlər arasında əlaqələrin təhlilinə korrelyasiya cədvəlinin qurulması çox kömək edir. Bu cədvəlin qurulmasına amil və nəticə əlamətlərinin qiymətlərinin qruplaşdırılmasından başlayırlar. Korrelyasiya cədvəlinin qurulması üçün nəticə əlaməti üzrə intervalın müəyyənləşdirilməsinə ehtiyac yaranır. Bunun üçün Sterger düsturundan istifadə edilir.

h = (Ymax-Y„,in) / {l+3,22lqn) = (530-310) /5 = 220/5 = 44 min manat.

Birinci intervalın formalaşdınlması zamanı intervalın aşağı sərhədi kimi nəticə əlamətinin minimum qiyməti, yüxarı sərhədi kimi isə minimum qiymətin üzərinə gəlinmiş intervalın qiyməti (minimum qiymətlə intervalın qiymətinin cəmi) götürülür.

Korrelyasiya cədvəlində amil əlamətləri (x) sətirlər, nəticə əlamətləri (y) isə sütunlar üzrə əks etdirilir. Sətirlərin və sütünların kəsişmə nöqtəsində yerləşən rəqəmlər x və y-in qiymətlərinin verilmiş əlaqəliliyinin təkrarlanma tezliyini göstərir.

edilir:

fv - bütöv məcmuda amil əlamətinin qiymətinin təkrarlanma tezliyidir;

fy - nəticə əlamətinin bütöv məcmuda təkrarlanma tezliyidir;

Yi-nin qiyməti, məsələn, x = 11 qrupu üçün aşağıdakı kimi təyin
y, ,= (1 X 332 + 2 X 377 + 2 X 422)/ 5 = 386.

Korrelyasiya cədvəli amillər arasında əlaqələrin olub-olmaması qənaətinə

gəlməyə imkan verir. Marketinq amilləri arasında əlaqə mövcuddursa, bu cədvəlin vasitəsilə həmin əlaqənin istiqamətini aydınlaşdırmaq mümkün olur. Əgər korrelyasiya cədvəlində əks etdirilmiş tezliklər yuxan sol küncdən aşağı sağ künc üzrə yerləşmişsə, onda əlamətlər arasında düz korrelyasiya asılılığı mövcuddur. Bu halda amil əlamətinin qiyməti (baxılan halda reklama çəkilən məsrəflərin məbləği) artdıqca nəticə əlamətinin-F fiınksiyasınm qiyməti (baxılan halda satışm həcmi) də artır. Əgər cədvəldə əks etdirilmiş tezliklər dioqonal üzərində cədvəlin sağ tərəfindən həmin cədvəlin sol tərəfi istiqamətində yerləşmişsə onda amillər arasında əks-əlaqə mövcuddur.

Yuxandakı cədvəlin məlumatları əsasında baxılan amillərin qiymətlərinə əsasən korrelyasiya sahəsini təsvir etmək mümkündür. Korrelyasiya sahəsini təsvir etdikdən sonra paylanmanm xarakterinə əseısən amillər arasında əlaqənin olmasım da görmək olur. Amil əlamətinin qiyməti artdıqca nəticə əlamətinin qiymətinin artması əlamətlər arasında düz korrelyasiya əlaqəsinin mövcud olduğunu təsdiqləyir. Marketinq amilləri arasında əlaqələrin aşkarleınmasımn başqa üsulu qruplaşdırma vasitəsilə cədvəllərin tərtibidir. Bu zaman əlamətin kəmiyyətindən asılı olaraq qruplar formalaşdırılır və hər qrup üzrə nəticə əlamətinin orta qiyməti

hesablanılır( cədvəl 10.13).