--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------
12-variant
1.Ekonometrikada qo‘llaniladigan asosiy statistik tushunchalar.
Ekonometrik usullar oliy statistika deb nomlanuvchi juft va ko’p o’lchovli regressiya, juft, xususiy va ko’p o’lchovli korrelyatsiya, trendlarni ajratish va boshqa davriy qatorlar komponentalari, statistik baholash usullari asosida yuzaga kelgan va rivojlangan.
R.Fisher shunday deb yozgan: “Statistik usullar ijtimoiy fanlarda muhim element hisoblanadi va aynan shu usullar yordamida ijtimoiy bilimlar fan darajasigacha ko’tarilishi mumkin”.
Birinchidan –ekonometrika o’ziga xos bo’lgan usullar tizimi sifatida iqtisodiy o’zgaruvchilar va ular orasidagi bog’lanishlarning xususiyatlarini tasvirlagan xolda o’zining masalalarini aniqlashtirish bilan rivojlana boshladi. Regressiya tenglamasiga na faqat birinchi darajali o’zgaruvchilarni kiritildi balki natijaga maksimal yoki minimal (ozmi-ko’pmi) darajada ta’sir etuvchi qiymatlarni akslantiruvchi iqtisodiy o’zgaruvchilarning optimal xususiyatlarini ifodalash maqsadida, ikkinchi darajali o’zgaruvchilarni ham kiritila boshlandi. Masalan: Ekinlarni o’g’itlantirishning hosildorlikka ta’sirini ko’radigan bo’lsak, ekinlarni ma’lum bir darajada o’g’itlantirish uning xosildorligini oshiradi; lekin o’g’itlantirish me’yor darajasidan ortishi hosildorlikni ortishiga olib kemaydi balki, hosildorlikni pasayishiga olib kelishi mumkin. Xuddi shunday ko’plab ijtimoiy-iqtisodiy o’zgaruvchilarning ta’siri haqida gapirish mumkin(masalan, ishchilar sonini ortishini mehnat unumdorligiga, daromadlarni ayrim oziq-ovqat mahsulotlarini iste’moliga ta’siri va h.k.).
Ikkinchidan-regressiya tenglamasida mustqil komponentalar sifatida qaraluvchi ijtimoiy-iqtisodiy o’zgaruvchilarning o’zaro ta’siri aks etadi.
2. Korxonalarning chiqargan aksiyalari to‘g‘risida ma’lumot berilgan:
Ustav kapitali, mln sum (x)
|
2934
|
1605
|
4102
|
2350
|
2625
|
1795
|
2813
|
1751
|
1700
|
2264
|
CHiqarilgan aksiyalar soni, (y)
|
856
|
930
|
1563
|
682
|
616
|
495
|
815
|
858
|
467
|
661
|
Bu ma’lumotlar asosida quyidagilarni aniqlang:
Regressiya tenglamasini tuzing, korrelyasiya koeffitsenti, determenatsiya koeffitsentlarini va approksimatsiyaning o‘rtacha xatoligini hisoblang.
Hosil qilingan modelniva uning parametrlarini Styudent va Fisher mezonlari asosida mohiyatliligini tekshiring. Xulosalar bering.
Dostları ilə paylaş: |