3-sinf Tabiatshunoslik A. Bahromov,Sh. Sharipov,M. Nabiyev Ona tili va o`qish savodxonligi tuzuvchilari 1-2-sinf Iroda

 

---

Cho`llar va vohalar 
O`simliklar yaxshi roivojlana olmaydigan qurg`oqchil yerlar 
cho`l
 
deb 
ataladi.Yillik yog`in miqdori-200 mm dan oshmaydi.
Cho`l qumli,gilli,toshli
 
bo`ladi.Shamol qumlarni surib do`nglik hosil qiladi 
,ular”barxanlar”deyiladi.Gilli cho`llarda qotgan va yorilib ketgan joylarda 
turli shakllar hosil qilgan taqir yerlar mavjud. 
Qizilqum,Ustyurt,Mirzacho`l,Qarnobch`ol,Qarshi kabi cho`llar bor.Yoz 5-6 
oy davom etadi,harorat soyada +50 ,qum esa +80 gacha qiziydi,qishda -20 
gacha bo`lib,qor yoga`di.Katta qismi o`zlashtirib,vohalarga aylantirildi. 
O`t o`simliklar bilan qalin qoplangan o`rmonsiz to`g oldiqirlar va past 
tog`larni 
adirlar
 tashkil etadi.Dengiz sathidan 500-1200 m,yillik yog`in 
miqdori-300-550 
Adirlarda isiriq,sebrga,jumagul,qoqio`t,yovvoyi sabzi, 
sachratqi,gulsapsar,qizilcha,omonqora,astragul,lolqizg`aldoq,tugmachagul,
dalachoy,gazako`t,kavrak,qarg`ajiyda o`sadi. 
Tog`lar
-qishda qor qalinligi 1,5-2 m ga boradi,dengiz sathidan 1000-1500 m 
balandlikda afsonak,ravoch,sariq marmarak,nor shirach,oq 
gulxayri,tog`beka1500-2500 m balandda archa,yong`oq,qayin,terak,2500 
m balandda mushukquyruq,toron,qiziltikan,alp lolasi osadi.Tog` turbid 
o`simligi zaharli shirasi odam qo`liga o`tganda ,tekka joyda yara hosil 
bo`ladi,tuzalishi uzoq davom etadi,ixroj,akonit,prangos,bangidevona 
uchraydi.
O`rmonlar-daraxtlar zich va tartibsiz o`sadigan joylar 
o`rmon
 
deb 
ataladi.Qarag`ay,qayin,archa,kedr,eman,yong`oq o`sadi.O`zbekistonda