Dərslik 1994-cü ildə nəşr edilmiş ali məktəblər üçün «Azərbaycan tarixi»nin (I cild) davamıdır və xalqımızın tarixinin
Yüklə 3,22 Mb. Pdf görüntüsü
|
dı. Seçki komissiyalarına cəbhənin və başqa ictimai təşkilatlann nümayəndələri də daxil oldu. Seçkilər alternativ əsasda keçirilirdi. 360 Azərbaycan SSR xalq deputatı mandatım almağa 1200 nəfər namizəd irəli sürülmüşdü. Seçkilər sentyabnn 30-da keçirildi. Bəzi dairələrdə okt- yabnn 14-də və dekabnn 16-da təkrar seçkilər oldu. Kommunistlərin qüvvələri səfərbər etməsi, habelə fövqəladə vəziyyət, repressiyalar seçkilərin nəticəsinə ciddi təsir göstərdi. Azad və ədalətli rəqabət təşkil etmək mümkün olmadı. Qeyri-demokratik olan seçki qanununun özünü də rəhbər dairələr biabırçı şəkildə pozurdular. Bu yolla onlar seçkilərin nəticələrini saxtalaşdırıb parlamentdə yerlərin çoxunu kommunistlərə verdilər. «Demblobıun cəmi 30 nümayəndəsi Azərbaycan SSR xalq deputatı seçildi. İqtidarın və xalq cəbhəsi liderlərinin başı hakimiyyət, vəzifə uğrunda mübarizəyə qanşdığı bir vaxtda. Heydər Əliyev Naxçıvandan Azərbaycan xalqının azadlıq, müstəqillik uğrunda mübarizəsinə rəhbərlik edirdi. O, Azərbaycan SSR və Naxçıvan MSSR Ali Sovetlərinə deputat seçildi. Heydər Əliyev müdrik, uzaqgörən siyasəti ilə xalqın azadlıq mübarizəsini istiqamətləndirdi. 1990-cı il noyabnn 17-də Naxçıvan parlamentinin onun sədrliyi ilə keçirilən sessiyası Muxtar Respublikanın adından «Sovet Sosialisb) sözlərinin götürülməsi, AXC-nin üçrəngli bayrağının dövlət bayrağı kimi qəbul edilməsi və bu barədə Azərbaycan parlamenti qarşısında qanunvericilik təşəbbüsü qaydasında məsələ qaldınlması haqqında tarixi qərarlar qəbul etdi. Naxçıvan MR Ali Məclisi 1990-cı il noyabnn 21-də 20 yanvar hadisəsinə düzgün siyasi qiymət verdi, bu qanlı hadisədə SSRİ rəhbərliyi ilə yanaşı, respublika rəhbərləri Vəzirovun, Mütəllibovun və b-nın günahkar olduqlannı qeyd etdi, xalqa indi kimlərin ona rəhbərlik etmək istədiyini göstərdi. Heydər Əliyev Azərbaycan SSR Ali Sovetinin 1991-ci il fevralın 5-də açılmış sessiyasındakı çıxışında mövcud siyasi vəziyyəti əhatəli təhlil etdi, böhranın, habelə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin səbəblərini, SSRİ və respublika rəhbərlərinin yol verdiyi ciddi qüsurlan və on- lan aradan qaldırmağın, təcavüzkar Ermənistana qarşı müdafiə mövqeyindən çıxıb birlikdə mübarizə aparmağın vacibliyini qeyd etdi. Onun çağırışını hakim dairələr qulaqardına vursa da, xalq ruh yüksəkliyi ilə qarşıladı. Naxçıvanda həyata keçirilən demokratik tədbirlər bütün Azərbaycana nümunə olmuşdu. 1991-ci il fevralın 5-də Azərbaycan SSR Ali Sovetinin sessiyası demokratik qüvvələrin tələbi ilə bir sıra tarixi qərarlar qəbul etdi. Dövlətin adı dəyişdirilərək «Azərbaycan Res
publikası» adlandınidı, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin üçrəngli, ay-ulduzlu bayrağı bu respublikanın da dövlət bayrağı kimi təsdiq olundu. Respublikada kommunist rejimi hələ də yaşayırdı. Lakin onun arxalandığı partiya artıq daxildən parçalanmağa başlamışdı. 1990-cı ilin əvvəllərindən SSRt Konstitusiyasının 6-cı maddəsini ləğv etmək şüan altında demokratik hərəkatın genişləndiyi vaxt partiya daxilində müxtəlif cərəyanlar əmələ gəlmişdi. Azərbaycanın rəhbər kommunistləri, demək olar ki, «Sov.İKP-də demokratik platforma»nın mövqeyində dururdular. «Demokratik platforma» kommunizmə yetmək kimi utopik son məqsədi inkar edir, idarəçilikdə mövcud inzibati amirliyin tədricən demokratik metodlarla əvəz olunmasını vacib bilirdi. Lakin respublika kommunistləri içərisində SSRİ-də qurulmuş eybəcər cəmiyyətin sosializmlə heç bir əlaqəsi olmadığını bildirən, marksizm mənbələrindən öyrənməyə qayıtmağı təşkil edən «Sov.İKP-də marksist platformasının mövqeyində dayananlar da var idi. Hətta onlann bir qrupu hələ 1989-cu ilin yayında təşkilatlanmış, «Hümmət» adlı dərgi buraxaraq öz məqsədlərini elan etmişdilər. Bu qrup idarəçilikdə yol verdikləri ciddi qüsurlara, cəmiyyəti böhrana saldıqlarına görə kommunist rəhbərləri tənqid edir, bütün kommunistləri xalqın xoşbəxt gələcəyi uğrunda mübarizə aparmağa çağın rdı. «Humanist, demokratik sosializm» şüan altında keçən Sov. İKP XXVIII qurultayında (1990, iyul) M.Qorbaçov mühafizəkarların güclü müqavimətinə baxmayaraq, «demokratik platforman»! müdafiə etdi, qurultayın yekun sənədlərinə partiyanın sosial-demokratikləşdirilmə- sinə dair ideyalan sala bildi. O, Mərkəzi Komitə Siyasi Bürosunun res- publikalann partiya
rəhbərlərindən - birinci katiblərdən formalaşdırmasına nail oldu, bu orqanı ali hakimiyyət funksiyalarından məhrum etməklə partiyaya güclü zərbə vurdu. Lakin hələ qüvvətli olan «mühafizəkarlar» sürətlə qruplaşmağa başladılar. Azərbaycanda da belə oldu. Hakimiyyəti əlində saxlamağa çalışan Qorbaçov «mühafizəkarlar»! bir növ neytrallaşdırmaq, hakim dairələrdə mübarizəni səngitmək üçün «SSRİ-nin taleyi» məsələsini ortaya atdı. Azərbaycanda demokratik qüvvələr, öncə Heydər Əliyev milli respublikaların müstəqilləşməsinin qarşısını almağa yönəlmiş bu siyasəti ifşa etdi, xalqı SSRİ-nin saxlanmasına münasibət üzrə referendumda iştirak etməməyə çağırdı. Lakin, 1991-ci il fevralın 5-də Azərbaycan parlamentində «demblokun» ciddi təkidinə baxmayaraq, kommunistlər birləşib SSRİ-nin saxlanılmasına 469 Yüklə 3,22 Mb. Dostları ilə paylaş:
|