“Машинасозлик” илмий хабарномаси
2019/№ 3(15) Научнный вестник «Машиностроение»
25
USE OF COMPUTER TECHNOLOGIES IN STUDYING OF THE ROTARY
MOTION OF THE FIRM BODY
The summary.
In article possibilities of application of computer technologies are
considered at studying of laws of dynamics rotary movement of a firm body.
Keywords:
the impulse moment, the force moment, the inertia moment, Visual Basic,
animation.
Hozirgi davr talabiga javob beradigan mutaxassislarni tayyorlashda, bakalavriyat
bosqichidagi talabalarga fizika fani asoslarini o’rgatishdan asosiy maqsad- ularda hozirgi
zamon ilmiy-texnikaviy dunyoqarashni shakllantirish,
ularga zamonaviy texnika
vositalari asoslarini tanishtirish va ulardan foydalanishga zamin yaratishdan iborat. Shuni
unutmaslik kerakki, fizika fani oliy o’quv yurtlarida o’qitiladigan oliy matematika,
informatika, axborot texnologiyalari, elektr zanjirlar nazariyasi, radioelektronika va
mikroelektronika asoslari va boshqa fanlar bilan uzviy bog’langan.
Ushbu maqola qattiq jism aylanma harakat dinamikasi
qonunlarini kompyuter
yordamida o’rganishga bag’ishlangan. Buning uchun mexanikaning asosiy tushunchalari,
nuqtaning aylana bo’ylab harakati, egri chiziqli harakat, kuch momenti, inertsiya
momenti, qattiq jismning qo’zg’almas o’q
atrofidagi aylanma harakati, qo’zg’almas o’q
atrofidagi tekis tezlanuvchan aylanma harakat, qattiq jism aylanma harakat
dinamikasining asosiy tenglamasi kabi tushunchalar ko’rib chiqiladi va aylanma harakat
dinamikasining asosiy qonunlarini kompyuterda o’rganish uchun animatsion dastur
tuziladi.
Qattiq jism aylanma harakat dinamikasining asosiy kattaliklari- impuls momenti va
kuch momenti tushunchalari bir-biri bilan chambarchas bog’liqdir.
Kuch momenti
nuqtaga nisbatan bo’lsa, impuls momenti o’qqa nisbatandir. Shuning uchun ularni bir-biri
bilan almashtirish mumkin emas. Har qanday vektorning biror nuqtaga nisbatan momenti
vektor kattalik bo’lgani uchun, kuch momenti ham vektor kattalikdir. Impuls momenti esa
vektor kattalik emas.
Shu vaqtgacha aylana bo’ylab harakat tenglamalarini chiziqli tezlik orqali
ifodalangan edi. Endi shu ifodalarni burchak tezlik va burchakli tezlanish
dt
d
(1)
orqali ifodalaymiz.
1. Impuls momenti.
“Машинасозлик” илмий хабарномаси
2019/№ 3(15) Научнный вестник «Машиностроение»
26
r
m
m
r
P
r
L
,
(2)
chiziqli tezlik burchak tezlik bilan quyidagicha bog’langan
r
,
u holda
2
mr
r
r
m
L
z
(3)
z
L
- moddiy nuqta impulsining z o’qqa nisbatan impuls momentidir.
Moddiy nuqtaning z aylanish o’qiga nisbatan
Dostları ilə paylaş: