22.12.2016
66/95
491
492
493
494
495
Iqtisadi tarixi müstәvidә müstәmlәkә tәsәrrüfatının feodal tipinin әsas xarakterik xüsusiyyәti kimi
aşağıdakılardan hansını әsas götürә bilәrik
Dünya iqtisadiyyatı tarixindә müstәmlәkә tәsәrrüfatlarının inkişafının birinci mәrhәlәsi özündә
aşağıdakılardan hansını ehtiva etmişdir
Dünya iqtisadiyyatı tarixindә müstәmlәkә tәsәrrüfatlarının inkişafının ikinci mәrhәlәsi özündә
aşağıdakılardan hansını ehtiva etmişdir
Müstәmlәkәciliyin ilk dövrlәrinә xas olan әnәnәvi münasibәt formaları aşağıdakılardan hansılarıdır
Metropoliya→müstәmlәkә münasibәtlәrindә siyasihüquqi aspektdәn 3 yanaşmanı formalaşmışdırmışdır
ki, bunlar aşağıdakılardan hansılarıdır 1. Ölkәnin dövlәt müstәqilliyinin saxlanılması (Latın Amerikası
ölkәlәri) 2. Asılılığın arakeçid formaları (protektorat – Misir, Tunis, Kuveyt, Bәhreyn vә s.; mandat sistemi
– Millәtlәr Liqasının mandatı). 3. Metropoliyaya tam tabeçilik – Hindistan, әlcәzair, Birma, Seylan,
İndoneziya. 4. Ölkәnin dövlәt müstәqilliyinin itirilması (Keçmiş Sovetlәr Birliyi ölkәlәri)
Avropadan Şimali Amerikaya, Avstraliyaya, Yeni Zelandiyaya köçәnlәrin yaratdığı tәsәrrüfat tipidir. Aborigen
xalqların sıxışdırılması, hәtta soyqırımı hesabına bazar prinsiplәrinә söykәnmәklә tәsәrrüfat tәşkil edilir vә
fәaliyyәt göstәrirdi. Sonarlar “azadlıq müharibәlәri” baş vermiş (mәs: 1777ci ildә ABŞda) metropoliyadan asılılıq
aradan qaldırılmışdırAvropa dövlәtlәrinin birlәşmәsi
•
Müxtәlif mәhsular (tütün, pambıq, şәkәr çuğunduru vә s.) üzrә ixraca yönәlik ixtisaslaşma. Bu tәsәrrüfatlarda
әsasәn qul, sonralar isә “neon” (muzdur) әmәyindәn istifadә edilirdi. Plantasiya tipli müstәmlәkә tәsәrrüfatları
Braziliyada, ABŞin cәnubunda, Qәraib dәnizi hövzәsi ölkәlәrindә yayılmışdır
Heç biri
Metropoliya bir sıra müstәmlәkәlәrdә feodal münasibәtlәrini toxunulmamış saxlayırdı. Eyni zamanda vergilәr,
qeyriekvivalent ticarәt vasitәsi ilә hәmin ölkәlәri talan edir, iqtisadiyyatın monostruktur xarakter almasını
mәqsәdyönlü şәkildә hәyata keçirirdilәr
•
Avropadan Şimali Amerikaya, Avstraliyaya, Yeni Zelandiyaya köçәnlәrin yaratdığı tәsәrrüfat tipidir. Aborigen
xalqların sıxışdırılması, hәtta soyqırımı hesabına bazar prinsiplәrinә söykәnmәklә tәsәrrüfat tәşkil edilir vә
fәaliyyәt göstәrirdi. Sonarlar “azadlıq müharibәlәri” baş vermiş (mәs: 1777ci ildә ABŞda) metropoliyadan asılılıq
aradan qaldırılmışdırAvropa dövlәtlәrinin birlәşmәsi
Müxtәlif mәhsular (tütün, pambıq, şәkәr çuğunduru vә s.) üzrә ixraca yönәlik ixtisaslaşma. Bu tәsәrrüfatlarda
әsasәn qul, sonralar isә “neon” (muzdur) әmәyindәn istifadә edilirdi. Plantasiya tipli müstәmlәkә tәsәrrüfatları
Braziliyada, ABŞin cәnubunda, Qәraib dәnizi hövzәsi ölkәlәrindә yayılmışdır
Heç biri
Sәnaye inqilabına qәdәrki dövr: Metropoliyanın azad ticarәt prinsiplәri altında ekvivalent ticarәt әlaqәlәri
qurulurdu. Bitki mәnşәli xammal mәnbәyi idilәr
Sәnaye inqilabından sonrakı dövr: XIX әsrin ikinci yarısından etibarәn mineral xammal (әlvan metallar, neft)
mәnbәyi kimi çıxış etmәyә başladılar; Qeyriekvivalent ticarәt әlaqәlәri şәraitindә satış bazarları kimi fәaliyyәtdә
olmuşlar.
Sәnaye inqilabına qәdәrki dövr: Satış bazarı kimi fәaliyyәt göstәrirdilәr. Metropoliyanın inhisarçılığı altında
qeyriekvivalent ticarәt әlaqәlәri qurulurdu. Heyvan vә bitki mәnşәli xammal mәnbәyi idilәr
•
Heç biri
Sәnaye inqilabına qәdәrki dövr: Metropoliyanın azad ticarәt prinsiplәri altında ekvivalent ticarәt әlaqәlәri
qurulurdu. Bitki mәnşәli xammal mәnbәyi idilәr
Sәnaye inqilabından sonrakı dövr: XIX әsrin ikinci yarısından etibarәn mineral xammal (әlvan metallar, neft)
mәnbәyi kimi çıxış etmәyә başladılar; Qeyriekvivalent ticarәt әlaqәlәri şәraitindә satış bazarları kimi fәaliyyәtdә
olmuşlar.
•
Sәnaye inqilabına qәdәrki dövr: Satış bazarı kimi fәaliyyәt göstәrirdilәr. Metropoliyanın inhisarçılığı altında
qeyriekvivalent ticarәt әlaqәlәri qurulurdu. Heyvan vә bitki mәnşәli xammal mәnbәyi idilәr
Heç biri
Ekvivalent ticarәt, mütәmlәkә xәracının olmaması, müstәqil vergi
Qeyriekvivalent ticarәt, mütәmlәkә xәracı, vergi talanı
•
Heyvan vә bitki mәnşәli xammal mәnbәyi idilәr
1, 2, 4
1, 3, 4
22.12.2016
67/95
496
497
498
499
500
501
502
503
İşçinin (kәndlinin) mülkiyyәtindәn mәhrum edilmәsi vә istehsal vasitәlәrinin kapitala çevrilmәsini
özündә ehtiva edәn tarixi proses necә adlanır
İlkin kapital yiğiminin әsas mәnbәlәrinә aşağıdakılardan hansıları aid deyildir 1. Müstәmlәkә sistemi; 2.
Dövlәt istiqrazları sistemi; XVIXVIII әsrlәrdә Avropa ölkәlәri arasındakı müharibәlәr vә müstәmlәkә әlә
keçirmә istәyi dövlәtin pula olan tәlәbatını kәskin şәkildә artırmışdır; 3. Azad bazar sistemi; 4. Vergi sistemi;
5. Liberal xarici ticarәt sistemi; 6. Sәnaye proteksionizmi – yüksәk idxal rüsumları, ixrac
mükafatlandırmaları;
Ingiltәrәdә ilkin kapital yığımının xranaloji sәrhәdlәri aşağıdakılardan hansıdır
Fransada ilkin kapital yığımının xranaloji sәrhәdlәri aşağıdakılardan hansıdır
Almaniyada ilkin kapital yığımının xranaloji sәrhәdlәri aşağıdakılardan hansıdır
Yaponiyada ilkin kapital yığımının xranaloji sәrhәdlәri aşağıdakılardan hansıdır
Manufaktura anlayışının mәzmunu aşağıdakılardan hansıdır
Manufakturanın neçә әsas forması mövcuddur
2, 3, 4
1, 2, 3
•
Heç biri
Ekvivalent ticarәt
İlkin kapital yığımı
•
Qeyri –ekvivalent ticarәt
2, 4
1, 3
3, 5
•
1, 2
XVXVII әsrlәr
•
XVIXVIII әsrlәr
b.e.ә. 3cü minilliyin ikinci yarısından I minilliyin birinci yarısına qәdәr
b.e.ә VIVII әsrin II yarısına qәdәr
XVXVII әsrlәr
XVIXVIII әsrlәr
•
b.e.ә. 3cü minilliyin ikinci yarısından I minilliyin birinci yarısına qәdәr
b.e.ә VIVII әsrin II yarısına qәdәr
XVXVII әsrlәr
XVIXVIII әsrlәr
XVIIIXIX әsrin ikinci yarısı
•
b.e.ә VIVII әsrin II yarısına qәdәr
XVXVII әsrlәr
XVIXVIII әsrlәr
XVIIIXIX әsrin 70ci illәri
•
b.e.ә VIVII әsrin II yarısına qәdәr
Yüngül sәnaye sahәsi
Mürәkkәb әmәk kooperasiyası
•
Sadә әmәk kooperasiyası
Agır sәnaye sahәsi
•