Q AM BÖ RƏNİN OĞLI BAM SI BEY RƏK BOYINI 12
BƏYAN EDƏR, XANIM , HEY...
Qam Ğan oğlı xan Baym dır 13 yerindən durmışdı. Qara y e -
D67
rin üstinə ağ ban evin ' dikdirmişdi. Ala sayvan gög yüzinə
aşanmışdı. B in 2 yerdə ipək xalıcası döşənmişdi. İç Oğuz. Daş
3 Oğuz bəgləri Baym dır xamn söhbətinə dərilm işdi. Bay4börə
bəg dəxi Baymdır xanın söhbətinə gəlmişdi. Bayındır 5 xanın
qarşusında Qaragünə oğlı Qarabudaq bay dayanub dur6mışdı.
Sağ yanında Qazan oğlı Uruz durmışdı. 7 Sol yanında Q azılıq
qoca oğlı bəg Yegnək durmışdı. 8 Baybörə bəg bunları gördü-
gində ah eylədi. Başmdan 9 aqlı getdi. D əstm alm əlinə aldı,
bögürü-bögür ağladı.
... 10 Böylə edicək Qalın Oğuz arqası, Baym dır xanın göy-
gisi 11 Salur Qazan qaba dizinin üzərinə çökdi. Qıya tikübən 12
B aybörə bəgün yüzinə baqdı, aydır:
“Baybörə bəg, nə 13 ağlayub bozlarsan?” B ayböıə bəg ay-
D68
dır: “Xan Qazan, 1 necə ağlamayayın, necə bozlam ayaym ?
Oğulda ortacım yoq, qard aşd a2 qədərim yoq! Allah Taala m əni
qarğayıbdır. Bəglər, tacım -taxtım 3 içün ağlaram. Bir gün ola,
düşəm öləm, yerim də-yurdım da 4 kimsə qalm aya”, - dedi.
Qazan aydır: “M əqsudun bumudur, 5 Baybörə b əg ?”
Aydır: “B əli, budur. M ənim dəxi oğlum olsa, 6 xan Bayındırın
qarşusın alsa-dursa, qulluq e y lə s ə ,7 m ən dəxi baqsam, sevin-
səm , qıvansam , güvənsəyim !..” - dedi. Böylə digəc x Qalın
Oğuz bəgləri yüz gögə tutdılar. Ə1 qaldırıb, dua 9 eylədilər.
“Allah Taala sana bir oğul versün!” - dedilər.
01
10 zamanda bəglərin alqışı alqış, qarğışı qarğış idi. I!
Duaları m üstəcab olurdı. Baybican bəg dəxi 12 yerindən uru
durdı, aydır:
“ B əglər, mənim dəxi haqqım a bir dua 13 eyləfi. Allah
D69
Taala m ana da bir qız v erə” , - dedi. Qalın Oğuz 1 bəgləri əl
qaldırdılar, dua eylədilər: “Allah Taala sana da 2 bir qız v erə” ,
- dedilər.
Baybican bəg aydır: “B əglər, Allah Taala 3 m ana bir qız
verəcək olursa, siz tanıq olun, m ənim qızım 4 Baybörə bəg
oğlına beşikkərtm ə yavuqh olsun!” - dedi.
5
Bunun üzərinə bir qaç zaman keçdi. Allah Taala
Bay6börə bəgə bir oğul, Baybican bəgə bir qız verdi. Qalın 7
Oğuz bəgləri bunı eşitdilər, şad olub sevindilər.
8
Baybörə bəg bazirganlarını yanına oxıdı, buyuruq 9 etdi:
“ M ərə bazirganlar! A llah-Taala m ana bir oğul verdi. 10 Varın
Rum elinə, m ənim oğlum içün yaxşı ərm ağanlar gətürün 11
m ənim oğlım böyüyinco” , - dedi.
Bazirganlar dəxi gecə-gündüz 12 yola girdilər. İstanbula
gəldilər. D an-dansux ilə y a x ş ı13 ərm ağanlar aldılar. B aybörə-
D70
nin oğlıyçun bir dəniz 1 qulunı boz ayğır aldılar. Bir ağ tozlu
qatı yay aldılar. Bir dəxi 2 altı pərli gürz aldılar. Yol yarağın
gördilər.
B aybörənifi3 oğlı beş yaşma girdi, beş yaşından on yaşına
4 girdi... On yaşından on beş yaşına girdi... Ç aya 5 baqsa ça-
lımlu, çal qaraquş ərdəm lü, bir gözəl yaxşı y ig it6 oldı.
01
zamanda bir oğlan baş kəsm əsə, qan 7 dökm əsə, ad
qomazlardı. Baybörə bəgin oğlı a tla n d ı,8 ava çıqdı. Av avlar-
kən babasının tavlası üzərinə 9 gəldi. Əmiraxurbaşı qarşuladı,
endirdi, qonaqladı. 10 Yiyüb-içüb otururlardı.
Bu yanadan dəxi bazirganlar 11 gəlübəni Qara Dorvond
ağzına qonmışlardı. Yarım asun-yarçımasun 12 Evnik qalasının
kafırləri bunları casusladı.
B a13zirganlar yatur ikən ğafıllə beş yüz kafir qoyuldılar,
D7I
çapdılar, 1 yağmaladılar. Bazirganın ulusı tutuldı, kiçisi qaça-
raq 2 Oğuza gəldi. Baqdı gördi Oğuzun ucında bir ala 3 sayvan
dikilmiş, bir imirzə xub yigit qırq yigid ilən sağında və 4
solında otururlar. Oğuzun biryaxşı yigidi ancaq... “yüriyəyim,
5 m odəd diyəyim ”, - dedi.
Bazirgan aydır: “Yigit, yigit, bəg yigit! 6 Sən bənim ünüm
anla, sözüm dinlə! On altı yıldır kim, O ğ u z 7 içindən getmiş idik.
Dan-danışux kafır malın Oğuz bəglərinə 8 gətürür idik. Pasnik
Qara Dərvənd ağzına düş vermiş 9 idik. Evnik qalasımn beş yüz
kafiri üzərimizo qoyıldı. 10 Qardaşım tutsaq oldı. Malımızı, riz-
qimizi yağmaladılar, gerü 11 döndilər. Qara başım götürdüm,
sana gəldim. Qara başın sə d ə q ə si,12 yigit, m ədəd m ana!” - dedi.
Bu gəz oğlan şərab içərkən 13 içm əz oldı. Altun ayağı
əlindən yerə çaldı.
D72
Aydır: 1 “N ə dedigimi yetürün, geyünim lən monim şahbaz
atımı gətürün! Hey, m əni 2 sevən yigitlər binsünlər!” - dedi.
Bazirgan dəxi önlərinə 3 düşdi, qulağız oldı.
Kafır dəxi düşübən bir yerdə aqça 4 ülüşməkdəydi. Bu m ə-
həldə ərənlərin meydanı arslanı, 5 pəhlivanların qaplanı Boz
oğlan yetdi. Bir-iki d im ə d i,6 kafırlərə qılıc urdı. Baş qalduran
kafırləri öldürdi, 7 ğəza eylədi. Bazirganların malını qurtardı.
B azirg a n lar8 aydır: “B əg yigit, bizə sən ərlik işlədin. Gəl
imdi bəgəndigin 9 m aldan al!” - dedilər.
Yigidin gözi bir dəniz qulum boz 10 ayğırı tutdı, bir də altı
pərli güzi, bir də ağ tozlu 11 yayı tutdı. Bu üçıni bəgəndi. A y-
dır “M ərə bazirganlar, 12 bu ayğırı və dəxi bu yayı və bu gürzi
mana verin!” - dedi. 13 Böylə digəc bazirganlar səxt oidı.
D73
Yigit aydır: “M ərə 1 bazirganlar, çoqmı istədim ?!” - dedi.
Bazirganlar ay ıtd ılar:2 “N ə çoğ olsun? Amma bizim bir b əg ü -
miz oğlı vardır, bu üç 3 nəsnəyi ana ərmağan aparsavuz gərək
idi!” - dedilər.
Oğlan 4 aydır: “M ərə, bəgünüz oğlı kim dir?” A yıtddar:
“Baybörənin oğlı 5 vardır, adına Bamsı derlər” , - dedilər.
Baybörənin oğlı 6 olıdığm biləm ədilər. Yigit barmağın ısırdı,
aydır: “7 Bunda m innətlə almaqdan isə, anda babam yanında
m innətsiz 8 almaq yegdir!” - dedi. Atın qamçıladı, yola girdi.
Bazirganlar 9 ardından baqa qaldı: “Vallah, yaxşı yigit, m ürüv-
vətlü yigit!” - 10 dedilər.
Boz oğlan babasının evinə gəldi. “Bazirganlar 11 g ə ld i”
deyü babası sevindi. Ç ətir otağ, ala sayvan dikdirdi. 12 İpək
xalıcalar saldı. Keçdi, oturdı. O ğlunı 13 sağ yanına aldı. O ğ-
D74
lan bazirganlar xüsusından 1 bir söz söyləm ədi. K afırləri q ır-
duğın anm adı.
N a g a h i2 bazirganlar gəldilər. Baş endirüb, salam verdilər.
3 G ördilər kim, ol yigit kiırı baş kəsübdür, qan dökübdür, 4
Baybörə bəgin sağında oturar. Bazirganlar yüridilər, 5 yigidin
əlin öpdilər.
Bunlar böylə edicək Baybörə 6 bəgin acığı tutdı. B azir-
ganlara aydır: “M ərə, qavat o ğ lı7 qavatlar! Ata dururkən oğul
əlinm i ö p ərlə r?” Ayıtdılar: “X a m m ,8 bu yigit sənin oğlunm ı-
dır?” “B əli, m ənim oğlum dur”, - dedi. 9 Ayıtdılar: “İmdi in-
cinmə, xanım , əvvəl anun əlin öpdügüm üzə. 10 Ə gər sənin
oğlun olmasaydı, bizim malımuz Gürcüstanda 11 getmişdi, h ə -
pümiz tutsaq olm uşdı” , - dedilər.
B ay12börə bəg aydır: “M ərə, bənim oğlum başmı kəsdi,
qanmı dökdi?”
D75
13 “Bəli, baş kəsdi, qan dökdi, adam axtardı!” - dedilər. 1
“M ərə, bu oğlana ad qoyasınca varm ıdır?” - dedi. “Bəli,
su ltan ım ,2 artıqdır!” - dedilər.
Baybörə bəg Qalın Oğuz bəglərini çağırdı, qonaqladı. 3
D ədəm Q orqut gəldi, oğlana ad qodı. Aydır:
Ü nüm anla, sözüm 4 dinlə, Baybörə bəg!
Allah Taala safia bir oğul vermiş, 5 tuta versün!
A ğır sancaq götürəndə m üsəlm anlar arxası 6 olsun!
Qarşu yatan qara qarlu dağlardan aşar 7 olsa,
Allah Taala sənin oğluna aşut versün!
Q anlu8-qanlu sulardan keçər olsa, keçit versün!
Qalabalıq 9 kafirə girəndə
Allah Taala sənin oğluna fursət versün!
10 Sən oğlunı “B am sam ” deyü oxşarsan;
Bunun adı 11 B oz ayğırlıq Bamsı Beyrək olsun!
Adını bən verdim , 12 yaşını Allah versün! - dedi.
Qalın O ğuz bəgləri 13 əl götürdilər, dua qıldılar: “Bu ad bu
D76
yigidə qutlu olsun!” - 1 dedilər.
...B əglər həb ava bindi. Boz ayğırın çəkdirdi, 2 Beyrək
bindi. Ala dağa ala ləşkər ava çıqdı.
N agahandan Oğuzufi üzərinə bir s ü r i 3 keyik gəldi. Bamsı
B eyrək birini qova getdi. Q ova-qova bir yere 4 geldi. N ə
gördi, sultanım?! Gördi gög çayırın üzərinə 5 bir qırmızı otaq
dikilmiş. “Y arəb, bu otağ kimün ola?!” - 6 dedi. Xəbəri yoq
ki, alacağı ala gözli qızın o ta ğ ı7 olsa gərək. Bu otağın üzərinə
varm ağa ədəbləndi. Ayıtdı:
8
“N ə olursa-olsun, h ələ m ən avımı alayın!” - dedi.
Otağın 9 önində irişi gəldi, keyiki sinirlədi. Baqdı gördi 10 bu
o tağ B an ıçiçək o tağıym ış ki, B eyrəgin b eşik k ərtm ə 11
nişanlısı-adaxlusıydı.
Dostları ilə paylaş: |