529
öyrənmə prosesində şagirdlərin fəaliyyətinin produktiv xarakter
daşımasıdır.
Vərdiş – insanda məqsədəuyğun hərəkətlərin icra və tənzim olunmasının
qismən avtomatlaşmasıdır. Burada məhz hərəkətlərin şüursuz
olaraq tənzim edilməsindən bəhs olunur, çünki işlərin tənzim
olunması və hərəkətlərin tənzim olunması eyni şey deyildir. Vər-
diş bu və ya digər ideal və praktik fəaliyyət növlərini təşkil edən
yolların və əməliyyatların mənimsənilməsi prosesinin məhsulu
kimi dərk oluna bilər. Təkrar, əməli cəhdlər, təmrinlər, məşqlər,
mümarisələr olmadan vərdiş təşəkkül tapmır. Yaranmış vərdiş
hərəkətin icrasının avtomatlaşmış forması kimi təzahür etdiyin-
dən biliyin praktikada tətbiqi üzərində şüurun ciddi nəzarəti
tələb olunmur. Bu da təlim prosesində şagirdin yeni biliklər
qazanması üçün əlverişli şərait yaradır.
Şəxsiyyət – ictimai münasibətlərə daxil olmuş və ictimai inkişafın xadimi
olan sosial varlıqdır. Şəxsiyyətin fərdiyyəti dedikdə insanın
psixoloji xüsusiyyətlərinin təkrarolunmaz uzlaşması başa düşülür.
Buraya xarakter, temperament, psixi proseslərin cərəyanetmə xü-
susiyyətləri, üstünlük təşkil edən hisslərin və fəaliyyət motivləri-
nin məcmusu, formalaşmış qabiliyyətlər daxildir. Şəxsiyyətin nis-
bətən davamlı və nisbətən dəyişkən xüsusiyyətləri şəxsiyyətin əla-
mətlərinin (bütövlükdə və qarşılıqlı əlaqədə) mürəkkəb vəhdəti
kimi onun dinamik strukturunu təşkil edir. Təbii, üzvü cəhətlər və
əlamətlər şəxsiyyətin strukturunda onun sosial cəhətdən şərtlənən
elementləri kimi mövcuddur. Təbii (anatomik, fizioloji və digər
keyfiyyətlər) və sosial cəhətlər şəxsiyyətin strukturunda vəhdət
təşkil edir və mexaniki surətdə bir-birlərinə qarşı qoyula bilməz.
Şəxsiyyət öz fəallığını ətraf aləmlə qarşılıqlı təsir prosesində,
fəaliyyətdə təzahür etdirir. Şəxsiyyətin fəallığının mənbəyini onun
tələbatı təşkil edir
.
530
İSTİFADƏ EDİLMİŞ VƏ TÖVSİYƏ EDİLƏN
ƏDƏBİYYATIN SİYAHISI
Azərbaycan dilində
1.
Azərbaycan Respublikasının Ümumi Təhsilinin Milli Kuriku-
lumu. Bakı, 2009.
2.
Azərbaycan Respublikasının Təhsil sahəsində İslahat proqramı.
Bakı, 1999.
3.
Azərbaycan pedaqoji antologiyası. (XIX əsr- XX əsrin əvvəl-
ləri). Tərtib edən və çapa hazırlayan. Hüseyn Əhmədov. Bakı: Maairf,
2011.
4.
Azərbaycan Respublikasının Təhsil Haqqında Qanunu. Bakı:
Hüquq ədəbiyyatı nəşriyyatı, 2009.
5.
Abbasov A.N. Seçilmiş əsərləri. I cild. Bakı: Mütərcim, 2010.
6.
Abbasov A.N. Pedaqogika.(Orta ixtisas məktəbləri üçün dərs
vəsaiti) Bakı: Mütərcim, 2000.
7.
Abdinova N.C. Tusinin tərbiyə qaydaları və təlim-tərbiyə
prosesində ondan istifadə imkanları. Azərbaycan Müəllimlər İnstitutu.
”Elmi əsərlər” bülleteni, 2003, № 10.
8.
Abdullayev N., Məsimov N. Uşaqların ekoloji tərbiyəsi. Bakı,
1987.
9.
Ağayev Ə.Ə. Pedaqogika. Bakı: Adiloğlu, 2006.
10.
Ağayev Ə.Ə. Azərbaycan ictimai-pedaqoji fikrində şəxsiyyətin
formalaşması problemi. Bakı: Avropa, 2005.
11.
Ağayev Ə.Ə. Məktəblilərdə vətəndaşlıq borcunun tərbiyə
edilməsi. Bakı: Maarif, 1975
12.
Ağayev Ə.Ə. Məktəblilərin mənəvi tərbiyəsi günümüzün
reallıqları baxımında.“Azərbaycan məktəbi”jurnalı, 2001, № 4.
13.
Ağayev Ə.Ə. Heydər Əliyev irsində vətəndaş tərbiyəsi
məsələləri. //“Azərbaycan məktəbi” jurnalı, 2005, № 5.
14.
Ağayev Ə.Ə., Rzayeva Y.T., Hüseynova T.M., Vahabova T.Ə.
Sosial pedaqogika. Bakı: ADPU, 2008.
15.
Ağayev Ə.Ə. , Rzayev V.M. Güney Qafqaz xalqlarının pedaqoji
əlaqələri. Bakı: Təhsil, 2004.
16.
Ağayev M.H. Təlim-tərbiyə prosesində Heydər Əliyev irsindən
istifadə. (Metodik vəsait). Bakı: ADPU, 2009.
531
17.
Ağayev M.H. Pedaqoji fikir tarixində tərbiyə və təhsil.(Dərs
vəsaiti). Bakı: ADPU, 2011.
18.
Axundov S., Həsənov A. Ailədə uşaqların əxlaq tərbiyəsi. Bakı,
1989.
19.
Arif Qədim. Bir ömür yaşadım Adəmli Huhlu. Təbriz: Ərk
Nəşriyyatı,1999.
20.
Bakıxanov A.A. Seçilmiş əsərləri. Bakı: Avrasiya press. 2008.
21.
Bayramov H., Kəlbəliyev Ə. Təhsilin idarə edilməsinin əsasları.
Bakı, 1998.
22.
Bektaşi İ.H. F.Köçərlinin yaradıcılıq yolu. Bakı, 1986.
23.
Bəşirov V.P. Azərbaycan maarifpərvərlərinin mütərəqqi peda-
qoji ideyalarının inkişafı (1870-1920-ci illər). Bakı: Oka-Ofset, 2008.
24.
Bədəlova Ə.S. Azərbaycan xalq pedaqogikası. Bakı: Müəllim,
2009.
25.
Cabbarov R.Təhsil müəssisələrinin idarə edilməsinin yeni
metodları. Bakı: Müəllim, 2006.
26.
Camalov K.H. Yusif Vəzir Çəmənzəminli yaradıcılığında
maarifçilik ideyaları. Bakı: ADPU, 2007.
27.
Camalov K.H. Ömər Faiq Nemanzadə yaradıcılığında maarifçi-
lik ideyaları (Metodik vəsait). Bakı: ADPU, 2007.
28.
Camalov K.H. Azərbaycan romantiklərinin maarifçilik ideya-
ları. Bakı: Elm və Təhsil, 2012.
29.
Camalov K.H. Həzrəti Əlinin elm və tərbiyə haqqında fikirləri.
Bakı: ADPU, 2009.
30.
Camalov K.H. Valideyn-övlad münasibəti məsələləri Şərq
mütəfəkkirlərinin gözü ilə. Bakı: Elm və təhsil, 2010.
31.
Camalov K.H. Sosial psixopedaqogikada istedadlı uşaqlar
problemi. Bakı: Elm və təhsil, 2011.
32.
Camalov K.H. Hüseyn Cavidin pedaqoji ideyaları. Naxçıvan:
"Əcəmi" Nəşriyyat-Poliqrafiya Birliyi, 2012.
33.
Cəbrayilov İ.H. Şəxsiyyətyönümlü təhsil və vətəndaş cəmiyyəti.
Bakı: Mütərcim, 2011.
34.
Dotçenko V.S.Uşaqlarla məktəbdənkənar iş. Bakı, 1973.
35.
Dostuzadə D. Ə. Eşitmə qüsurlu uşaqlarla işin təşkili. Bakı:
ADPU, 2011.
36.
Eminli T. B. Pedaqoji diaqnostika ümumtəhsil məktəblərinin
fəaliyyətini təkmilləşdirməyin mühüm amili kimi. “Azərbaycan təhsili
yeni inkişaf mərhələsində” Respublika elmi praktik konfransın material-
ları. Bakı: Mütətcim, 2010, səh. 82-85.
Dostları ilə paylaş: |