ĠƏRIƏt hökmlərinin izahi ayətullah əl-uzma Məkarim ġirazi

Məsələ
12
:Hər bir kəs adətən ehtiyac duyduğu məsələləri öyrənməli, ya 
da ehtiyat yolla tanıĢ olmalıdır. 
Məsələ
13
:Əgər qarĢısına çıxan məsələnin hökmünü bilməsə ehtiyata 
əməl edə bilər. Əməli yerinə yetirmək üçün vaxt varsa, səbr edib 
müctəhiddən öyrənməlidir. Əgər müctəhiddən öyrənmək imkanı olmasa, 
daha çox ehtimal olunan yolla getməli, sonradan məsələni öyrənməlidir. 
Əgər gördüyü iĢ müctəhidin fətvasına uyğun olarsa, qəbuldur, uyğun 
olmazsa onu təkrar yerinə yetirməlidir. 
Məsələ_14'>Məsələ
14
: Əgər bir Ģəxs müəyyən bir müddət təqlidsiz hərəkət etmiĢsə, 
təqlidə baĢlayanda araĢdırma aparmalıdır. Əgər təqliddən öncəki əməlləri 
hazırkı müctəhidin fətvalarına uyğundursa qəbuldur, uyğun deyilsə onları 
təkrar yerinə yetirməlidir. Yetərincə araĢdırma aparmadan bir müctəhidə 
təqlid edilən halda da eyni cür addım atılır. 
Məsələ
15
: Əgər bir Ģəxs bir müctəhidin fətvasını düzgün nəql 
etməmiĢsə, xəbər tutduqdan sonra onu düzgün Ģəkildə söyləməlidir. Əgər 
səhvə minbərdə və ya hər hansı söhbətdə yol vermiĢsə, müxtəlif məclislərdə 
uyğun məsələni düzgün Ģəkildə təkrarlamalıdır. Belə edərsə, səhv addım 
atanlar öz səhvini düzəldər. Amma müctəhidin fətvası dəyiĢdiyi vaxt bu 
dəyiĢikliyi e’lan etmək vacib deyil. 
Məsələ
16
: Təqlidi dəyiĢmək, yə’ni bir müctəhidin fətvalarını boĢlayıb o 
birinə üz tutmaq vacib ehtiyata əsasən yol verilməzdir. Amma ikinci 
müctəhid daha elmli olduqda təqlidi dəyiĢmək mümkündür. Yetərincə 
araĢdırma aparmadan təqlidi dəyiĢən Ģəxs yenidən əvvəlki müctəhidə üz 
tutmalıdır. 
Məsələ
17
: Müctəhidin fətvası dəyiĢərsə, yeni fətvaya əməl etmək 
lazımdır. Amma öncəki fətvaya əsasən yerinə yetirilən əməllər (ibadətlər, 
müamilələr) düzgündür və onları təzələmək lazım deyil. Bir müctəhiddən o 
birinə təqlidə keçən zaman da ötən əməlləri təzələmək lazım deyil. 

---