1- mavzu: Mexanizatsiyalash, avtomatlashtirish va robototexnika fanining maqsad va vazifalari. Reja

IV. Molekulalar orasida o‘zaro tortishish va itarishish kuchlari mavjud;

Molekulalar orasida har doim tortishish va itarishish kuchlari mavjud. Ular bir-biriga juda yaqin kelganda itarishish kuchlari tortish kuchlaridan ustunlik qiladi. Biror kritik masofadan uzoqlasha boshlaganda esa totishish kuchlari ustunlik qila boshlaydi. Qattiq jismlar va suyuqliklarda har doim molekulalar qo‘shni molekulalarni masofada tutib turadi va molekulalar bir-biriga biror kritik masofa atrofida yaqinlashib va uzoqlashib turadi, ya’ni tebranib turadi. Gazlarda esa molekulalararo masofa ancha katta bo‘lgani sababli ular bir-birlarini masofada tutib tura olmaydilar. Ideal gazlar esa bir-birlarining borligini faqat to‘qnashganda sezadilar (1.3-a,rasm).

1.3-rasm

1.3-b,rasmdan foydalanib ikki molekula orasidagi ta’sir kuchlarini tushuntiramiz.

1). r da itarishish kuchlari keskin oshadi.

2). r=r0 da itarishish va tortishish kuchlari kompensatsiyalashadi.

3). r=rmax da tortishish kuchi eng katta qiymatga erishadi.

4). r>rmax da tortishish kuchi keskin kamayadi.

5). r>>rmax da tortish kuchi nolga teng bo‘ladi. Bunga ideal gazlar misol bo‘ladi.