Dərslik kimi tövsiyyə edilir. B a k I 1 6
MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI
Yüklə 2,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI
- ITIL/ITSM – İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİ XİDMƏTİ PROSESLƏRİNİN KONSEPTUAL TƏMƏLİ KİMİ
MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI ___________________________ 156 ____________________________ Beləliklə, informasiya sistemlərinin xidməti funksiyaları ilə informasiya texnologiyaları parametrləri arasında birbaşa və birqiymətli uyğunluq yoxdur. İnformasiya texnologiyaları servisinin keyfiyyəti bir-neçə informasiya texnologiyaları funksiyası ilə təmin edilir. Həmçinin, eyni informasiya texnologiyaları funksiyası bir-neçə informasiya texnologiyaları servisinin təminedicisi ola bilir. İşin bu tərəfi idarəetmə prosesində bir-sıra problemlər yaradır: • Servisin keyfiyyəti müxtəlif funksiyaların əlaqələndirilməsini tələb edir. Bu işi çox zaman yuxarı təşkilat yerinə-yetirir. Bunun nəticəsində yuxarı səviyyə rəhbəri həddən artıq işlə yüklənir ki, bunun da nəticəsində ya qərar gecikir, ya da qərarın keyfiyyəti lazımi səviyyədə olmur. • İdarəetmə məsuliiyətli işdir, çünki servisin parametrləri servisin keyfiyyətini təyin edir. Buna görə də həmin parametrlərə cavabdehlik məsuliyyətli şəxsə tapşı- rılmalıdır. • “Kontakt nöqtəsi”, yəni funksiyaların əlaqələndirilməsini reallaşdıran idarəedici subyektin bütün işlərin öhdəsindən gələ bilməsi problemi vardır. Beləliklə, fəaliyyətin funksional təşkili informasiya sistemləri xidmətinin cari fəaliyyətini təmin etsə də, bütün problemləri həll etmir. Çünki bu halda “kontakt nöqtəsi” problemi həlledilməz olur. MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI ___________________________ 157 ____________________________ İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİ XİDMƏTİ PROSESLƏRİ VƏ FUNKSİONAL YANAŞMANIN MƏHDUDLUQLARININ ARADAN QALDIRILMASI Biznes-proses dedikdə, məqsədin, nəticə kriterisinin, resursların və müəyyən işlər ardıcıllığının (proses addımlarının) mövcudluğu başa düşülür. Biznes-proseslərə yönəlik informasiya sistemləri xidmətinin məqsədi sifarişçiyə məqbul keyfiyyət səviyyəsində informasiya texnologiyaları servisi təqdim etməkdən ibarətdir. Bu ümumi məsələ 2 hissəvi məsələdən ibarətdir: • İnformasiya texnologiyaları servisinin parametrlərinin müəyyən edilməsi və razılaşdırılması; • Servisin faktiki parametrlərinin razılaşdırılmış hədlərə uyğunluğunun təmin edilməsi. Bu məsələlərin hər biri də daha kiçik məsələlərə bölünür. Proseslərin idarə edilməsi aşağıdakı addımlardan ibarətdr: • Prosesin məqsədinin müəyyən edilməsi və həmin məqsədəçatmanın kəmiyyət və keyfiyyət göstəriciləri; • Vəzifəsi prosesin məqsədinə çatmaqdan ibarət olan proses üçün cavabdehin təyin edilməsi; • Bütövlükdə prosesin və onun təşkilediciləri olan işlərin reqlamentləşdirilməsi; • Lazım gəldikdə, təşkilatın özü tərəfindən hazırlanmış və ya satın alınmış instrumental vasitələrin köməyi ilə prosesin avtomatlaşdırılması. Mövcud funksional struktur çərçivəsində proseslərdən istifadə etmək olduqca münasibdir. Bu sxemdə işin gedişində proses modeli ilə təşkilatın funksional strukturu qarşılıqlı fəaliyyət göstərərək bir-birini qüvvətləndirir. MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI ___________________________ 158 ____________________________ Bu iki modelin birgə istifadə edilməsi proses modelinin tətbiqini sadələşdirir. İdarəetmədə aparılan hər hansı yenilik funksional baxımdan müəyyən narahatlıq doğurur. Çünki hansısa səlahiyyətlərin itirilməsi qorxusu yaranır. Proses modeli funksional səlahiyyətlərə deyil, onların icra qaydalarına təsir edir. Proses modelinə keçməyin 2 yolu vardır: • Verilmiş təşkilatın təcrübəsinin formalaşdırılması; • Biznes-proseslərin tipik modellərində reallaşdırılmış informasiya sistemləri xidmətinin idarə edilməsi sahəsindəki qabaqcıl təcrübədən istifadə edilməsi. Bu gün üçün belə modellərin metodoloji təməli son 20 ildə toplanmış qabaqcıl təcrübənin nəticəsi olan ITIL/ITSM yanaşmasıdır. Beləkilə: 1.İdarəetmənin funksional modeli özlüyündə informasiya texnologiyaları servisinin keyfiyyətinin məqsədyönlü idarə edilməsini təmin etmir. 2.Servisin keyfiyyətini idarəetmənin prosessor modeli təmin edir. 3.İdarəetmənin prosessor modeli funksional modeli inkar etmir, onu tamamlayır. 4.İdarəetmənin prosessor modelinin səmərəliliyi informasiya sistemləri xidmətinin idarə edilməsi üzrə qabaqcıl təcrübəyə əsaslanan tipik proses modeli vasitəsilə təmin edilir. ITIL/ITSM – İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİ XİDMƏTİ PROSESLƏRİNİN KONSEPTUAL TƏMƏLİ KİMİ İnformasiya sistemləri servislərinin idarə edilməsi sistemi olan ITSM (informasiya texnologiyaları servislərinin idarə MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI ___________________________ 159 ____________________________ edilməsi) modeli ikili xarakterlidir: bir tərəfdən ITSM informasiya sistemləri (İNSİ) xidməti proseslərinin hamısını bir küll halında təsvir edən modeldir, digər tərəfdən də informasiya texnologiyaları servislərinin idarə edilməsi müəllifləri informasiya texnologiyaları servislərinin idarə edilməsi proseslərini bilərəkdən istifadəcilərin müdaxiləsi, dəyişikliklər etməsi üçün açıq qoymuşlar. Bu sonuncu ida- rəetmə sahəsində meydana çıxan bütün yenilikləri informasiya texnologiyaları servislərinin idarə edilməsinə daxil etməyə imkan vermişdir. Nəticədə məsləhətçi şirkətlər və informasiya texnologiyaları infrastrukturlarının idarə edilməsi üçün proqram təminatı istehsalçıları tərəfindən informasiya texnologiyaları servislərinin idarə edilməsinin çoxsaylı kommer- siya modelləri yaradılmışdır. Nəticədə informasiya texnologiyaları servislərinin idarə edilməsi konsepsiyası yayğınlaşmış və birmənalılığını itirmişdir. Odur ki, informasiya texnologiyaları servislərinin idarə edilməsində informasiya sistemləri xidməti proseslərinin auditi üçün formal kriterilər yoxdur. Buna görə də informasiya sistemləri xidməti proseslərinin informasiya texnologiyaları servislərinin idarə edilməsi modelinə uyğun olub-olmamasına birqiymətli cavab vermək mümkün deyildir. Odur ki, informasiya texnologiyaları servislərinin idarə edilməsi proses modelindən həm kiçik, həm də böyükdür. Kiçikdir ona görə ki, informasiya sistemləri xidməti menecerinə birqiymətli təkliflər verə bilmir. Böyükdür ona görə ki, ümumi terminologiyalı və proseslər toplusunu güclü əhatə edən tam bir modellər ailəsini birləşdirir. Buna görə də informasiya texnologiyaları servislərinin idarə edilməsi xidmətinin tipik prosesləri modeli hesab edilir. Yüklə 2,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|