ايسپير رهيي اوزولموش. (رگ طحالش بريده شده؛ توانايي ندارد.) ايسپيللي (ispilli) : بيمار، مريض، آنكه مرض طحال دارد.
ايش
|
iş
|
(1) : 1- كار، عمل. 2- شغل، حرفه. 3- رفتار، كردار. 4- حادثه، رويداد، اتّفاق. ايش آخساتماق (iş axsatmaq) : به تأخير انداختن كار، لنگ كردن كار. ايش بيلَن (iş bilən) : كاردان، با تجربه. ايشتوْو (iştov) = ايشدوْو (işdov) : عجله و شتاب. (ريشة كلمه از : ايش (كار) + توْو = دو = دويدن (فارسي) كه به معني كار با عجله و با شتاب است) ايشدَن اوْلماق (işdən olmaq) : از كار باز ماندن، كار از دست دادن. ايشدَن دوشمك (işdən düşmək) : از كار افتادن، معزول شدن، پير و ناتوان شدن. ايشدن گلمك (işdən gəlmək) : 1- از سر كار برگشتن. 2- به درد خوردن، مؤثّر و مفيد بودن. ايشدَن گَلَن (işdən gələn) : مفيد، به درد خور. ايشسيز (işsiz) : بيكار، بدون شغل. ايش گؤرمَك (iş görmək) : كار انجام دادن. ايشلَتمَك (işlətmək) : 1- به كار بردن، استعمال كردن. 2- به كار واداشتن، به كار گرفتن. 3- استفاده كردن، مصرف كردن. ايشلَتمهلي (işlətməli) : به كار بردني، قابل استفاده. ايشلَنميش (işlənmiş) : 1- مستعمل، كهنه، كار كرده. 2- با تجربه، ماهر. ايشلهديلمَك (işlədilmək) : 1- به كار برده شدن، استعمال شدن. 2- به كار وا داشته شدن، به كار گرفته شدن. 3- مصرف شدن، استفاده شدن. ايشلهمك (işləmək) : 1- كار كردن، اجرت كسب كردن. 2- كارگر افتادن، مؤثّر بودن. 3- مجازاً به معني رفت و آمد كردن. ايشلي (işli) : شاغل، كاردار، كارمند. ايشه اوغراماق (işə uğramaq) : مفيد بودن، به درد خوردن. ايشه گَلَن (işə gələn) : مفيد، به درد خور.
|
ايش
|
iş
|
(2) : نور، برق، جرقّه. (در اصل اسم صوت است. ← ايشّ) ايشار (işar) = ايشارا (işara) : اشاره، ايجاد جرقّه، علامت و اشاره. ايشارات (işarat) : اشارت، اشاره. ايشارانْتى (işarantı) : 1- سوسو، كورسو. 2- اشاره، علامت. ايشارتماق (işartmaq) : نوراني كردن، نور تاباندن، آفتابي شدن هوا بعد از باران. ايشارماق (işarmaq) : نوراني شدن، نور تابيدن. ايشيق (işiq) : 1- روشني، روشنايي. 2- روشن، تابناك. 3- سپيده دم. ايشيقلَتي (işiqləti) : هنگام روشنايي، معمولاً به هواي روشن بامدادان گفته ميشود كه نور از تاريكي بيشتر باشد. ايشيقليق (işiqliq) = ايشيقليك (işiqlik) : 1- روشنايي، روشني. 2- جاي روشن، تابناك. ايشيل (işil) : درخشش، نور. ايشيل–ايشيل (işil-işil) : تـولؤ، درخشندگي، روشنايي. ايشيلتي (işilti) : نور كم، سوسو، كورسو. ايشيلهمك (işiləmək) : درخشيدن، برق زدن. ايشلوْوونْج (işlovunc) : 1- درخشان، نوراني، برّاق. 2- زر وَرَق، زريِ لباس. ايشيلهيهن (işiləyən) : درخشنده، برق زننده. ايشينتي (işinti) : كورسو، سوسو.
|
ايشكَله
|
işkələ
|
: نام آهنگي شاد در موسيقي. (← اوشكله)
|
ايشكَنج
|
işkənc
|
: غدّه، دمل چركين، غدّة چربي يا بزاقي. ايشكَنجه : شكنجه، عذاب.
|
ايشكَنه
|
işkənə
|
: اشكنه، خورشي كه از آب، روغن، سبزي خشك و پياز درست شده باشد.
|
ايشكَرّه
|
işkərrə
|
: كلوخ، مخلوطي از خاك و ماسه كه به صورت سنگ نرم در آمده باشد.
|
ايشكيل
|
işkil
|
: 1- دربند چوبي مخصوص چيغ و آلاچيق. زبانة چوبي در. 2- اشكال، سدّ راه، چوب لاي چرخ. (اصل كلمه «آچگيل» به معني قفل و دربند) 3- شك و ترديد، شك و شبهه. 4- صداي خفيف.
|
ايشليك
|
işlik
|
: ساقة درختان كه در داخل خوابگاه برّهها و بزغالهها ريزند، تا از نفوذ رطوبت جلوگيري كند. (شش ← ايچ، ايچليك)
|
ايشقير
|
işqır
|
: نام نژادي از اسبهاي ايلات قشقايي و اختصاصاً نام اسب زياد خان دره شوري بوده است. (اصل كلمه از «اوچ + قير» به معني به پرواز در آي و بكُش)
|
ايشقين
|
işqin
|
: ريواس.
|
ايشّ
|
işş
|
: صداي ريزش ادرار، جيش. ايشّهمَك (işşəmək) : 1- شاشيدن، ادرار كردن. 2- شاش، ادرار. 3- مدفوع. ايشّهمه (işşəmə) : 1- ادرار، شاش. 2- مدفوع.
|
ايت
|
it
|
(1) : سگ، حيوان وفادار. ايت آغاجى (it ağacı) : استبرق، نام درختچهاي در مناطق جنوبي ايران. ايت آياغى اوْلماق (it ayağı olmaq) : خيلي بي ارزش شدن. ايت اَلي (it əli) : نام نقشي از نقشهاي گليم. ايت ايشّهمهيي (it işşəməyi) : نام گياهي شبيه اسپند. ايت ايلي (it ili) : سال سگ، يازدهمين سال از سالهاي 12 گانة تركان. ايت بورنو (it burnu) : نسترن. ايت جانلى (it canlı) : سگ جان، سخت جان، مقاوم. ايت چَكمَك (it çəkmək) : اصطلاحي است در بين دزدان؛ به اين طريق كه دزدها در هنگامِ دستبردِ شبانه، به دو دسته تقسيم ميشوند؛ دستة اوّل براي فريب دادن صاحب مال، خود را به سگهاي نگهبان نشان ميدهند تا سگها به دنبال آنها بيفتند تا دستة دوّم به چپاول خانه يا اموال بپردازند. به اين عمل «ايت چكمك» ميگويند. ايت دومّالاغى (it dummalağı) : قارچ سگ، نوعي قارچ سمّي و كشنده. ايت ديرسَگي (it dirsəgi) = ايت ديرسهيي (it dirsəyi) = ايت سپيگي (it səpigi) = ايت سييَگي (it siyəgi) : گُل مژه، دانه يا تكّه گوشت كوچكي كه در پلك چشم ايجاد شود. ايت ديشي (it dişi) : انياب، دندان نيش. ايت كَنگَري (it kəngəri) : نوعي كنگر، نام گياهي خاردار. ايتّي (itti) : 1- تيز، بُرنده، تند. (برندگي و تيزي اشيا به دندانهاي سگ تشبيه شده است.) 2- تند و تيز، چابك. 3- كمي بيش از حدّ معمول. دوزو ايتّي دير. ( نمكش كمي زياد تر از حدّ معمول است.) ايت يالاميغى (it yalamığı) : 1- سگ ليسه، محل سگ ليسيدگي. 2- مجازاً آدم هيز و هرزه را گويند. ايتّيتْمَك (ittitmək) : تيز كردن، سوهان كشيدن بر كارد و امثال آن. ايتّيجه (itticə) : نسبتاً تيز، تقريباً برنده. ايتّي ديللي (itti dilli) : آنكه زبان گزنده و صريحي دارد. ايتّيلَتمَك (ittilətmək) : تيز تر كردن، سوهان كشيدن و تيز كردن. ايتّيلمَك (ittilmək) : تيز شدن، تيزتر و برندهتر شدن. ايتّيليك (ittilik) : تيزي، تندي، قاطعيّت. ايت يئمَز (it yeməz) : 1- قسمتي از رودة بزرگ حيوان. 2- مجازاً به معني پول. ايتيني چكمك (itini çəkmək) : اصطلاحي است به مفهوم جلب نظر كردن، با وعده و وعيدهاي دروغين جلب اعتماد كردن.
|
ايت
|
it
|
(2) : فعل امر از مصدر «ايتمك» (گُم شدن) گُم شو، جهنّم شو، دور شو، دفع شو. (← ايت 1) ايتكي (itki) = ايتگي (itgi) = ايتگين (itgin) : 1- گُم شده، مفقودالاثر. 2- آواره، سرگردان، متواري. ايتگون (it gün) : آواره و سرگردان. ايت گونلوك (it günlük) : بدبختي، بيچارگي و آوارگي. ايتگين (itgin) : آواره و سرگردان. ايتگينليك (itginlik) : 1- آوارگي، سرگرداني. 2- مفقودالاثر بودن، گُم بودن. ايتمَز (itməz) : گم نشدني، فنا ناپذير. ايتمَك (itmək) : گم شدن، مفقود شدن. ايتميش (itmiş) : مفقود، گم شده. ايتَن (itən) : گم شونده. ايتهلَنمَك (itələnmək) : هل داده شدن، فشار داده شدن، دفع و رانده شدن. ايتهلهمَك (itələmək) : دفع كردن، راندن، هل دادن، فشار دادن. ايتيرمَك (itirmək) : گم كردن، مفقود نمودن. ايتيريلمَك (itirilmək) : گم شدن، مفقود شدن. ايتيك (itik) : گم شده، مفقود گشته. ايتيم (itim) : عمل گم شدن، فقدان و نبودن.
|
ايت
|
it
|
(3) : فعل امر از مصدر «ايتمك» (دود دادن، كرز دادن) (← اوت2)
|
ايو
|
iv
|
: چرخش، محل چرخش، دماغة كوه. (← ايي1) ايو ائدمَك (iv edək) = ايومَك (ivmək) = ايو وئرمَك (iv vermək) : 1- برگشتن، به عقب دور زدن. 2- چرخاندن، برگرداندن. 3- از كار شانه خالي كردن. ايوينمَك (ivinmək) : 1- پيچيدن، منحرف شدن. 2- از نظر پنهان شدن، مخفي شدن.
|
ايخ
|
ix
|
: 1- صوت راندن و دفع بز و بزغاله. 2- صوت خواباندن شتر. 3- فعل امر از مصدر «ايخمك» (خواباندن و بر زمين زدن) ايخ –كيش (ix-kiş) : صوتي كه شبانان براي دفع حيوانات اهلي به كار برند. ايخمَك (ixmək) = ايخديرمك (ixdirmək) = ايخيرْتْمَك (ixirtmək) : بر زمين زدن، مغلوب كردن. ايخيق (ixiq) : افتاده، بر زمين خورده، خوابيده. ايخيلمك (ixilmək) : بر زمين خوردن، مغلوب شدن. ايخيله–دوش (ixilə-düş) : افتان و خيزان. ايخيلي (ixili) : بر زمين خورده، افتاده، مغلوب گشته.
|
ايي
|
iy
|
(1) : 1- چرخش، پيچ و تاب. 2- دوك نخ ريسي. 3- شيار، فرو رفتگي ممتد. ايي باشـی (iy başı) : سرِ دوكِ نخ ريسي، قسمتي از دوك كه به شكل دايره است.
|
ايي
|
iy
|
(2) : رايحه، بو. (← اي1) اييلهمَك (iyləmək) : بوييدن، بو كشيدن. ايييمَك (iyimək) : متعفّن شدن، بو گرفتن.
|
اييده
|
iydə
|
: سنجد.
|
اييها
|
iyha
|
: صوتي است كه براي خيزاندن و حركت دادن شتر گفته ميشود.
|
ايييد
|
iyid
|
: جوان، جوانمرد. (← ايگيت)
|
ايييرمي
|
iyirmi
|
: بيست، عدد 20
|
اييرَنمَك
|
iyrənmək
|
: دل به هم خوردن، متنفّر شدن. (← اير2 ، ايرَنمك)
|
ايزْم
|
izm
|
: به خاطر، براي. (اين كلمه در تركي آذربايجان با تلفّظ «ايز» به معني ردّ پا و نشان است. ← ايزم)
|
كا
|
ka
|
: مخفّف «كاكا» به معاني : 1- برادر. 2- آقا، بزرگ، سرور. (معمولاً براي احترام به بزرگترها گفته ميشود) مانند : حسن كا (حسن آقا) 3- پدر. كاكا (kaka) : 1- برادر. 2- پدر. 3- برادر خوانده. 4- غلام سياه پوست، برده. كا شوْوقي (ka şovqı) = كا شوْوقَكي (ka şovqəkı) : آقا شوقي، دم دمي مزاج. كاكا سيياه (kaka sıyah) : سياه پوستي كه معمولاً در گذشته (زمان بردهداري) بردگي ميكرد؛ قشقاييها اين افراد را به خاطر همنوع دوستي «كاكا» (برادر) ميخواندند. كاكاليق (kakalıq) : 1-برادري، برادر بودن. 2- برادر خواندگي. كاكاليق اوْخوماق (kakalıq oxumaq) : پيوند برادري بستن، برادر خواندگي. كاكام هاي (kakam hay) : نام يكي از آهنگهاي غم انگيز قشقايي. كاكا هـوسّـوب (kaka hüssüb) : كاكا يوسف، نام نوعي قمري.
|
كاباب
|
kabab
|
: كباب. (شش)
|
كاچّـی
|
kaççı
|
: 1- كاچي، آش رقيق و آبكي كه معمولاً از آرد و شير و شكر تهيّه شود. 2- مجازاً به معني له و كوبيده.
|
كاد
|
kad
|
: استخوان لگن. (← كات)
|
كافار
|
kafar
|
: (ع) كافر، مشرك. كافارليق (kafarlıq) : كفر، بي ديني. كافار گؤرمه (kafar görmə) = كافار گؤرمهسين (kafar görməsin) : بلا و مصيبتي كه خدا كند كسي به آن مبتلا نشود.
|
كافتار
|
kaftar
|
: كفتار. (شش)
|
كاغاز
|
kağaz
|
= كاغيز (kağız) : كاغذ. (← قاق1، قاغاز)
|
كاه
|
kah
|
(1) : (ف) كاه، ساقة خشك گياهان. كاهكَش (kahkəş) : كاه كش، كيسة بزرگ پشمي يا مويي كه در آن كاه گذارند. كاه گيج (kah gic) : كهكيز، نام گياهي است با گلهاي آبي كه اگر انسان يا حيوان آن را بخورد دچار سر گيجه و ناراحتي ميگردد. كاهى (kahı) : به رنگ كاه، زرد رنگ. كاهى ساری (kahı sarı) : زرد كم رنگ. كاهى ياشيل (kahı yaşıl) : سبز كم رنگ.
|
كاه
|
kah
|
(2) : قهقهه، خندة بلند. كاه-كاه (kah-kah) : صداي قهقهه. كاه وورماق (kah vurmaq) : قهقهه زدن، خنديدن.
|
كاهال
|
kahal
|
: (ع) كاهل، سست، تنبل و تن پرور.
|
كاهى
|
kahı
|
: كاهو.
|
كاك
|
kak
|
: قهقهه، خندة بلند. كاك-
|
كاكينان
|
kak-kakkınan
|
: با قهقهه و خندة بلند. كاكّيلاماق (kakkılamaq) : قهقهه زدن، خنديدن.
|
كاكّوروْو
|
kakkurrov
|
: بسيار تلخ يا ترش مزه. (← زقّيروْو، ككّيرولآ)
|
كاكول
|
kakul
|
(1) : زلف، موي وسط سر. (اصل كلمه «قاقول» (آنچه آفتاب بر آن بتابد) است. ← قاق1) كاكوللاماق (kakullamaq) : در هنگام دعوا زلف كسي را گرفتن و كشيدن. كاكوللو قوش (kakullu quş) : پرندهاي به اندازة گنجشك كه چندين پر به شكل كاكُل بر روي سر دارد.
|
كاكول
|
kakul
|
(2) : (مغـ) 1- نام گياهي كه معمولاً در شوره زارها ميرويد و به آن «كاكُلَك» هم ميگويند. 2- خوشة بعضي از گياهان چون گندم، جو و … 3- نوعي از گندم كه به آن حنظلة رومي گفتهاند.
|
كاكوتى
|
kakutı
|
: از گياهان دارويي. (← داغ1، داغ يارپيزی)
|
كال
|
kal
|
: 1- كال، نارس. 2- كم، كمي، نيمه. 3- كم رنگ. كال انجير (kal əncir) : انجير كال، انجير وحشي. كال جوش (kal cuş) : دوغ نيم جوش، غذايي كه از دوغ نيم جوش و نان و كره تهيّه شود. كال ساری (kal sarı) : زرد كم رنگ.
|
كالاف
|
kalaf
|
= كالافا (kalafa) : (ع) كلافه، كلافة نخ.
|
كاليك
|
kalik
|
: 1- شكاف، چالة درون كوه، شكاف كوچك در دل كوه. 2- قاشقي شكل. كاليكلهمك (kalikləmək) : انگشتان دست را به صورت قاشق در آوردن و لقمه برداشتن.
|
كالوس
|
kalus
|
: نام بوتهاي كه در ميان كشتزارها ميرويد؛ گروهي معتقدند كه اگر گرد و غبار آن به چشم يا گوش حيواني رود باعث كوري و كري آن حيوان ميگردد.
|
كام
|
kam
|
: 1- كام، آرزو، هدف. 2- آرزوي شهواني، آرمان شهوت. كام آلماق (kam almaq) : كام گرفتن، به آرزوي شهواني خود رسيدن. كام وئرمك (kam vermək) : به كام رساندن، كامياب كردن.
|
كاماه
|
kamah
|
: كماي، نام گياهي سردسيري كه مثل جاشير كوهي از گياهان علوفهاي به شمار ميرود.
|
كان
|
kan
|
: 1- پرتگاه، كمر كوه، لبة كمر كوه. 2- نهر بزرگ كه داراي پرتگاه باشد. كانال (kanal) : كانال، آبراه، نهر بزرگ.
|
كاناپا
|
kanapa
|
: كاناپه، مبل، فرش مزيّني كه روي فرش و به عنوان تكيهگاه قرار ميگيرد يا بر روي آن مينشينند. (ريشة كلمه از مصدر «قوْنماق» (نشستن) است.)
|
كاپّيل
|
kappıl
|
: 1- خپل، خوابيده و پهن. 2- شكاف كوچك كوه. (ريشة كلمه از «قاب» يا «قاپ» (محفظه، جايگاه) است.)
|
كاپّور
|
kappur
|
= كاپّول (kappul) : تريد سفت، غليظ (در مقابل رقيق)
|
كاپون
|
kapun
|
: خرمن كوبيده شده كه دانههاي محصول هنوز در خوشه باشد.
|
كار
|
kar
|
: 1- كار، عمل. 2- آدم كار كرده و با تجربه. 3- مسن، پير. 4- تأثير، اثر گذاري. كار ائدمك (kar edmək) : اثر گذاشتن، مؤثّر واقع شدن. كار به در (kar bə dər) : آنچه كاري و مؤثّر نباشد، به درد مخور. كار جاهال (kar cahal) : جواني كه از سنّ ازدواجش گذشته ولي ازدواج نكرده باشد. كارخانا (karxana) : كارخانه. كارِ كـولو (kare küllü) : كار كلّي، مفصّل. كارلاشماق (karlaşmaq) : پيرتر شدن، مسن تر شدن. كار-و- بار (kar-o-bar) : كار و بار، وضعيّت. كاری (karı) : 1- كاري، مؤثّر. 2- فعّال، پركار. 3- كار كرده، مجرّب.
|
كارابليم
|
karablım
|
= كارابلين (karablın) : كارابين، نوعي تفنگ قديمي كوتاه و سبك دست.
|
كاردَك
|
kardək
|
= كارْده (kardə) : (ف) نام گياهي با برگهاي پهن كه از آن آش كارده درست كنند و نيز مصرف دارويي دارد.
|
كاريخماق
|
karıxmaq
|
: 1- ترسيدن، وحشت كردن. (← قوْرخ، قوْرخماق) 2- به شك و ترديد افتادن. 3- خيره خيره نگاه كردن، نگاه هدفمند و معنيدار داشتن.
|
كارّ
|
karr
|
: 1- كر، ناشنوا. 2- كسي كه در حال گيج و پكر به ديگري زُل زند و نگاه كند.كارّ اوْلماق (karr olmaq) : زل زل نگاه كردن.
|
كارون
|
karun
|
: نام نژادي از اسبها. (فا)
|
كاروان كوش
|
karvan kuş
|
: (ف) كاروان كُش، نام بوتهاي نرم و پهن كه داراي گلهاي صورتي و قرمز ميباشد.
|
كاس
|
kas
|
(1) : 1- كر، ناشنوا. 2- نوعي بيماري كودكانه. 3- فال بد، مرغوا. 4- خسّت، لئيمي و پستي. 5- تيره رنگ. كاسلى (kaslı) : بيمار گونه، شوم، بد رغبت.
|
كاس
|
kas
|
(2) : 1- كاسه. 2- طبل. (اصل كلمه «قاز» از مصدر «قازماق» (كندن) است.) كاسّا (kassa) : كاسه، پياله. كاسّا پوشْت (kassa puşt) : سنگ پشت. كاسّا تاراش (kassa taraş) : كاسه تراش، نام طايفهاي از ايل درهشوري. كاسّا كوپ اوْلماق (kassa kup olmaq) : سر نگون شدن كاسه، سرمايه را باختن. كاسّا-كـوزه (kassa-küzə) : 1- كاسه و كوزه، اسباب و لوازم منزل. 2- نوعي گَوَن (گياه بوتهاي) كه داراي ساقههاي بندبند است. 3- نام گياهي علفي و شيرهدار. كاسّا-كـوزه ائدمك (kassa-küzə edmək) : كاسه كوزه كردن، همه چيز را به هم ريختن و به نحوي درآمد پيدا كردن. كاسّا ليس (kassa lis) : كاسه ليس، گدا، دون همّت و حريص.
|
كاش
|
kaş
|
: كاش، كاشكي. كاشكه (kaşkə) = كاشكى (kaşkı) : كاش، اي كاش.
|
كاشنى
|
kaşnı
|
: كاسني، نام گياهي كه معمولاً در جاهاي مرطوب ميرويد.
|
كات
|
kat
|
: استخوان لگن، استخوان كفل و خاصره. كات-كاتى (kat-katı) = كاتين (katın) = كاتيك (katık) : آنكه از ناحية لگن پا بلنگد. كاتى-كاتى (katı-katı) = كاتيك-كاتيك (katık-katık) = كاتين-كاتين (katın-katın) : لنگان لنگان، در حال لنگيدن از ناحية لگن.
|
كاتيريليون
|
katirilyun
|
: يك هزار 1000 ترليون كه معادل 1000000 ميليارد است.
|
كئچّه
|
keççə
|
: تخته نمد.
|
كئرنه
|
kernə
|
: نوعي كنة حيواني.
|
كئز
|
kez
|
: گل آتش. (← كـؤز)
|
كئسّه
|
kessə
|
: كيسه. (← كس2، كسّه)
|
كئشيك
|
keşik
|
: 1- نگهبان، مراقب. 2- كشيك، مراقبت و نگهباني. كئشيك چكمك (keşik çəkmək) : نگهباني دادن. كئشيكچي (keşikçi) : كشيكچي، نگهبان. كئشيكچيليك (keşikçilik) : عمل
|
كئفكه
|
kefkə
|
: كپك، قارچ.
|
كئمچه
|
kemçə
|
: قاشق بزرگ چوبي. (← كؤمچه)
|
كئهره
|
kehrə
|
: زيرك، سيّاس، با تجربه و فهيم. كئهرهليك (kehrəlik) : زيركي، فراست و كياست.
|
كئهْل
|
kehl
|
= كئهله (kehlə) : سنگر، خانة سنگي كوچك جهت كمين كردن. كئهل ائدمك (kehl edmək) : كمين كردن.
|
كئي
|
key
|
: از عنوانهاي احترام آميز است براي آقايان و خانمها. (اصل كلمه «گئي = يئي» به معني خوب و بهتر است؛ پيشوند «كي» در كيخسرو، كيكاووس، كيقباد و … همين معني خوبي و بهتري دارد.) كئي بانى (key banı) : بهترين خانم، كدبانو، خانم با شخصيت و مجرّب. كئي موراد (key murad) : كي مراد، هم نام شخص و هم سياستي است در صيد و صيّادي؛ به اين ترتيب كه شكارچي تكّهاي از لباس يا يكي از بالا پوشهاي خود را به طنابي بسته از بالاي غاري كه صيد در آن مخفي شده، آويزان ميكند تا صيد از غار بيرون آيد و صيّاد آن را شكار كند. (احتمالاً اين عمل براي اوّلين بار به وسيلة شخصي به نام «كي مراد» انجام گرفته باشد.)
|
كئيف
|
keyf
|
: (ع) 1- كيف، خوشي، لذّت. 2- كيفيّت، وضعيّت و چگونگي احوال.
|
كئيكوم
|
keykum
|
: نام درختي شبيه افرا.
|
كئيل
|
keyl
|
= كئيله (keylə) : كيل، پيمانه، مقياسي براي حجم.
|
كئيليك
|
keylik
|
: كبك.
|
كب
|
kəb
|
: 1- كف، كف دست. 2- دهان. (← كپ) كبلَمه (kəbləmə) : داروي كوبيده شدهاي كه در كف دست قرار گيرد و براي خوردن آماده باشد، به اندازة يك كف دست از هر چيز. كبلهمك (kəbləmək) : دارو يا خوراك كوبيده شدهاي را در كف دست قرار
|
كباب
|
kəbab
|
: 1- كباب، گوشت قطعه قطعة بريان شده. 2- سوخته، سوخته شده. كباب اوْتو (kəbab otu) : نام گياهي معطّر كه مصرف خوراكي دارد.
|
كبين
|
kəbin
|
: كابين، نكاح، مهريّة شرعي.
|
كپ
|
kəp
|
: 1- كف، كف دست. 2- دهان. 3- كپّه، شقّه، قسمتي از يك چيز. (← كب) كپلَمه (kəpləmə) : به اندازة يك كف دست. كپلهمك (kəpləmək) : در كف دست قرار دادن خاكه قند، خرده برنج و … و خوردن آنها. كپّه (kəppə) : 1- شقّه، تكّه، قسمتي از چيزي. 2- يك كفة ترازو. 3- ظرفي كه هنگام ساختمان سازي در آن گِل يا مصالح ساختماني ريزند. كپّهجه (kəppəcə) : تكّة كوچك، قطعة نسبتاً كوچك. كپيك (kəpik) : به اندازة يك كف دست، مقدار دارو يا خوراكي كه در كف دست قرار دهند و به دهان اندازند.
|
كپَر
|
kəpər
|
= كپَّر (kəppər) : كپر، خانهاي كه از چوب و ساقه و علف سازند. (ريشة كلمه از «قاب» (هرچه كه در آن چيزي قرار دهند) است؛ يعني : قابار، قاپار، كاپار، كپر.)
|
كپَك
|
kəpək
|
: 1- كفك، آلودگي كه روي غذاي مانده ايجاد شود. 2- شورة سر. 3- پوسته و خردههاي برنج. (ريشة كلمه از «قاب» (جلد و پوسته) است.)
|
كپَنَك
|
kəpənək
|
(1) : كپنك، كفنك، پالتوي ضخيم نمدي كه مخصوص چوپانان و دامداران است. (ريشة كلمه از «قاب» يا «قاپ» (وسيلة پوشش) است.) كپنكلي (kəpənəkli) : 1- آنكه كپنك پوشيده. 2- موجود نامرئي و افسانهاي كه به اعتقاد عوام، اموال مردم پاكدل را بدون حضور صاحبش محافظت ميكند. (← قره، قره كپنكلي) 3- نوعي پروانة كُركدار كه از عوامل آفات گياهي است.
|
كپَنَك
|
kəpənək
|
(2) : بيماري كهنگ، بيماري سياتيك يا ديسك كمر. (اصل كلمه «كفَلَك» (درد ناحية كفل) است.)
|
كپهلك
|
kəpələk
|
: از بيماريهاي دامي كه حيوان با خوردن گياهي به نام «كفچك» (كپلك) به آن مبتلا ميگردد.
|
كپير
|
kəpir
|
: كبره، پوستة نازك، شورة سر، پوستههاي سر نوزاد. (ريشة كلمه از «قاب» (پوست و جلد) است.)
|
كت
|
kət
|
(1) : 1- تخت، تخت خواب. 2- نيمكت. 3- استخوان كتف، شانه. كتِ خاب (kəte xab) : تخت خواب.
|
كت
|
kət
|
(2) : از پيشوندهاي كمياب كه در بعضي كلمات رايج است. مانند : |