3 downloaded from KitabYurdu org M ü Ə L l I f V ə Ə s ə r L ə r I h a q q I n d a

SON SÖZ
299
da yaratmış və onu həyat üçün əlverişli etmişdir. Bəzi ayələrdə bu həqiqət belə 
açıqlanır:
Biz  yer  üzünü  döşədik,  orada  möhkəm  dayanan  dağlar  yerləşdirdik, 
hər  şeydən  müəyyən  ölçüdə  yetişdirdik.  Sizdən  və  sizin  ruzi 
vermədiklərinizdən ötrü yaşayış üçün lazım olan hər şey yaratdıq. (Hicr 
surəsi, 19-20)
Eləcə də yeri necə döşədiyimizi, orada möhkəm duran dağlar yaratdığımızı, 
hər  cür  gözəl  növdən  yetişdirdiyimizi  görmürlərmi?!  (Bütün  bunlar 
Rəbbinə tərəf) dönüb qayıdan hər bir bəndə üçün ibrət dərsi və öyüd-
nəsihət olsun deyə etdik. (Qaf surəsi, 7-8)
Yuxarıdakı ayələrdə bütün bitkiləri yaradanın Allah olduğu xəbər verilir. 
Yəni bizə məlum olan və ya olmayan bütün bitkiləri, ağacları, otları, meyvələri, 
çiçəkləri, yosunları və ya tərəvəzləri yaradan sonsuz güc və qüdrət sahibi olan 
Allahdır.
Eyni  həqiqət  heyvanlara  da  aiddir.  Yer  üzündə  yaşayan  və  yaşamış 
milyonlarla  müxtəlif  heyvan  növünün  hamısını  yaradan  Allahdır.  Balıqları, 
sürünənləri, quşları, məməliləri yaradan, atları, zürafələri, sincabları, maralları, 
sərçələri,  qartalları,  dinozavrları,  balinaları  və  ya  tovuzquşlarını  yoxdan  var 
edən  sonsuz  elm  sahibi  Allahdır.  Ayələrdə  Allahın  müxtəlif  canlı  növlərini 
yaratmasından belə bəhs edilir:
Allah hər heyvanı (canlını) bir sudan yaratmışdır. Onların bəzisi qarnı 
üstə sürünür, bəzisi iki, bəzisi isə dörd ayaq üstündə gəzir. Allah istədiyini 
yaradır. Həqiqətən, Allah hər şeyə qadirdir! (Nur surəsi, 45)
Davarı da O yaratdı. Bunlarda sizin üçün istilik, cürbəcür mənfəət vardır, 
həm də onlardan yeyirsiniz. (Nəhl surəsi, 5)
Allah bütün canlıları yaratdığı kimi insanı da yaratmışdır. İlk insan olan hz. 
Adəmi Quranda bildirdiyi kimi palçıqdan yaratmış, sonra da bütün insanları 
bir-birindən törəyən zəif mayedən (spermadan) var etmişdir. Habelə dünyadakı 
digər canlılardan fərqli olaraq insana Özündən ruh üfürmüşdür. Allah insanın 
yaradılışı ilə bağlı bu həqiqəti Quranda belə bildirir:
O, yaratdığı hər şeyi gözəl yaratdı, insanı yaratmağa palçıqdan başladı. 
Sonra onun nəslini nütfədən – bir qətrə zəif sudan əmələ gətirdi. Sonra 
onu düzəldib insan şəklinə saldı və ona öz ruhundan üfürdü. O sizə göz, 
downloaded from KitabYurdu.org

---

HƏYATIN GERÇƏK MƏNŞƏYİ
300
qulaq və ürək verdi. Siz az şükür edirsiniz! (Səcdə surəsi, 7-9)
İnsanın vəzifəsi
Elm yuxarıda da bildirdiyimiz kimi, Allahın Quranda bildirdiyi yaradılış 
həqiqətini bir daha ortaya qoymuşdur. Elmi kəşflər canlılarda qeyri-adi dizayn 
olduğunu  göstərərək  onların  üstün  ağıl  və  biliklə  yaradıldığını  təsdiqləyir. 
Bioloji müşahidələr canlı növlərinin bir-birlərinə çevrilmədiklərini, ona görə də 
zamanda geriyə doğru getdikdə hər növün yoxdan yaradılmış ilk fərdlərinin 
aşkar ediləcəyini göstərir. Məsələn, qartallar hər zaman qartal kimi qaldıqlarına 
görə, tarixdə geriyə doğru getdikdə orijinal şəkildə yoxdan yaradılmış ilk qartal 
cütünə və ya qrupuna rast gəlinə. Belə ki, fosil qalıqları da bunu təsdiqləyir və 
müxtəlif canlı növlərinin özünəməxsus quruluşları ilə yer üzündə ani surətdə 
üzə çıxdıqlarını göstərir. Bu canlı növləri müxtəlif geoloji dövrlərdə mərhələli 
şəkildə  yaradılmış  və  yer  üzünə  yerləşdirilə  bilərlər,  amma  nəticədə  hamısı 
Allahın istəyi ilə olmuşdur.
Qısaca  desək,  elm  bu  sadaladığımız  dəlillərlə  canlıları  yaradanın  Allah 
olduğunu sübut edir.
Ancaq elm bundan daha irəli gedə bilməz. Bizə nə üçün yaradıldığımızı 
və həyatımızın məqsədinin nə olduğunu öyrədən, bizi yaratmış Allahın Zatını 
tanıdan və hər məsələdə yol göstərən yeganə mənbə Allahın bizə göndərdiyi 
müqəddəs kitabımız Qurandır.
Quranda isə bizə yaradılış məqsədimizin Rəbbimiz Allaha iman gətirmək və 
Ona qulluq etmək olduğu bildirilir. Allah bir ayədə: “Mən cinləri və insanları 
yalnız Mənə ibadət etmək üçün yaratdım!” (Zəriyət surəsi, 56) - deyə buyurur. 
Yaradılış  həqiqətini  qavrayan  hər  insanın  öhdəsinə  düşən  vəzifə  bu  ayənin 
hökmünə uyğun olaraq yaşamaq və Allahın Quranda açıqladığı mömin şəxs 
kimi “Axı mən niyə məni Yaradana ibadət etməməliyəm?! (Yasin surəsi, 22)” 
deməkdir.
Gördüyü bütün dəlillərə qarşı hələ də yaradılış həqiqətini təkzib edən və 
Allahı inkar etməkdə israr edən insanlar isə qürurları ağıllarına qalib gəlmiş 
şəxslərdir.  Bu  cür  insanların  əslində  nə  qədər  aciz  olduqlarını  Rəbbimiz  bir 
ayədə belə bildirir:
Ey  insanlar!  Bir  məsəl  çəkildi,  ona  qulaq  asın!  Şübhəsiz  ki,  Allahdan 
qeyri ibadət etdikləriniz heç bir milçək də yarada bilməzlər – lap hamısı 
bunun üçün bir yerə yığışsa belə! Əgər milçək onlardan bir şey götürüb 
aparsa, onu milçəkdən geri ala bilməzlər. İstəyən də aciz, istənilən də! 
(Həcc surəsi, 73)
downloaded from KitabYurdu.org

---

301
Qeydlər
1  H.  S.  Lipson,  “A  Physicist’s  View  of  Darwin’s  Theory”,  Evolution Trends in 
Plants, cild 2, no. 1, 1988, səh. 6.
2  Sidney  Fox,  Klaus  Dose,  Molecular Evolution and The Origin of Life,  W.  H. 
Freeman and Company, San Francisco, 1972, səh. 4.
3  Gordon Rattray Taylor, The Great Evolution Mystery, London: Abacus, Sphere 
Books, London, 1984, səh. 36, 41-42.
4  B. E. Bishop, “Mendel’s Opposition to Evolution and to Darwin”, Journal of 
Heredity, 87, 1996, səh. 205-213; daha ətraflı baxın: L. A. Callender, “Gregor Mendel: 
An Opponent of Descent with Modification”, History of Science, 26, 1988, səh. 41-75.
5  Lee  Spetner,  Not By Chance!  Shattering  the  Modern  Theory  of  Evolution,  The 
Judaica Press Inc., New York, 1997, səh. 20.
6  Michael Denton, Evolution: A Theory in Crisis, London: Burnett Books, 1985.
7  Charles Darwin, The Origin of Species: A Facsimile of the First Edition, Harvard 
University Press, 1964, səh. 177.
8  Wynne-Edwards, V. C. “Self Regulating Systems is Populations of Animals”, 
Science,  vol.  147,  1965,  səh.  1543-1548;  Wynne-Edwards,  V.  C.  Evolution  Through 
Group Selection, London, 1986.
9  Bradshaw 1965; Lee Spetner, Not By Chance!: Shattering the Modern Theory of 
Evolution, The Judaica Press, Inc., New York, 1997.
10 Andy Coghian, “Suicide Squad”, New Scientist, 10 iyul 1999.
11  
Colin  Patterson,  “Cladistics”,  Brian  Leek  ile  Röportaj,  Peter  Franz,  4 
mart 1982, BBC. 
12 Phillip E. Johnson, Darwin On Trial, Intervarsity Press, Illinois, 1993, səh. 27.
13  
Sənaye  inqilabı  kəpənəkləri  haqqında  ətraflı  məlumat  üçün  baxın: 
Phillip Johnson, Darwin on Trial, InterVarsity Press, 2nd. Ed., Washington D.C., səh. 
26.
14  
Jonathan Wells, Icons of Evolution: Science or Myth? Why Much of What 
We Teach About Evolution is Wrong, Regnery Publishing, Washington, 2000, səh. 149-
150.
15  
Jonathan Wells, Icons of Evolution: Science or Myth? Why Much of What 
We Teach About Evolution is Wrong, Regnery Publishing, 2000, səh. 141-151.
16  
Jerry  Coyne, “Not Black and White”,  a review of Michael Majerus’s 
Melanism: Evolution in Action, Nature, 396 (1988), səh. 35-36.
17  
Stephen Jay Gould, “The Return of Hopeful Monsters”, Natural History, 
cild 86, iyul-avqust 1977, səh. 28.
18  
Charles  Darwin,  The Origin of Species: A Facsimile of the First Edition, 
Harvard University Press, 1964, səh. 189.
19  
B. G. Ranganathan, Origins?, Pennsylvania: The Banner Of Truth Trust, 
1988. 
20  
Warren  Weaver,  “Genetic  Effects  of  Atomic  Radiation”,  Science,  cild 
123, 29 iyun 1956, səh. 1159.
21 Gordon  R.  Taylor,  The Great Evolution Mystery,  New  York,  Harper  &  Row, 
1983, səh. 48.
22  
Michael Pitman, Adam and Evolution, London: River Publishing, 1984, 
səh. 70.
23  
David A. Demick, “The Blind Gunman”, Impact, no. 308, February 1999.
24  
Pierre-Paul Grassé, Evolution of Living Organisms, Academic Press, New 
downloaded from KitabYurdu.org

---