BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları / BIODIVERSITY: A m a z in g C a s p ia n F is h e s
Xəzərin təbii ehtiyatlarının mühafizəsi
böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bundan
başqa gənc nəslin Xəzərin balıq
ehtiyatları ilə tanışlığı həm tədris, həm
də tərbiyəvi əhəmiyyətə malikdir. Ona
görə də, belə bir kitabın nəşri nəinki
təbiət həvəskarlarını, həm də Xəzər
dənizinin balıqları haqqında məlumat
almaq istəyənləri sevindirəcək.
Çıraq, Azəri və Günəşli yatağının
dərin hissələrində, Şahdəniz, İnam və
Alov yataqlarında kəşfiyyat, neft və
qazçıxarma işlərini həyata keçirən BP
Kaspian şirkətinin siyasəti işlərin icrası
zamanı yüksək ekoloji standartların
təmin olunmasına yönəldilib. Bu
siyasət nəinki yeni ekoloji texnologi
yalardan istifadəni, həm də əməkdaş
ların yüksək professionallığa malik
olmalarını, ekoloji təhlükəsizlik məsə
lələrini yaxşı bilmələrini tələb edir.
İctimaiyyətlə aparılan iş ətraf mühitin
mühafizəsi, təbii ehtiyatlardan səmə
rəli istifadə məsələlərinin geniş və açıq
şəkildə müzakirəsi, ekoloji biliklərin
təbliği BP şirkətinin ekologiya sahəsin
dəki siyasətinin əsas tərkib hissəsini
təşkil edir.
BP Kaspian şirkətinin davamlı
inkişaf və biomüxtəliflik səhəsində
siyasətinin həyata keçirilməsində
Xəzər dənizinin balıqlar aləmini
uşaqlar üçün xarakterizə edən və təbii
mühitin mühafizəsini özündə əks
etdirən ekoloji kitabın hazırlanması çox
vacib və mahiyyətcə yeni addımdır.
Qeyd etmək lazımdır ki, müəlliflər
kitaba çox səmərəli quruluş veriblər. 1 -
ci fəsildə balıqlar və onların təbiətdə
mühüm rolu haqqında ümumi məlu
matlar verilib. Sonrakı fəsildə balıqların
növü, yaşayış yerləri, miqrasiyası,
preservation of its natural resources is
important in connection with intensive
development of offshore oil produc
tion. Moreover, familiarizing the
younger generation with the fish
resources of the Caspian is important
for their education. Therefore, not
only nature-lovers, but also everyone
who wants to learn about the fish of the
Caspian Sea should be glad to see this
book.
It is the policy of the BP Caspian
Company, which is exploring, produ
cing, and transporting oil and natural
gas in the Chirag and Azeri fields, the
deep-water part of the Guneshli field,
and the Shah Deniz, Inam, and Alov
fields, to meet high environmental
standards in its operations. This policy
not only calls for the use of the latest
environmental technologies, but also
means that the company's employees
must be highly professional and have a
good knowledge of environmental
safety issues. Public relations is a very
important component of this policy in
the field of ecology, i.e., broad and
open discussion of issues of environ
ment protection and prudent manage
ment of natural resources, and
publicizing ecological knowledge.
The BP Caspian Company has taken a
very significant and qualitatively new
step in carrying out this policy: it has
put together a new ecology book for
schoolchildren that describes the world
of fish of the Caspian Sea and also
presents ideas about environment
protection and the company's policy in
the field of sustainable development
and biodiversity.
6
BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları I BIODIVERSITY: A m a z in g C a s p ia n F is h e s
fiziologiyası və anatomiyası maraqlı
şəkildə təsvir olunub. Bu fəsildəki
balıqların yaşayış tərzi, qidalanması,
üzməsi, müdafiə olunması, istirahəti,
birgə yaşayışı, ətraf mühitin dəyişik
liklərinə uyğunlaşması, çoxalması və s.
haqda məlumatlar çox mühüm və
olduqca maraqlıdır.
Kitab oxuculara balıqların dəniz
hövzəsinin bioloji təbiətinə təsir edən
vacib faktor olmasını qeyd edir. 3-cü
fəsildə Xəzər dənizinin balıqlar aləmi
təsvir edilmişdir.
Kitabın təqdirəlayiq cəhətlərindən
biri də müəlliflərin Xəzərdə yaşayan
müxtəlif balıq növlərinin hamısını -
nərəkimiləri, siyənəkkimiləri, qızıl
balıqları, dumabalığını, çəkikimiləri,
kefal, xul və s. əhatə etməyə və onların
bütün xüsusiyyətlərini göstərməyə
çalışmalarıdır.
Xəzər sularının sakini olan bu
balıqlar təbii Xəzər kompleksinin
normal fəaliyyətinin saxlanılmasında
və onun ayrı-ayrı elementlərinin müda
fiəsində əhəmiyyətli amildir. Bu unikal
su hövzəsində yaşayan balıq növləri və
onların əsas xüsusiyyətləri haqqında
məlumat gənc oxucuda Xəzərin bioloji
ehtiyatlarınnın uzunmüddətli və müntə
zəm istifadəsi haqda anlayış yaratmaq
çox vacibdir.
Uşaqların və gənclərin ekoloji
tərbiyəsində bu kitabın böyük əhəmiy
yəti var. Bu kitab oxucularda unikal su
hövzəmizə - Xəzər dənizinə məhəbbət,
onun sərvətlərinin və ekologiyasının
qorunmasında məsuliyyət hissi oyat
maq məqsədi daşıyır.
Müəlliflər Xəzər balıqlarının ən
mühüm xüsusiyyətlərini həm qısa, həm
First of all, we have to note that the
book is very well organized. The first
chapter gives general information
about fish and their important role.
The next chapter colorfully describes
the main types of fish, their habitats,
fish migrations, and the Physiology
and Anatomy offish. The information
given in this chapter on how fish live,
how they get food, swim, protect
themselves, rest, coexist, adapt to
changes in their environment, repro
duce, etc. is very important and quite
interesting. The book gives the young
reader a clear understanding that the
fish resources of this water basin are the
most important factor affecting the
biological nature of this unique sea-
lake. The third chapter describes the
world of fish of the Caspian Sea. A
noteworthy feature of this description
is that the authors have tried to include
and describe different representatives
of the main types of fish living in the
Caspian Sea: sturgeons, herrings,
salmons, pikes, carps, mullets, and
gobies. This whole fish community
inhabiting the Caspian is extremely
important for developing an under
standing that in order to keep the
natural complex of the Caspian as a
whole functioning normally it is
necessary to protect all of its individual
elements.
This information on the
species and main characteristics of fish
that live in this closed-drainage basin,
unique in the world, is extremely
important from the point of view of
giving the young reader ideas about the
possibilities for long-term and sustai
nable use of the Caspian's biological
resources.
7