Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan miLLİ konservatoriyasi
Yüklə 3,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
50 yetirməsidir! İranda yaşasa da fars bəstəkarı deyildir. Nə yazıq ki, insan şəxsiyyətini tapdaq altına salan, mənfur Stalin siyasəti onu da vətənindən uzaqlara didərgin salmışdır. Biz öz istedadlı şəxsiyyətlərimizə sahib çıxmalıyıq. Onları məxsus olduqları yerə aid etməliyik. Onsuz da mənfur ermənilər bizim mənsub olduğumuz bütün gözəllikləri – torpaqlarımızı, şairlərimizi, bəstəkarlarımızı, mütəfəkkirlərimizi, musiqimizi, musiqi alətlərimizi, milli mətbəximizi və s. dəyərlərimizi ələ keçirməyə hər zaman can atırlar. Biz də bütün varlığımızla çalışmalıyıq ki, onların özləri qədər də iyrənc olan fikir və düşüncələrini həyata keçirməklərinə imkan yaratmayaq. Əli Zöhrab oğlu Səlimi 1922-ci ildə Bakı şəhərində anadan olmuşdur. Onun atası əslən Cənubi Azərbaycanın Ərdəbil mahalının Mehmandust kəndindən idi. Anası Cavahir xanım isə Pirşağı kəndində böyüyüb boya- başa çatmışdı. Kiçik Əli orta musiqi təhsilini Bakıda almışdır. Hələ uşaq yaşlarından musiqiyə olan marağı onun milli alətimizdə çalmağına vəsilə olmuşdu. Orta məktəbdə oxuyarkən onu müxtəlif konsertlərə dəvət edirdilər. İstedadını artıq ilk ifalarından göstərən Əli yeni təşkil olunan ansambllarda iştirak edirdi. Konsertlərdə çıxışları ilə seçilirdi. 10 yaşı olarkən o, Azərbaycan xalqının məşhur musiqiçilərindən olan görkəmli tarzən Əhməd Bakıxanovun diqqətini cəlb edir. Əhməd Bakıxanov həm də bacarıqlı pedaqoq kimi də öz bilik və təcrübəsini gənc nəslin yetişməsi yolunda əsirgəməzdi. Qayğıkeş insan və böyük musiqiçi Ə.Bakıxanov Əli Səlimini öz müəllimlik himayəsinə götürərək Azərbaycan xalqının qədim və ulu sənəti olan tarın tədrisini ona öyrətmişdi. Daha sonralar hər zaman Əli Səliminin böyük rəğbətlə yad etdiyi müəllimi onun sənət yoluna bir cığır açmış, gələcəyini təmin edəcək yol göstərmişdi. Əhməd Bakıxanovla Əli Səlimini bir-birlərinə bağlayan daha bir cəhət hər ikisinin Cənubi Azərbaycanda yaşaması olmuşdu. Ə.Bakıxanov Cənubi Azərbaycanda yaşadığı illərdə məşhur muğam ustası Əbülhəsən xandan dərs alır. Sonralar isə Bakıya qayıdaraq pedaqoji fəaliyyətə başlayır. Bir çox məktəblərdə, klub və mədəniyyət evlərində musiqi dərnəklərinə rəhbərlik edirdi. Nadir istedadını görən Üzeyir Hacıbəyli onu 1929-cu ildə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasına dəvət edir. Qeyd edək ki, onunla bərabər Cabbar Qaryağdı oğlu, Mirzə Mansur Mansurov, Ağalar Əliverdibəyov da konservatoriyaya dəvət alanlar arasında idi. 1933-cü ildən ömrünün sonuna qədər də Ə.Bakıxanov pedaqoji fəaliyyətini A.Zeynallı adına Musiqi Texnikumunda davam etdirmişdir. Görkəmli muğam ustası Ə.Bakıxanov ömrünün 50 ildən çox hissəsini Azərbaycan musiqi mədəniyyətinin tərəqqisinə sərf etmiş, çoxsaylı tələbələr nəsli yetişdirmişdir. Onlardan Adil Gəray, Əliağa Quliyev, Orxan Orxanbəyli, Baba Salahov, Həbib Bayramov, Əhsən Dadaşov, Əlikram Hüseynov, Sərvər İbrahimov, Firudin Ələkbərov, musiqişünas 51 Davud Məmmədbəyov və başqalarını göstərmək olar. Əhməd Bakıxanov tələbələrinə hər bir muğamın milli səciyyəvi xüsu- siyyətlərini təfərrüatı ilə başa salırdı. O, xalq yaradıcılğı xəzinəsindən götürdüyü mühüm keyfiyyətləri tutarlı amillərlə bağlayaraq, bunları klassik üslub kimi təqdim edirdi. Mirzə Sadıq Əsədoğlunun yaradıcı ənənələrinə sadiq qalaraq, muğam ifaçılığının gərəkli xüsusiyyətlərini əvvəl musiqi dili ilə, sonra isə nəzəri yolla tələbələrinə anladırdı. Ə.Bakıxanov muğamlarda olan kiçik ibarələri, xırdalıqları belə əhatəli şəkildə ifa zamanı çatdırmağı mühüm sayır və tələbələrinə tövsiyə edirdi. O, muğamın forma bütövlüyünə, genişliyinə, şöbələrin quruluş qaydasına düzgün və ciddi yanaşmağı tələb edirdi. Ə.Bakıxanovun ifa üslubu və öyrətdiyi muğamlar, rənglər rəqs nümunələri Əli Səliminin həyatının çətin vaxtlarında onun üçün böyük kömək olmuşdu. Çünki 1938-ci ildə Stalin siyasətinin özbaşınalıqlarına tab gətirməyərək Əlinin atası ailəsi ilə birgə öz ata – baba yurduna - Ərdəbilə köçür. Daha sonralar isə Mazandarana, ordan da Tehran şəhərinə köçür. Özünü Əhməd Bakıxanovun yetirməsi sayan Əli ustadının sənətindən bəhrələnərək, kamil musiqiçi kimi yetişmişdi. Ailələri İrana köçdükdə Əli artıq 16 yaşında gənc idi. Atasının ailəsini saxlamaq üçün necə çətinliklərə qatlaşdığını görüb ona yardım etməyə məhz öz sənəti ilə, ifası ilə başlayır. Əvvəl yalnız toy şənliklərində, müxtəlif məclislərdə Azərbaycan xalq rənglərini, oyun havalarını çalar, Azərbaycan muğamlarının gözəlliyini iranlılara çatdırmağa çalışırdı. Əli Səliminin tarın zərif simləri üstə gəzən barmaqlarının ecazkarlığına məftun olan farslar üçün o illərdə Azərbaycan musiqisi yad idi. Onlar bizim musiqiyə çox da bələd deyildilər. Ancaq qulaq asanda ona heyran olurdular. Məclislərin birində dövrünün tanınmış musiqişünaslarından olan Yusif Nijadi adlı bir şəxs Əli Səliminin ifasını dinlədikdən sonra ona Tehran radiosuna aparmağı söz verir. Əli Azərbaycan xalq mahnılarını, rəqsləri, rəngləri Tehranda olarkən elə ustalıqla səsləndirir ki, onu dərhal radionun musiqi şöbəsinə işə götürürlər. Y.Nijadinin köməkliyi ilə radioya yol tapandan sonra Əli Səlimi musiqi savadını artırmağa səy göstərir, təhsilini daha da təkmilləşdirir. Qeyd edək ki, Tehran radiosunda çalışan tarzən Adil Axunzadə və həmin radionun solisti və tanınmış xanəndə Mustafa Payan da vaxtilə məcburiyyət qarşısında İrana köçmüş Azərbaycan musiqiçilərindəndir. Əli Səlimi ömrünün böyük bir hissəsini Tehranda, daha sonralar isə Təbriz şəhərində həm tar ifaçısı və həm də tar müəllimi kimi fəaliyyət göstərməklə keçirir. İranda Azərbaycan tarının tədrisi və təbliği işində onun rolu əvəzolunmazdır. O, bu sahədə bir çox təcrübəli ifaçı və müəllimlər nəsli yetişdirmişdir. Onlardan Murad Kaşifi, Musa Bahari və s. kimi tar mütəxəssislərinin adlarını çəkə bilərik. Eyni zamanda Ə.Səlimi “Tar məktəbi” adlı kitadını da yazmışdır ki, Yüklə 3,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|