Azərbaycan Respublikasının daxili və xarici siyasətinə, beynəlxalq münasibətlərə dair analitik jurnal

Say 1 (12) • 2015 | STRATEJİ TƏHLİL 
159
İnformasiya qərarların qəbulu və gələcək situasiyanın qurulması mənbəyidir 
[13, s.18]. Daha tam məlumat qanunvericilər üçün olduğu kimi, vətəndaş üçün 
də  lazımdır.  İnsan  özünə  faydalı  olan  qərarı  qəbul  etmək  üçün  maksimum 
qiymətli informasiya əldə etməyə çalışır. Belə cəhdin reallaşması fərdin azadlı-
ğının sübutudur. Azad olmaq, yəni qərar qəbul etmək, vacib texniki vasitələrə, 
onları reallaşdırmaq üçün sosial resurslara malik olmaq üçün insan siyasi və hü-
quqi mənada azad və informasiyanın bütün növlərinə, forma və səviyyələrinə 
maneəsiz yol tapmaq imkanına malik olmalıdır. A.S.Mordovets informasiyanı 
aşkarlığın nüvəsi hesab edir. Aşkarlıq vətəndaş cəmiyyətinin həyatında və onun 
mənəvi  inkişafında  qanunauyğun  təzahürdür,  insanın  hüquq  və  azadlığının, 
şərəf və ləyaqətinin qorunmasında effektiv vasitədir [15, s.146].
Azad  KİV-in  vətəndaş  cəmiyyətinin  və  hüquqi  dövlətin  formalaşması-
nın mütləq şərti olması haqqında müxtəlif fikirlər irəli sürülür. KİV vasitəsilə 
vətəndaşların informasiya hüququ təmin edilir. İnformasiya hüququ və infor-
masiyanın azad mübadiləsi bir tərəfdən vətəndaşların əsas hüquq və azadlıq-
larına aiddir, digər tərəfdən vətəndaşların ictimai idarəetmədə iştirak hüququ-
nun reallaşmasının əsas mexanizmlərindən biri kimi çıxış edir. 
Bəzən KİV-in fəaliyyəti sahəsində qanunvericiliyin mükəmməlləşdirilməsinə 
ehtiyac yaranır. Belə ki, mövcud hüquq normalarının köməyi ilə tənzimlənməsi 
mümkün olmayan münasibətlər meydana çıxır. KİV haqqında qanunvericiliyin 
mükəmməlləşdirilməsi  beynəlxalq  standartlar  əsasında  aşağıdakı  prinsiplərə 
uyğun reallaşdırılır:
-   ictimai əhəmiyyətli informasiyanın açıqlığı və onun maneəsiz əldə olunması 
prinsipi;
-   KİV təşkilatlarının müstəqilliyinin dövlət orqanları tərəfindən qanunvericiliklə 
təminatı prinsipi;
-   mülkiyyət məsuliyyətinin mütənasibliyi prinsipi;
-   dövlət tərəfindən iqtisadi baxımdan maksimal əlverişli şəraitin yaradılması 
prinsipi;
-   KİV-in fəaliyyəti sahəsində mülkiyyət münasibətlərinin şəffaflığı prinsipi;
-   jurnalist kadrların yüksək peşəkarlığı prinsipi və s.
Vətəndaş cəmiyyəti institutlarının inkişafı üçün onların bir-biri ilə  böyük 
həcmdə informasiya mübadiləsi aparmaları vacibdir. Bu informasiyaya müvafiq 
olaraq onlar öz tərəfdaşlarının hərəkətlərini qabaqcadan görə, öz davranışları-
nı müəyyənləşdirə və gələcək fəaliyyət planlarını formalaşdıra bilərlər. 

---

STRATEJİ TƏHLİL | Say 1 (12) • 2015
160 
İstifadə edilmiş ədəbiyyat:
1.   Qanunlar toplusu. “Azərbaycan” nəşriyyatı, № 6. Bakı, 1998.
2.   Əliyev H. Müstəqilliyimiz əbədidir: çıxışlar, nitqlər, bəyanatlar, məktublar, 
müsahibələr. Səkkizinci kitab: noyabr, 1996 – mart, 1997 / Buraxılışa məsul R. Meh-
diyev. – Bakı: Azərnəşr, 1998, – 488 s.
3.   Прохоров Е.П. Журналистика и демократия. Учебник пособие. 2-e изд., 
Mосква, 2004,  -96 с.
4.   Sosial-siyasi problemlər. Azərbaycan Respublikası Milli Elmlər Akademiyası Fəlsəfə 
və Siyasi-Hüquqi Tədqiqatlar İnstitutu Politologiya və siyasi sosiologiya şöbəsi, IX 
buraxılış. Bakı, 2003, -279 s.
5.   Гулыга А.В. Немецкая классическая философия. Москва, 1986. -334 с.
6.  Сенякин И.Н. Теория и практика ограничения прав человека по российскому 
законадательству и международному праву. В 2-х ч. Н.Новгород, 1998, -165 с.
7.   Azərbaycan və Avropa Şurası. Bakı: “Avrasiya-Press”, 2009, -237 s.
8.   Монтескье Ш. Избранные произведения, М.: 1998.
9.   Machiavelli Niccolo. The Prince. Trans. by Marriott W.K., JC: Political science, Politi-
cal theory, 2006
10.  Гегель Г. Сочинения в 14 т. М.: Соцэкиз, т. 7, 1934. 
11.  Матузов Н.И. Актуальные проблемы теории права. Саратов, 2003.
12.  Мокрый В.С. Местное самоуправление в Российской Федерации как институт 
публичной власти в гражданском обществе. Самара, 2003. .
13.  Ракитов А.И. Философия компьютерной революции. Москва,1991, -281 с.
14.  Панарин И.Н. Информационная война и выборы. Москва, 2003, -235 с.
15.  Мордовец А.С. Социально-юридический механизм обеспечения прав 
человека и гражданина / Под ред. Н.И. Матузова. Саратов: СВШМВДРФ, 1996, 
-288 с.
Vugar Rahimzade 
Theoretical and political look at legal regulations of the media 
Despite the fact that the media is often called the “fourth authority” in 
the political system, it plays an important role in the structure of civil so-
ciety.  Political  decisions  aimed  atregulating  the  “fourthauthority”s  activity 
have always provided the opportunity to precisely evaluate the separation 
of powers. A civil society structure is a broad concept. As the development 
of capitalism has strengthened the economic foundation of these societies, 
so does the institution building accelerate the dynamics of civil society. At 
the same time mass media is accepted as a special field that needs a legal 
regulation within a civil society structure.
Вугар Рагимзаде
Теоретико-политологический взгляд на правовое регулирование
деятельности СМИ
Несмотря  на  то,  что  СМИ  часто  называют  “четвертой  властью” 
в  политической  системе,  они  играют  важную  роль  в  структуре  
гражданского  общества.  Политические  решения  направленные 
на  деятельность  “четвертой  власти”  во  все  времена  обеспечивали 

---

Say 1 (12) • 2015 | STRATEJİ TƏHLİL 
161
возможность  точно  оценить  разделение  властей.  Структура 
гражданского  общества  представляет  собой  широкое  понятие.  Как 
развитие  капитализма  укрепило  экономические  основы  этих  обществ, 
так и формирование институтов СМИ ускоряет динамику гражданского 
общества. В то же время СМИ воспринимаются как специальная область, 
которая нуждается в правовом регулировании в структуре гражданского 
общества.

---