Frazeologiya –grektin` phzasis (Fraza) ha`m logos (ilim) degen so`zlerinen kelip shιqqan
& Basqa tillerden o`zlestirilgen so`zler
Qaraqalpaq tilinin` so`zlik quramιna basqa tillerden kirgen so`zler o`zlestirilgen so`zler dep ataladι.
Tilimizdin` leksikasι basqa tillerden o`zlesken so`zler arqalι da bayιp otιradι. a`sirese tildin` leksikalιq quramιnda erteden qollanιlιp kiyatιrg`an arab parsι so`zleri ko`plep ushιrasadι. Bul so`zler tilimizge ha`r tu`rli ma`deniy qatnasιqlar, sawda-satιq islerine baylanιslι o`zlesken. Mιsalι: kitap, qa`lem, xat, ilim, tariyx, mug`allim, ha`rip, usιl, nag`ιs, millet, xalιq, payda, g`ayrat, qιyal, qιmbat, arzan, pikir, ja`miyet, watan, a`sker, qarar, esap, saat, su`wret, awqat, o`mir, waqιt, zaman, a`debiyat, ma`deniyat, abadan, ba`ha`r, dana, danιshpan, da`rwaza, Keshe, baha, paxta, kese, baxιt, ga`whar, miyman, da`stan, diyxan, qaharman, miywe, yosh, perde, piyaz, salι, g`oza, aspan, qιrman, dushpan, saray, zu`ra`a`t, sanaat ha`m t.b.Bul sιyaqlι basqa tillerden o`zlesken so`zlerdin` ha`mmesi de tu`pkilikli o`z so`zlerimiz sιyaqlι ha`mmege tu`snikli bolιp ketken.
Karaqalpaq tili leksikasιna orιs tilinen ha`m orιs tili arqalι kirgen so`zler.
So`z baylιg`ιmιzdιn` rawajlanιwιnda orιs tilinin` ta`siri ku`shli boladι.Orιs tilinen ha`m orιs tili arqalι ilim ha`m texnikag`a,ma`deniyat ha`m ekonomikag`a baylanιslι bolg`an ko`p g`ana so`zler o`zlesti.Mιsalι: Elektr,ekskovotor,traktor,komvayn,avtomashina,aeroport,somolyot,siezd,sessiya,raketa,kosmos,kosmodrom,aerodrom, leksika,grammatika,botanika,ximiya,fizika,kyosk.stadion.valeybol,pero,komediya,teatr,klub,park,stol,stul,etejirka,televizor,radio,magnitafon ha`m t.b.
Orιs tilinen ha`m orιs tili arqalι o`zlesken so`zler,ko`binese orιs tilinde qalay aytιlsa ha`m qalay jazιlsa, qaraqalpaq tilinde de sol tu`rinde aytιladι ha`m jazιladι.
Dostları ilə paylaş: |
