1 Ramiz Dəniz
Yüklə 3,35 Mb. Pdf görüntüsü
|
502 Kapitan öz əsgərini düzgün tənbeh edirdi. Həmin döyüşdə Migel böyük ərköyünlük etmiş və son nəticədə düşmən tərəfindən Armando kimi məhv edilə bilərdi. Çünki həmin döyüşdə araukanların sayı 6 nəfər yox, iki dəfə çox ola bilərdi. Allahın ona rəhmi gəlmişdi. Həmişə olduğu kimi, bu dəfə də onun bəxti gətirmişdi. Kapitanın fikrincə, əsas döyüşlər hələ qabaqdadır və hər bir konkistador öz məharətini və bacarığinı həlledici döyüş- lərdə nümayiş etdirməlidir. Araukanlar çox ciddi rəqib sayılırdı və onları tamamilə məğlubiyyətə uğratmaq heç də asan deyildi. Onlara qarşı başlanan hərbi əməliyyat uğurla başlana bilər, lakin həmin əməliyyatı uğurla da başa çatdır- maq lazım idi. İspanlar son döyüşlərdə həlak olan yoldaşlarını qazılan vahid qəbirdə basdırdılar. Onların ruhu üçün dua oxundu. Armandonun ehtiyatsızlıq uçbatından həlak olması konkista- dorları daha da sarsıtdı. Onların sırası daha da seyrəldi. Güclü təşkil olunan kəşfiyyatçı dəstəsində cəmi 10 nəfər döyüşçü qalmışdı. Əsirlər azad olunandan sonra bu dəstənin sayı iyirmi nəfərə çatdırılmışdı. Son əməliyyatlar zamanı həmin dəstənin sayı iki dəfə azalmışdı. Belə bir qənaətə gəlmək olar ki, hindular bu kəndin çıxacağında altı nəfərdən ibarət olan bir dəstə ilə pusqu qurublarsa və həmin dəstənin sağ qalmış üzvləri şimal
503 istiqamətində geri çəkilirsə, deməli araukanlar müvəqqəti olaraq böyük döyüşlərdən boyun qaçırırlar. Ya da ki, onlar ispanların qarşısını kəsmək üçün bütün dağ və meşə keçidlərində pusqu qurmaqdan ötrü, kiçik saylı dəstələr təşkil etmişdilər. Sağ qalan araukanların şimala çəkilməsi ondan xəbər verirdi ki, hinduların Araukaniyanın şimalında hərbi birləşmələri var. Valdiviyada əldə edilən razılaşmaya əsasən, polkovnik Alonsonun başçılıq etdiyi ekspedisiya bu gün Anqud körfəzi- nin şimal sahilinə çıxarılmalı idi. Araukanların tələm-tələsik qəribə manevrlərindən belə başa düşmək olar ki, ispan konkistadorlarından ibarət olan ekspedisiya vaxtından əvvəl Araukaniyaya gəlib. Öz əsgərlərinin həyatını gözbəbəyi kimi qorumağa çalışan kapitan Xuan, ekspedisiyanın əsas heyətini məhz bu kənddə gözləməyi qərara aldı. Bir-iki günün içərisində konkistadorlar onsuz da bu kəndə ayaq basacaqlar.
504
1. Abbasi Xilafəti (750-1258) - Xilafətdə baş verən üsyan və vətəndaş münaribəsi nəticəsində Abbasilər nəsli hakimiyyətə gəlir və Bağdad şəhərini Xilafətin paytaxtı elan (762) edirlər. Əməvilərdən fərqli olaraq onlar işğalçılıq siyasətini dayandırırlar. Bundan əlavə Abbasilər Xilafətin bəzi vilayətlərini də itirirlər; İspaniyada Əməvilərin axırıncı nümayəndəsi Əbdür-Rəhmanın nəsli möhkəmlənir və müstə- qil əmirlik (756) yaranır və Məğribin bəzi vilayətləri xila- fətin tərkibindən çıxırlar. Xəlifin bir çox canişinləri müstəqil hakimlərə çevrilirdilər; Xorasanda Tahiridlər, Məvərən- nəhrdə Samanidlər, Misirdə Tulunidlər, Azərbəycandan qərb tərəfdə Bəhrətidlər. X əsrin əvvəli üçün Abbasilərin ixtiyarında yalnız İraqi Ərəb və İranın qərb hissəsi qalmışdı. 2. Aborigen-Amerika qitəsi və Avstraliya kəşf ediləndən sonra həmin ərazilərdə yaşayan yerli əhali belə adlandırılırdı. 3. Oktavian Avqust (e.ə.62-b.e.14) Romada respublika quruluşuna son qoyan (e.ə.31) imperator. 2-ci triumviratın (e.ə. 43) üzvü (Oktavian, Antoni və Lepid). Sezar öldürülən- dən sonra (e.ə.44) Oktavian Romaya gəlir. Senat oliqarxiyası ondan Antoni əleyhinə istifadə etmək istəyirdi və Oktaviana xüsusi qərar ilə fövqəladə vəkalət vermişdi. O, e.ə. 43-cü ilin aprel ayında Mutina döyüşündə Antoninin, 42-ci ilin payızın-
505 da Antoni ilə birlikdə Filippi döyüşündə Sezarın düşmənləri Brutun və Kassinin, 41-ci ilin əvvəlində Peruziya mühari- bəsində Mark Antoninin qardaşı Lusininin, 31-ci ildə Aksi döyüşündə Antoni ilə Kleopatranın, 26-cı ildə Siciliyada Sekst Pompeyin qoşunlarını darmadağın etmişdir. 30-cu ildə Misir Romaya birləşdirilir. Oktavian vəfat edəndə böyük təntənə ilə özünün tikdirdiyi sərdabədə dəfn edildi. Senat xüsusi qərar ilə onun xatirəsini əbədiləşdirərək ona «ilahi» (divius) və «müqəddəs» (Avqust) addarı vermişdi. 4. Pedro Arias (Pedrarias) Avila - 1514-cü ildən “Qızıl Kastiliyanın” qubernatoru. Panamaya gələndən sonra Balboanı aradan götürmək üçün ona qarşı xəyanətkarlıq ixtilafı təşkil edir və 1517-ci ildə məşhur dəniz səyyahını edam elətdirir. Avila 1519-cu ildə ispanların Sakit okeanda ilk məntəqəsi sayılan Panama şəhərinin əsasını qoyur. 5. Akvatoriya - iri su hövzəsində nəzərdə tuqulan müəyyən bir sahə. 6. Pedro Alvarado - Xuan Qrixalva Meksikanı kəşf edən zaman (1518) o, gəmilərin birinə başçılıq etmişdir. Ernan Kortesin yaxın silahdaşı idi. Konkistadorlar onu yaraşıqlı və xoşsifət olduğuna görə «Günəş» ləqəbini vermişdilər. Alvarado 1523-cü ilin dekabr, 1524-cü yanvar aylarında Teuantepek bərxəzini kəşf edibdir. Ondan sonra Kortesin göstərişi ilə Çyapas (hazırda Meksikanın ştatıdır) və Qvate-
Yüklə 3,35 Mb. Dostları ilə paylaş:
|