ZİHİN-BEDEN BAĞLANTISI GERÇEKTİR 25
jensiz bir ortam olan insan bağırsağında 100 trilyondan fazla mikrop yaşar;
bu sayı, kıyaslamaya insandaki kırmızı kan hücrelerini de dâhil ederseniz
insan vücudundaki tüm hücrelerin sayısından on kat daha fazladır. Bu, insan
denen canlının içinde bulunan hücrelerin yalnızca yüzde 10’unun gerçekten
kendisine ait olduğu anlamına gelir. (Vücuttaki kırmızı kan hücrelerini de
katarsanız bu rakam yüzde 50’ye yaklaşabilir.) Tüm bağırsak m ikroplarını
bir araya getirip bir organ oluşturursanız, 1 ila 3 kilo arasında bir ağırlığa
sahip olur ki bu da 1,1 kiloluk beyinle eşittir. Bu karşılaştırmaya dayana
rak, bazı araştırmacılar bağırsak mikrobiyotasını “unutulmuş organ” ola
rak adlandırırlar. Bağırsak mikrobiyotasını oluşturan 1.000 bakteri türü 7
milyondan fazla gen içerir, bu da her insan geni için 360 kadar bakteri geni
var demektir. Yani insan ve mikrobiyal genlerinin birleşiminin (hologenom
olarak adlandırılır) aslında yüzde l'den azı insandan kaynaklanmaktadır!
Tüm bu genler, mikroplara yalnızca bizimle iletişime geçebilecekleri
molekülleri üretmek için muazzam bir kapasite sağlamakla kalmaz, aynı
zamanda etkileyici bir çeşitlilik yeteneği de sunar. Bağırsak mikrobiyotası
kişiden kişiye büyük değişkenlik gösterir ve içerdiği çok sayıda mikrop suşu
ve türü bakımından hiçbir iki insanın bağırsak mikrobiyotası birbirinin ay
nısı değildir. Bağırsağınızdaki mikroplar, genleriniz, hepimizin bir dereceye
kadar aldığı annelerimize ait mikrobiyota, evinizdeki diğer bireylerin taşıdı
ğı mikroplar, beslenme şekliniz ve bu kitapta tartışacağımız gibi beyninizin
etkinliği ile zihinsel durumunuz dâhil olmak üzere pekçok faktöre bağlıdır.
Mikropların bedenlerimizde oynadığı rolün
muazzam önemini tam
olarak kavramak için, nereden geldiklerini ve biz insanlarla nasıl bağlantı
kurduklarını hatırlamamız yararlı olacaktır. Bu evrim hikâyesi Martin
Blaser’in
MissingMicrobes
[Kayıp Mikroplar
] adlı kitabında
harika bir
biçimde anlatılmıştır:
■ Suş: B ir bakteri veya virü s ü n fa rklı a İt tü rle rin in , aralarında genetik fa rk lılık la r bulunan
g r u p la r ı— ç.n.
26
BEYIN-BAĞIRSAK
BAĞLANTISI
Yaklaşık 3 milyar yıl boyunca dünyada yaşayan tek canlı türü
bakterilerdi. Toprak, hava ve suyun her zerresini
işgal etmişlerdi,
çok hücreli yaşamın evrimi için gerekli koşulları belirleyen kim
yasal reaksiyonlara yön veriyorlardı. Yavaş yavaş, uçsuz bucaksız
zaman içinde deneme yanılma yoluyla bugüne kadar dünyadaki
tüm yaşamı destekleyen en etkili “dil” de dâhil olmak üzere kar
maşık ve sağlam geri bildirim sistemlerini icat ettiler.
Bağırsak mikrobiyotası hakkında öğrendiğimiz her şey, geleneksel
bilimsel inançlara meydan okumakta; bu da hem bilim dünyasında, hem
de medyada çok fazla ilgi çekmesi ve tartışma konusu hâline gelmesinin
nedenlerinden biri. Bazı insanların mikrobiyomun etkisi hakkında daha
derin, daha felsefi sorular sormasının sebebi de budur: Bedenlerimiz,
içinde yaşayan mikroplar için sadece bir taşıt mıdır? Mikroplar, bey
nimizi
Dostları ilə paylaş: