Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasının professoru, tarix
Yüklə 1,94 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- § 4. Azərbaycanın digər ictimai-siyasi xadimləri
- Məmməd Əmin Rəsulzadə
- Səməd bəy Mehmandarov
- Mir Cəfər Bağırov
- İmam Mustafayev
- Əziz Əliyev
- Hökümə Sultanova
- Elmira Qafarova
- Afiyəddin Cəlilov
- § 5. Müstəqilliyin möhkəmləndirilməsi dövrünün terror qurbanları
- Bu terror qurbanlarından bir neçəsinin siyasi fəa liyyətinə nəzər salaq: 147
qurban verməyə hazır olsun. Bunun üçün isə, o, ük növbədə yüksək mənəviyyata malik olmalıdır....» § 4. Azərbaycanın digər ictimai-siyasi xadimləri Yuxarıda haqqında geniş danışılan iki görkəmli siyasi xadimdən əlavə XX əsrdə Azərbaycanda geniş bir siyasi xa dimlər dəstəsi yetişmişdir və onlar xalqın siyasi həyatında müəyyən fəaliyyət göstərmişlər. Fəaliyyətlərinin dövrü ardıcıllığı ilə bu sıraya aşağıda kı ictimai-siyasi xadimləri daxil etmək olar:
Milli Şurasının sədri olmuşdur. Fətəli Xan Xoyski (1875-1920) Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (AXC) höküməti başçısı olmuşdur. Nəsib bəy Üsubbəyli (1865-1920) AXC hökümətinin başçısı olmuşdur. Əlimərdan bəy Topçubaşov (1865-1934) AXC hökü mətində xarici işlər naziri, Azərbaycan parlamen tinin sədri olmuşdur.
mətində hərbi nazir olmuşdur. Əliağa Şıxlinski (1865-1943) AXC hökümətində hərbi nazirin 1-ci müavini olmuşdur. Səmədağa Ağamalıoğlu (1867-1930) Azərbaycan Respublikası Mərkəzi İcraiyyə Komitəsi sədri ol muşdur.
publikası Xalq Komissarları Soveti (Höküməti) sədri olmuşdur.
təşkilatının 1933-1953-cü illərdə rəhbəri olmuş dur.
kası hökuməti (Xalq Komissarlar Soveti) başçısı olmuşdur.
təşkilatının 1953-1959-cu illərdə rəhbəri olmuş dur.
latının 1959-1969-cu illərdə rəhbəri olmuşdur. Əziz Əliyev (1897-1982) Azərbaycan Respublikası Na zirlər Şurası sədrinin 1-ci müavini olmuşdur. Mirzə İbrahimov (1911-1993) Azərbaycan Respubli kası Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 1954-58-ci il lərdə sədri olmuşdur.
likası Nazirlər Kabineti sədrinin müavini olmuş dur.
kilatı rəhbərliyində ideya-siyasi işlər üzrə katib olmuşdur.
kası Ali Sovetinin sədri olmuşdur. Tahirə Tahirova (1913-1985) Azərbaycan Respubli kası Nazirlər Kabineti sədrinin müavini, Xarici İş lər Naziri olmuşdur.
sının prezidenti (1992-1993) olmuşdur. Tofiq İsmayılov (1933-1991) Azərbaycan Respublika sında 1991-ci ildə dövlət katibi olmuşdur. Afiyəddin Cəlilov (1946-1994) Azərbaycan Respubli- 145 kası Ali Soveti sədrinin müavini olmuşdur. Əlbəttə, bu siyasi xadimlərin fəaliyyətləri müxtəlif dövrlərdə davam etmişdir və bəzilərinin fəaliyyətlərində ziddiyyətli məqamlar vardır. Bu siyasi xadimlərdən 3 nəfəri siyasi terror qurbam olmuşlar (Fətəli Xan Xoyski, Nəsib bəy Usubbəyli, Afıyəd- din Cəlilov). Müasir dövrdə siyasi xadimlərə münasibət və qiymət məsələsi xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. 1987-ci ildə ABŞ-in Priston universitetinin professoru Robert Taker «Sovet Ru siyasında Lenindən Qorbaçova qədərki dövrdə siyasi mədə niyyət və liderlik» adlı kitabını nəşr etdirmişdir. Həmin ki tabda o yazır ki, bu ölkədə göstərilən müddətdə (1924-1985) ölkəyə rəhbərlik fəaliyyəti müsbət qiymətləndirilən heç bir siyasi xadim olmamışdır. Məlumdur ki, 1987-ci ildən sonra kı dövrdə Qorbaçovun fəaliyyəti də kəskin şəkildə tənqid edildi. İstər-istəməz buradan belə bir nəticə çıxır ki, Sovet sosialist siyasi sistemi şəraitində yüksək partiya və dövlət rəhbərliyində işləyən siyasi xadimlər tənqid və ifşa olun mağa məhkumdurlar. Bununla belə Siyasi xadimin fəaliyyətinə düzgün qiy mət verilməsi xalqm siyasi mədəniyyətinin dərəcəsinin mühüm göstəricisi sayıla bilər.
Dağlıq Qarabağ uğrunda mübarizənin ən ağır dövrü 1990-91-ci illər olmuşdur. Ermənipərəst Arkadi Volskinin rəhbərliyi altında Moskvanın yaratdığı «Qarabağın xüsusi idarəetmə komitəsi» ləğv edildikdən sonra 1990-ci ilin 27 yanvarında Respublika rəhbərliyi Xankəndində təcrübəli partiya işçisi Vəli Məmmədovun və Şakir Kərimovun başçı- 146
lığı altında təşkilat komitəsi yaratmışdı. Bu komitə erməni terrorunun mərkəzində ən ağır bir şəraitdə işləyirdi. Xan kəndinin baş meydanında ermənilər Azərbaycan bayrağım yerə saldıqda həmin komitə bu bayrağı dərhal bərpa etdir mişdi. Komitənin sədrinin həyatına dörd dəfə sui-qəsd edilməsinə baxmayaraq, komitə son dərəcə müsbət fəa liyyətdə idi. 1990-cı ilin 20 yanvarında xain Mixayıl Qorbaçovun bilavasitə göstərişi ilə Bakıda törədilmiş qanlı faciədən bir il on ay sonra (1991-cı ilin 20 noyabrında) faşizmin ən vəhşi və qəddar növü olan erməni faşistləri Azərbaycan xalqına qarşı daha bir dəhşətli xəyanət etdilər: Dağlıq Qarabağ münaqişəsini dinc yolla həll etmək məqsədi ilə Jeleznovod- skda əldə edilmiş razılığa əsasən Azərbaycandan sülhmə ramlı danışıqlara göndərilən 22 nəfərlik böyük nümayəndə heyətini aparan vertolyot Dağlıq Qarabağın Xocakənd ray onunun Qarakənd qəsəbəsi üzərində erməni terrorçularının top və raket atəşi ilə vuruldu və dövlət komissiyası səviyyə sində olan bütün heyət (22 nəfər) vəhşicəsinə məhv edildi. Bunların əksəriyyəti görkəmli siyasi və dövlət xadimləri idilər. Həlak olmuş 22 nəfərdən 19 nəfəri Azərbaycanı təm sil edən vətənpərvər idi. Bunlardan 3 nəfəri xalq deputatı, 2 nəfəri general rübtəsindo olmuşdur. Türkləri özlərinin həmişə əsas düşməni hesab edən ermənilər bu faciə zamanı da öz vəhşi və xain xislətlərinə sadiq oldular. Vertolyot vurularaq yerə düşdükdən sonra qanlı xəyanətin izlərini itirmək üçün erməni cəlladları sağ qalmış yaralıların hamısını atəşlə məhv edərək üstlərində olan bütün qiymətli əşyaları götürdülər, meyidlərini isə yan dırdılar. Bu terror qurbanlarından bir neçəsinin siyasi fəa liyyətinə nəzər salaq: 147 Yüklə 1,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|