zəl təbiəti, meşəsi kəndə xüsusi yaraşıq verirdi. Kəndin fa-
ciəsini görürdüm və bu haqda A.MütəlIibovla söhbət
edərkən dedi ki, Meşəli elə də ehəmiyyətli kənd deyil.
Əgər nəzərde tutulan dəryaça orada tikilərsə, Meşəli su
altında qalacaqdır.
Abdulla Qurbani «Meşəli od içində» kitabmda yazır:
«Qonşuluqdakı erməni kəndləri tərəfdən M eşəli tez-tez atəşə tu-
tulur, silahlı basqmlar ara vermirdi. Son vaxtlar ermənilər yaşayan
Badara kəndinə haradansa çoxlu «boyeviklər» dəstəsi də gətirilmiş-
di. Onlar hücuma hazırlaşırdılar. M eşəli camaatı artıq respublika hö-
kumətindən əlini üzmüşdü. Xalqın üz tutduğu, ümid bəslədiyi, dər-
dini bölüşdürdüyü yeganə adam var idisə, o da respublikanm Ədliy-
yə naziri Əlisaab Orucov idi. Son vaxtlar Viktor Polyaniçkonun
Dağlıq Qarabağ Təşkilat Komitəsinə sədr təyin olunması ilə əlaqə-
dar olaraq Ə. Orucov qəti surətdə Dağlıq Qarabağdan uzaqlaşdırıl-
mış Volski variantmm ikinci həlledici m ərhələsi başlamışdı. Volski
variantmda azərbaycanhlann avtobuslan Əskəran, Xankəndi istiqa-
mətiıvdə daşa basılırdısa, ikinci variantda mülki daşnaklan silahlı daş-
naklat əv əz edəıək azəıbaycanhlan atəşə tutur, öldürdüklərini öldü-
rür, diri qalanlan isə girov apanrdılär. Müharibə gedişində sayıq ol-
mamağımızı yəqin etdikdən sonra emıənilər bütün cəbhə boyu sər-
rast v ə mütəşəkkil surətdə hücuma keçm əyə hazırlaşırdılar. Kömək-
siz və silahsız adamlar erməni yaraqlılan v ə rus hərbçiləri tərəfin-
dən güclü atəşə tutulurdular. Evlər-eşiklər ən müasir texnikanın -
«BTR»lərin, «BMP»lərin, «Alazan» raketlərinin tapdağma çevri-
lirdi. Odur ki, M eşəli kəndinin camaatı özü-özünə gün ağlamalı
idi. Artıq çoxdan idi ki, onlann üz tutduqları Ə. Orucov Dağlıq
Qarabağdan uzaqlaşdmlmışdı. Hər şeydən qabaq könüllü özünü-
müdafıə dəstələrinin yaradılması zəruri idi. 1991-ci ilin noyabr
ayında belə bir dəstə yaradıldı. 30 nəfər kəndin təpərli kişisi bir
yerə toplaşıb, 1990-cı ilin dekabr ayınm 13-də Belarusiya Kənd
Təsərrüfatı Akademiyasmın aqrokimya v ə torpaqşünaslıq fakültə-
sini bitirərək doğma kəndlərinə qayıtmış Mikayılı özlərinə koman-
dir seçdilər. Kəndi böyük təhlükə gözlədiyini qabaqcadan hiss
edən bir qrup adamm Bakıya gedəcəyi qərara alındı. İk ə k Misi-
rov, Mikayıl Nurməmmədov, Qaragav kəndindən Əhliman Əli-
yev, K osalardan V aqif Ağayev, Ramiz Quliyev dekabnn ortala-
rında Bakıya yollandılar.
Ali Sovet sədrinin müavini Tamerlan Qarayev, M illi müdafiiə
şurasınm sədri Rəhim Qazıyev, Daxili İşlər nazirinin müavini Ta-
lıbov nümayəndələri canıyananlıqla qarşılasalar da, heç bir əm əli
köməklik göstərmədilər. Hətta Rəhim Qazıyev bildirdi ki, M eşəli
perspektivsiz kənddir. O kənddə yaşamağa belə lüzum yoxdur. Nü-
mayəndələr Müdafiə Nazirliyinin anbanndan 150 nəfərlik pal-pal-
tar, qab-qacaq v ə on iki ədəd təlim avtomatı aldılar. Lakin bununla
kifayətlənmək olmazdı. Müdafiə nazirinin yanma düşmək isə müş-
kül m əsələ idi. Çox çək-çevirdən sonra Mikayılla V aqif Ağayev ge-
neral-leytenant Valeh Bərşadlınm qəbuluna düşə bildilər. General
onlan çox hörmətlə iqarşıladı. Sonra Mikayıl Cəmilli v ə M eşəli
kəndlərinin taleyinin bir teldən asıh olduğunu izah etdi. General on-
lan diqqətlə dinlədikdən sonra bildirdi ki, bundan başqa (general
verilən pal-paltan nezərdə tuturdu) bizim heç nəyə gücümüz çatmır,
nə imkanımız vardı, onu da eləmişik.
-
Yoldaş general, siz elə fikirleşməyin ki, silah, sursat istəmək-
də bizim hansısa marağımız var. Xeyr, sizdən bütün kənd əhalisi
. admdan acizanə surətdə xahiş edirik ki, müdafiəmiz üçün güc gön-
dərəsiniz. Sonra gec olar, - deyə Mikayıl hərbi q ü w ə y ə böyük eh-
tiyacı olduğunu söylədi.
Generalm göstərişi ilə onlara üç ədəd də «5-45» AKM-i verildi.
«Hərbi q ü w ə m əsələsinə gəldikdə məndən də yuxarıda oturan-
lar var», dedi general. Generalm bu sözlərindən sonra Mikayılgil na-
zirlikdən çıxdılar. Onlar həmin gün Bakıda eşitdilər ki, artıq Cəmil-
li kəndi ermənilər tərəfindən işğal olunub. Ramizlə Mikayıl gecəy-
kən M eşəliyə qayıtdılar.
Milli Ordu əsgərlərindən də on nəfər kəndə göndərilmişdi. De-
kabnn 22-də isə kəndin bütün başıpapaqlıları bir yerə toplaşdılar.
M əqsəd qərargah yaradıb, hamım müdafiəyə səfərbər etmək idi.
Hətta təkliflər oldu ki, arvad-uşaq kənddən çıxanlsm. Lakin heç
kim bununla razılaşmadı. Arvad-uşağm kənddən çıxarılması Meşə-
linin birdəfəlik boşaldılması demək idi. Son vaxtlar kimin ki, ailə-
sindən bir-iki nəfər kənddən çıxmışdı, hiss olunurdu ki, həmin evin
kişisi də kənddə az-az görünür. Odur ki, belə qərara gəldilər ki, bir
nəfər də olsun kəndi tərk etməyəcəkdir».
V. Polyaniçko respublika təşkilat komitəsinin sədri tə-
yin olunandan sonra Əlisaab Orucov Dağlıq Qarabağa ya-
xın buraxılmır. O, sərhəd bölgələrinə üz tutur. Laçında,
Cəbrayılda, Zəngilanda, Qubadlıda, Füzulidə, Ağdamda və
Goranboy bölgəsində fəaliyyətini davam etdirirdi. Həmin
rayonlann ermeni işğalından qorunması üçün lazımi tədbir-
lər görürdü. Ə. Orucov Dağlıq Qarabağın kəndlərini də bir
an belə unutmurdu.
***
V.Polyaniçko meni millətçi adlandıraraq dəfələrlə SSRI
Ədliyyə nazirinə müraciət edib, məni işdən azad etdirmə-
yə cəhd göstərmişdir. Lakin tabe olduğum SSRİİ Ədliyyə
Nazirliyi buna razılıq verməmişdi. Nəhayət, başqa hiyləyə
əl atdı, m əndən 1990-cı ilin avqust ayında məktub aldı ki,
«Fövqəladə vəziyyət» haqqmda 3 aprel 1990-cı il tarixli
qanuna görə, Dağlıq Qarabağ vilayetində olan Respublika
Təşkilat Komitəsinin razılığı olmadan, vəzifəsindən və və-
ziyyətindən asılı olmayaraq heç bir şəxs vilayətə daxil ola
bilməz. O cümledən SSRÜ Ali Sovetinin deputatları. Bu qa-
nunu pozan hər bir şəxs inzibati məsüliyyət daşımaqla,
Dağlıq Qarabağ vilayətindən çıxarılmalıdır. Belə hesab et-
dim ki, o, belə bir məzmunlu məktubu işin xeyrinə alır.
Sonra bəlli oldu ki, məktubdan əleyhimə istifadə etmək
üçün alıb. V.Polyaniçko həmin məktubdan növbəti dəfə
Stepanakertə gələn xalq deputatı Yelena Starovoytovaya
qarşı istifadə edərək, məktubumla onu tanış edir və Staro-
voytovanı iki saatdan artıq hərbi komendaturada saxlatdır-
dıqdan sonra təyyarə ile Moskvaya geri qayıtmasına nail
olur. Y.Starovoytova menim hərəkətimdən SSRÜ Ədliyye
Naziri Benyamin Yakovleva ve SSRÜ-nin baş prokuroru
Dostları ilə paylaş: |