Farg’ona davlat universiteti iqtisodiyot fakulteti mintaqaviy iqtisodiyot yo’nalishi 2-kurs 22. 138-guruh talabasi bo’ronboyev alimardonning mintaqaviy iqtisodiyot fanidan tayyotlagan mustaqil ishi

Falsafa tarixida rivojlanish haqidagi qarashlar evolyutsiyasi. Dialektika nima, uning mazmuni nimadan iborat, rivojlanishning dialektikaga muqobil qanday kontseptsiyalari mavjud? Dialektikaning tarixiy shakllari va xususiyatlari .«Dialektika» (yunon. dialektike – suhbat qurish sanʼati) soʼzining «dialog» (yunon. dialogos – ikki yoki bir nechta suhbatdoshlar soʼzlashuvi) soʼzi bilan umumiy jihatlari bisyor. Dastlab dialektika bahslashish, munozara qilish sanʼati sifatida tushunilgan, bunda fikrlar, qarashlar qarama-qarshiligi vositasida haqiqatning tagiga etish maqsadida muammoni oʼzaro manfaatdor muhokama qilishga qaratilgan munozara nazarda tutilgan. Dialektik – bu savol berish va javob qaytarishga usta odam, deb hisoblangan. Stixiyali dialektika. Keyinchalik qadimgi mutafakkirlar ziddiyatlilik va oʼzgaruvchanlik fikr-mulohazalardagina emas, balki real borliqda ham mavjud ekanligini payqaganlar. Bu faktning tagiga yetgan ilk mutafakkirlardan biri efeslik Geraklit boʼlgan. U dunyoni «jonli olov» yoki «ikki marta kirish» mumkin boʼlmagan daryo oqimi sifatida tasavvur qilgan. Harakatchan dunyoda zamon oʼtishi bilan hamma narsa oʼzining dastlabki shakl-shamoyilini yoʼqotadi va asta-sekin oʼzining qarama-qarshiligiga oʼtadi: hoʼl narsa quriydi, quruq narsa esa nam tortadi; bir narsa boshqa narsaga: sovuq issiqqa, tirik oʼlikka oʼtadi. Bu mulohazalarda hozirgi talqindagi dialektikaning asoslari mujassamlashgan. Shu sababli qadimgi faylasuflarning stixiyali dialektikasini dialektikaning tarixan birinchi shakli deb hisoblash odat tusini olgan. Stixiyali dialektika borliq va bilishning jarayonlar mohiyatini anglab etishga asoslanmagan sodda dialektikadir.

• Falsafa tarixida rivojlanish haqidagi qarashlar evolyutsiyasi. Dialektika nima, uning mazmuni nimadan iborat, rivojlanishning dialektikaga muqobil qanday kontseptsiyalari mavjud? Dialektikaning tarixiy shakllari va xususiyatlari .«Dialektika» (yunon. dialektike – suhbat qurish sanʼati) soʼzining «dialog» (yunon. dialogos – ikki yoki bir nechta suhbatdoshlar soʼzlashuvi) soʼzi bilan umumiy jihatlari bisyor. Dastlab dialektika bahslashish, munozara qilish sanʼati sifatida tushunilgan, bunda fikrlar, qarashlar qarama-qarshiligi vositasida haqiqatning tagiga etish maqsadida muammoni oʼzaro manfaatdor muhokama qilishga qaratilgan munozara nazarda tutilgan. Dialektik – bu savol berish va javob qaytarishga usta odam, deb hisoblangan. Stixiyali dialektika. Keyinchalik qadimgi mutafakkirlar ziddiyatlilik va oʼzgaruvchanlik fikr-mulohazalardagina emas, balki real borliqda ham mavjud ekanligini payqaganlar. Bu faktning tagiga yetgan ilk mutafakkirlardan biri efeslik Geraklit boʼlgan. U dunyoni «jonli olov» yoki «ikki marta kirish» mumkin boʼlmagan daryo oqimi sifatida tasavvur qilgan. Harakatchan dunyoda zamon oʼtishi bilan hamma narsa oʼzining dastlabki shakl-shamoyilini yoʼqotadi va asta-sekin oʼzining qarama-qarshiligiga oʼtadi: hoʼl narsa quriydi, quruq narsa esa nam tortadi; bir narsa boshqa narsaga: sovuq issiqqa, tirik oʼlikka oʼtadi. Bu mulohazalarda hozirgi talqindagi dialektikaning asoslari mujassamlashgan. Shu sababli qadimgi faylasuflarning stixiyali dialektikasini dialektikaning tarixan birinchi shakli deb hisoblash odat tusini olgan. Stixiyali dialektika borliq va bilishning jarayonlar mohiyatini anglab etishga asoslanmagan sodda dialektikadir.