Forobiv foz1l odamlar t o s h k e n t «o z b e k I s t o n m I l L i y e n s I k L o p e d I y a s i» d a V l a t L m I y n a s h r I y o t I 84(5U)1 a b u n a s r f o r o b I y. F 4 Fozil odam lar shahri
M A V J U D O T D A R A J A L A R I
Yüklə 4,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 8. M A V J U D O T D A R A J A L A R I
H AQ ID A SO ‘Z Mavjudot ko'pdir. U shu ko'pligi bilan birga mukammalligi bilan h a m farqlidir. Ilk borliqning asli sh undayki, ular xoh m u k a m m a l b o'lsin, x o h nuqsonli b o 'lsin , baribir, q an d a y boMishidan q a t ’i nazar, b arc h a borliq u n d an fayz olgan as I dan iborat. U n in g asl javhari sh u n d ay bir asl zotki, b arc h a mavjud b o 'lg an narsalar uning o 'z id a n toshib (fayz olib), bu sirada o 'z darajalariga ko'ra, u n d a n ayrilib borliqqa keladilar va h a r b ir b or bo'lgan o 'z in i borliqdan ayirganiga va ilk borliqqa 22 F OZ I L O D A M L A R S H A H R I yaqinlik darajasiga k o ‘ra m a y d o n g a keladi. Borliq nuqtai n az aridan q araganda , bu vaqtda eng m u k a m m a l b o ‘lgandan boshlanadi. U n in g ketidan ozroq m u k a m m a l b o ‘lgan narsa keladi. S h u n d a y qilib, m u k a m m a l b oN m aga ndan y ana ham o z m u k a m m a l boMganlar, y a ’ni nuqsonli boMganlar keladi. S h u n d a y qilib, n ih o y a t borliq n u q ta i n a z a rid a n s h u n d a y darajaga yetib kelinadiki, uning narigisida h e c h qanday boshqa borlik boMmasligi ayon boMadi, d e m a k , u n d a n tashqarisida boshqa vujud y o ’qdir. U n in g javhari u n d a n b o r boMadigan b arc h a borliqning javhari kabidir. Busiz u o ’z borligMdan ham farq qilgan boMardi. Ilk borliq o ‘z z o tid a n j u v o n m a r d - saxiydir va uning juvo n m ard lig i uning javhari - aslida singdirilgandir. U n d a n m a v ju d o t q is m la rg a boMinib, ta rtib la n a d i. Ilk b o rliq bu d arajalarga boMinar e k a n , un g a q a n d a y bogMiqligi boMsa, o ’shan c h alik o ’z ulushini oladi. S h u n d a y qilib u odil va uning odilligi un in g javhariga singdirilgan va u n d a n ilgari keladi. U narsa ja v h a r id a n tash q arid a boMgan q an d a y d ir biror n arsadan ilgari kelmaydi. Ilk borliqning asli - javhari h a m s h u n d ay , agar mavjudot u n d a n p ay d o boMadigan b o ’lsa, o ’zlarining darajalariga qarab birlashadilar, bir-birlariga bo g ’lanadilar, tartibga tushadilar. Bu sh u n d ay b o ’ladiki bu q a d a r k o ’pchilikning h am m asi misoli bir narsa yaxlit kabi borliq sifatida m ay d o n g a keladi. Ularni b ir-biri bilan b irla sh tira d ig a n va b o g ’laydigan n arsa ular ja v h a r id a n o ld in keladi, sh u n d a y k i, u la rn in g b o rliqlarini tashkil etgan o ’zlarining ja v h a r — asllari ularning birlashishlari va kelishishlarini yuzaga keltiradi. Ba'zilarida esa bir-biriga bogMiq b o ’lg a n j a v h a r a s o s i d a y u z b e r a d i . C h u n o n c h i , in s o n borliqlarini bir-biri bilan birlashtirishga xos boMgan m uhabbat kabi. Bunda ularning hollariga bogMiq b o ’lib, ularning borligini tashkil e ta d ig a n ja v h a rig a aloqasi y o ’qdir. C h u n k i sevgi- m u h a b b a t insonlarda boMadigan b ir holatdir, lekin u ja v h a r emasdir. B ularning bu hollari ilk borliqdan yuzaga keladi. C h u n k i ilk borliqning javhari — asli s h u n d a y bir javharki, b osh q a borliqlar o ’z javhari bilan birga ularni bir-biri bilan birlashtiradigan kelishtiradigan va bir butunlikni tashkil etishni saqlab qoladigan hollarini h a m u n d a n olgan b o ’ladi... 23 |