67
5. Dialoq aparmaq və başqalarını dinləmək bacarığı.
6. Qarşıya qoyulmuş vəzifələri (işləri) yerinə yetirərkən öz imkanlarından, bilik
və vərdişləarindən tam istifadə etmək bacarığı.
III. şgüzarlıq keyfiyyəti.
1. Özünün və başqalarının uğurlarını düzgün qiymətləndirmək bacarığı.
2. Analitik qabiliyyətin mövcudluğu və özünün fəaliyyətini (işini) düzgün
planlaşdırmaq bacarığı.
3. Müştərilərin tələblərini başa düşmək və onlara zəruri kömək göstərmək
bacarığı.
4. Digər təşkilatlarla kontakt yaratmaq bacarığı.
5. şdə qanunlara və təlimatlara əməl edilməsi bacarığı.
6. nsanları idarə etmək bacarığı.
7. Az xərclərlə yüksək nəticələrə nail olmaq bacarığı.
Bankın funksional idarələrinin əmək haqqı iki hissədən: a) fiksə edilmiş əmək
haqqından və b) mükafatdan ibarətdir.
Fiksə edilmiş əmək haqqı işçinin ixtisas səviyyəsinin – ona həvalə edilmiş işin
yerinə yetirilməsi üçün zəruri olan biliklərinin, vərdişlərinin və məharətinin qiymət-
ləndirilməsini ifadə edir və onun əmək haqqının, qazancının əsas hissəsini təşkil edir.
ş
çinin mükafatlandırılması işçinin realizə etdiyi bank xidmətlərinin və ya onun
fəaliyyəti nəticəsində əldə edilmiş gəlirin həcmindən (bank xidmətlərinin bir hissəsi
müştərilərə pulsuz göstərilə bilər) asılıdır.
Bank işçilərinə ödəmələrin məbləğinin aşağıdakı mənbələrdən formalaşması
mümkündür:
1. Fiksə edilmiş əmək haqqı;
2. Keyfiyyət göstəricilərinə görə əlavə əmək haqqı (ödəmələr);
3. şin yüksək səviyyədə yerinə yetirilməsinə görə verilən mükafat.
Fiksə edilmiş əmək haqqı bankın Müşahidə Şurası ilə razılaşdırılmaq şərti ilə
darə Heyəti tərəfindən təyin olnur (məsələn, 400 man.).
68
Bankın hesablaşma idarəsinin əməkdaşının işinin keyfiyyət göstəricilərinə aşağı-
da sadalanan göstəricilər aid edilə bilər:
a) işçinin xidmət etdiyi müştəri hesablarının sayı;
b) şlənmiş sənədlərin sayı;
c) müştərilərə göstərilmiş pullu xidmətlərin sayı.
ş
çi yuxarıda qeyd edilən göstəricilərin hər biri üzrə müəyyən səviyyəyə nail
olduqda ona müəyyən miqarda bal verilir. Bütün göstəricilər üzrə işçiyə verilmiş
balların cəmi əsasında ona əlavə əmək haqqı və mükafat verilir. Aşağıdakı
cədvəllərdə şərti misal əsasında işçilərin işinin qiymətləndirilməsi göstəriciləri və bu
göstəricilərə görə ona verilən balların miqdarı (cədvəl 2.10) verilmişdir.
Cədvəl 2.10
ş
çilərin işinin qiymətləndirilməsi göstəriciləri və bu göstəricilərə görə ona verilən
balların miqdarı
Xidmət edilən hesabların
sayı
Bal Bir ayda işlənmiş sənədlərin
sayı
Bal Bir ayda pullu məslə-
hətlərin sayı
Bal
10-15
1
500-1000
1
10-15
1
16-20
2
1001-1200
2
16-20
2
21-30
3
1201-1400
3
21-30
3
30-dan çox
4
1400-dən çox
4
30-dan çox
4
Fərz edək ki, bankın hesablaşma idarəsində 4 işçi çalışır və onların yerinə
yetirdiyi işin miqdarı aşağıda verilmiş məlumatlarla xarakterizə olunur (cədvəl 2.11):
Cədvəl 2.11
Bankın hesablaşma idarəsinin işçilərinin yerinə yetirdiyi işlərin həcmi
ş
lər
Işçilər
1-ci işçi
2-ci işçi
3-cü işçi
4-cü işçi
Xidmət edilən hesabların sayı
26
35
12
20
Ay ərzində işlənmiş sənədlərin sayı
1232
1518
814
1056
Ay ərzində verilən məsləhətlərin sayı
12
10
13
17
Keyfiyyət göstəricilərinə görə əlavə ödəmələr fiksə edilmiş əmək haqqının
müəyyən faizi həcmində hesablanılır. Məsələn, işçinin topladığı 3-5 bala görə ona
69
ə
sas əmək haqqının 50%-i, 5-8 bala görə 70%-i, 8-12 bala görə 86%-i və 12-15 bala
görə 100%-i nəcmində əlavə əmək haqqı verilir.
Bu məlumatlar əsasında hesablaşma idarəsinin hər bir işçisinin topladığı balların
ümumi miqdarını müəyyən edirk. Onların topladıqları balların ümumi miqdarı
aşağıdakı cədvəldə verilmişdir (cədvəl 2.12):
Cədvəl 2.12
Bankın işçilərinin topladıqları balların ümumi miqdarı
Bankın işçiləri
ş
çilərin topladıqları ballar
1
2
3
4
Xidmət edilən hesabların sayı
3
5
1
2
Ay ərzində işlənmiş sənədlərin sayı
3
5
1
2
Ay ərzində verilmiş pullu məsləhətlərin sayı
1
1
1
2
Cəmi
7
11
3
6
Bunları nəzərə almaqla bankın:
1-ci işçisinin əmək haqqının ümumi məbləği –
(
)
[
]
man.
680
7
,
0
400
400
=
×
+
;
2-ci işçisinin əmək haqqının ümumi məbləği –
(
)
[
]
man.
740
85
,
0
400
400
=
×
+
;
3-cü işçisinin əmək haqqının ümumi məbləği –
(
)
[
]
man.
600
5
,
0
400
400
=
×
+
;
4-cü işçisinin əmək haqqının ümumi məbləği –
(
)
[
]
man.
680
7
,
0
400
400
=
×
+
təşkil
edir.
Çox güman ki, kredit işçilərinin fəaliyyəti onların qazandıqları gəlirlərinin
həcmi əsasında qiymətləndirilə bilməz. Bu, birinci növbədə, bankın ayrı-ayrı müştəri-
lərinə verdiyi ssuda məbləğinin müxtəlif olması ilə izah edilir. Məsələn, 10 milyonluq
kreditlə 1 milyonluq kreditin verilməsinə çəkilən xərclərin həcmi (ssuda hesabların
aparılmasına, kreditin təyinatına uyğun istifadəsinə nəzarət edilməsinə, aylıq faizlərin
hesablanmasına və s. çəkilən xərclərin həcmi) bərabər olsa da, onların verilməsindən
ə
ldə edilən faiz gəlirlərinin həcmi bir-birindən ciddi surətdə fərqlənir.
Burada bir sıra keyfiyyət göstəricilərinə görə balla qiymətləndirmə sisteminin
tətbiq edilməsi məqsədəuyğundur.
Kredit şöbəsinin işçilərinin işinin keyfiyyət göstəricilərinə bunları aid etmək
olar: