BağIŞlayan və mehriban allahin adi iLƏ
Yüklə 2 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
YEDDİNCİ FƏSİL AİLƏ HƏYATI VƏ NİKAH İslam şəriətində kişi-qadın münasibətləri bu münasibətlərin həyati önəm kəsb edən müxtəlif aspektlərini işıqlandıran, onları fərdi və ictimai həyata birbaşa təsirləri olan bir ehtiyac və zərurət kimi qəbul edərək təfərrüatlarını və xüsusiyyətlərini əhatə edən özünəməxsus şəriət hökmləri ilə tənzimlənir. Sözügedən şəriət hökmləri olduqca müfəssəl mövzuları əhatə edir. Lakin biz burada yalnız qeyri-müsəlman ölkələrində yaşayan müsəlmanları maraqlandıran və onların bilməli olduqları praktik əhəmiyyətli şəriət hökmlərini qeyd etməyi məqsədəuyğun görürük: Məsələ 384. Ailə həyatı qurmaq İslam şəriətində ən təqdirəlayiq addımlardan biridir. Allahın elçisi (s) buyururdu: “Evlənən şəxs dininin (imanının) 150 yarısını qoruyur”. 1 Başqa bir kəlamında isə belə buyururdu: “Kim mənim həyat yolumu mənimsəmək istəyirsə, bilsin ki, evlənmək mənim sünnəmdəndir”. 2 Sevimli Peyğəmbərimizin (ə) başqa bir hədisində oxuyuruq: “Müsəlman kişilər üçün İslamdan (müsəlman olmaqdan) sonra üzünə baxarkən sevindiyi, istək və göstərişlərini nəzərə alan və yoxluğunda onun namusunu qoruyan həyat yoldaşından daha üstün bir uğur tanımıram”. 3 Məsələ 385. Müsəlman kişi evlənmək niyyətində olduğu qadının şəxsi keyfiyyətlərinə diqqət yetirməli və yalnız ona dünya və axirət həyatında yoldaş ola biləcək əxlaqlı, əsil-nəcabətli və əməlisaleh bir qadınla ailə həyatı qurmalıdır. Həyat yoldaşı seçimində yalnız zahiri gözəlliyi və maddi durumu nəzərə almaq müsəlman kişiyə yaraşmaz. Sevimli Peyğəmbərimiz (s) nəsihətlərindən birində buyurmuşdu: “Ey insanlar! Bataqlıqda bitən güldən uzaq durun!” Səhabələri nəyi nəzərdə tutduğunu soruşduqda isə belə cavab vermişdi: “Xoşagəlməz mühitdə böyüyən gözəl qadını nəzərdə tuturam”. 4 Məsələ 386. Müsəlman qadın və onun vəlisi (himayəsində yaşadığı şəxs) də həmin qadınla ailə həyatı qurmaq istəyən kişinin şəxsi keyfiyyətlərini nəzərə almalı və yalnız imanlı, əxlaqlı, şərab içməyən, xoşagəlməz işlərdən və böyük günahlardan uzaq olan bir kişi ilə evliliyə razılıq verməlidirlər. Məsələ 387. İmanlı və əxlaqlı (maddi durumu etibarı ilə zəngin olmasa belə, mənəviyyatı zəngin olan) elçiyə rədd cavabı verməmək təqdirəlayiq bir hərəkətdir. Allahın elçisi (s) buyurardı: “Qapınıza xarakteri və mənəviyyatı sizi qane edən bir şəxs elçi gələrsə, ona rədd cavabı verməyin. Əks təqdirdə bunun nəticəsi olaraq cəmiyyətdə fitnə və ciddi fəsadlar yarana bilər”. 5 1 Vəsail əş-şiə, c.20, səh.17. 2 Vəsail əş-şiə, c.20, səh.18. 3 Minhac əs-salihin (Ayətullah əl-uzma Sistani), əl-Müamilat, II cild, səh.7. 4 Vəsail əş-şiə, c.20, səh.35. 5 Təhzib əl-əhkam, c.7, səh.395. 151 Məsələ 388. Bir cütlüyün ailə həyatı qurmasına yardım və vasitəçilik etmək, tərəfləri razı salmağa çalışmaq bəyənilən əməllərdəndir. Məsələ 389. Kişinin nişandan öncə evlənmək niyyətində olduğu qadının gözəlliyinə baxmağa və onunla ünsiyyət qurmağa haqqı çatır. Bu məqsədlə ona ehtiraslanma niyyəti olmadan həmin qadının üzünü, saçını, boynunu, əllərini, qollarını və ayaqların (budlarını) və bədəninin digər gözəl hissələrini görməyə icazə verilir. Məsələ 390. İslam şəriətində iki növ izdivac mövcuddur: daimi və müvəqqəti. Daimi evlilik müddətsiz nikah müqaviləsidir və bu evlilikdə qadın daimi həyat yoldaşı adlanır. 1 Müvəqqəti evlilik isə müddətli (məsələn, tərəflər arasında bir il, yaxud bir qədər az və ya artıq müddətə razılaşdırılan) evlilikdir və bu evlilik münasibətində qadın müvəqqəti arvad adlandırılır. 2 Məsələ 391. Daimi evlilik anlaşmasında şəriət şifahi surətdə qadının evlənməyə hazırlaşdığı şəxsə “... mehriyyə (nöqtələrin yerinə mehriyyənin 3 dəyəri qeyd edilməlidir) ilə səninlə evliliyə (nikaha) razı oldum”, kişinin isə fasilə vermədən “bu evliliyə razı oldum” deməsini tələb edir. Müvəqqəti evlilik anlaşmasında isə qadın “... mehriyyə ilə səninlə ... müddətə (mehriyyənin dəyəri kimi müvəqqəti evlilikdə müddət də şifahi anlaşmada dəqiq şəkildə ifadə olunmalıdır) evliliyə razı oldum”, kişi də dərhal “bu evliliyə razı oldum” deməlidir. 1 Ailə quruculuğu ilə bağlı məsələlər və evliliyin şəriət hökmləri ilə əlaqədar daha ətraflı məlumat almaq üçün Seyid İzzəddin Bəhrülulumun “ əz-Zəvac fil-Quran vəs-sünnə ” (Quran və sünnədə evlilik) adlı əsərinə müraciət edin. 2 Müvəqqəti evliliyin xüsusiyətləri və onunla bağlı şəriət hökmləri ilə daha ətraflı tanış olmaq üçün Seyid Məhəmmədtəqi əl-Həkimin “ əz-Zəvac əl-muəqqət və davruhu fi həlli muşkilat əl-cins ” (Müvəqqəti evlilik və onun cinsi problemlərin həllində rolu) adlı əsərinə müraciət edin. 3 Bir sıra əsər, məqalə və KİV səhifələrində öz əksini tapan və eləcə də cəmiyyətimizdə formalaşan təsəvvürə görə mehriyyə xalqımızın qədim adət-ənənələrindən olan “ başlıq pulu ” və ya “ süd haqqı ” kimi anlayışlarla eyniləşdirilir. Lakin İslam şəriətində vacib hesab edilən mehriyyə ailə həyatı quran qadının valideynlərinə, ya da başqa bir şəxsə deyil, bilavasitə onun özünə verilir və şəxsi mülkiyyəti hesab edilir. Mehriyyəni həm də boşandığı və ya dul qaldığı halda qadının yeni evliliyə qədər özünün və övladlarının maddi ehtiyaclarını təmin edə bilmək üçün minimum kompensasiya kimi də qəbul etmək olar. Yüklə 2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|