harakatlaridir, ya'ni uianu. o zniing shaxsiy bilimlar, mahorati va
k nikmalarini hosil qilib olishidir;
g) bilish mahorat va k nikmalarni zlashtirish - bu aqliy
harakatlar hisoblanadi, ular individ tomonidan shakl obraz k rinishida
tashqi vositalarga tayanilgan holda (predmetlar yordamida y l topish
yoki s z bilan yordamlashish) bajariladi va quv faoliyati natijasida
zlashtirilgan, qayta tashkil etilgan «sobiq» tashqi predmetli
harakatlardan iborat.
Insonlar psixologiyasining birgalikdagi munosabat va harakatiga
asoslangan qitish interfaol qitish usuli deyiladi. Individ sifatida
alohida qiydigan emas, aksincha, guruh bilan birga faoliyat
yurituvchi, savollarni zaro kelishib bahslashib muhokama qiluvchi
bir-birini q z atib va faollashtirib boradigan quvchi va qituvchi
faoliyati markaziy rinni egallaydi.
Interfaol usulni q llaganda hammasidan k ra bellashuv, raqobat,
tortishuv ruhiyatini intellektual faolligiga kuchli ta'sir etadi. Bu
insonlar uyushgan holda muammoni yechishni izlaganlarida namoyon
b ladi. Bundan tashqari, shunday psixologik omillar ta'sir qiladigan,
atrofdagilar tomonidan bildirilgan har qanday fikrga zining shunga
xshash, yaqin yoki aksincha mutlaqo qarama-qarshi fikr bildirishga
da'vat etadi.
Bunday mash ulotlar vaqtida qituvchidan ancha k p ijodkorlik
va faollik talab etiladi. Oldindan ma'lum yoki ancha k p ijodkorlik va
faollik talab etuvchi kitobdan qiganlarini hikoya qilish shaklidagi dars
passiv darajada tadi. Interfaol usuli nafaqat ta'limda balki, tarbiyada
ham ayniqsa yaxshi natija keltiradi, ilmiy nuqtayi nazardan qaraganda
qituvchi muhokamaga ta'sir qilganda nafaqat fikr bildiradi, balki
muammoga zining shaxsiy munosabatini, axloqiy mavqeyi va
dunyoqarashini bildiradi. Talabalar bahsida qituvchini ishtiroki
turlicha b lishi mumkin. Lekin har qanday holatda ham zini fikrini
tkazmasligi kerak. Yaxshisi bahsni boshqarishda yaxshilab hisoblab
chiqilgan usul, sermahsul fikrlashni, yechimini topishda ijodiy
izlanuvchanlikni talab etuvchi y lni muammoli savol q yish orqali
boshqarish lozim. qituvchi z nuqtayi nazaridan chiqarishda fikr
bildiradi, faqat talabalar fikridan xulosa chiqarish bilan isbotlash va
xato fikrlarni rad etish kerak. Bu usul bilan bahsni nafaqat mazmuni
intellektual - bilish, nazariy savollarni y llash mumkin, shuningdek,
hamkorlikda sermahsul faoliyatlarini tuzish, talabalar shaxsiga z
ta'siri bilan quv faoliyatini quv tarbiya jarayoniga aylantirishi
mumkin.
Shu tartibda, interfaol qitish usuli, talabalarning hamkorlikdagi
faoliyati qituvchining bahslardagi ishtiroki tufayli dars jarayonini
nafaqat hamkorlikdagi faoliyati b ladi, balki shaxsning ijtimoiy
Dostları ilə paylaş: