Buddaviylik va xristian dini tarixi va falsafasi reja: Buddaviylik (Buddizm)ning kelib chiqishi. Buddaviylik ta’limoti

Lamaizm

Buddizmning asosiy yo`nalishlaridan biri bo`lib, u tibet tilida «lama» – «eng ulug’» degan ma`noni anglatadi. Mazkur diniy yo`nalish rahbari shu nom bilan – lama deb ataladi.

Lamaizm Tibetda VII-XIV asrlarda tibetliklarning qadimiy dini Bon-Po (shamanizmning bir turi) unsurlarini qabul qilgan Maxayana va Tantrizm asosida vujudga kelgan bo`lib, hozirda tibetliklarning asosiy dini hisoblanadi.

Lamaizm yo`nalishining oliy diniy rahnamosi Dalay-Lama sanaladi. U tug’ilgan mavjudotlarning eng ulug’i, bodxisatva Avalakiteshvaraning erdagi ko`rinishi, tirik xudo hisoblanadi. Dalay – tibet tilida «dengiz» ma`nosini anglatadi. Dalay-Lama «dengizdek ulug’ lama» deganidir. Bu unvon 1391 yilda joriy qilingan. Birinchi Dalay-Lama Binduidub (1391-1475) bo`lgan. Hozirgi kunda Dalay-Lama XIV Lozondantzenjantso-Igvant hisoblanadi. U 1935 yilda tug’ilgan. Uning o`limi bilan erda yangi Dalay-Lama paydo bo`ladi. Oliy lamalardan tashkil qilingan hay`at uning o`limidan so`ng bir yil mobaynida yangi tug’ilgan go`daklar orasidan yangi Dalay-Lamani qidirib topadilar. SHundan so`ng go`dak monastirda (xonaqohda) tarbiyalanadi. U voyaga etgunga qadar uning vazifasini regent – muvaqqat vakil bajarib turadi.

Kirish.

Xristianlik dini buddaviylik va islom dinlari qatorida jahon dini hisoblanadi. Bu din o’ziga e’tiqod qiluvchilarning soni jihatidan jahon dinlari orasida eng yirigi hisoblanadi. Unga e’tiqod qiluvchilarning soni 1 milrd. 600 mln. bo’lib, bu son dunyo aholisining deyarli uchdan biriga to’g’ri keladi. Keyinchlik bu ta’limot Xudoning mujassamlanishi yoki Isoning ikki mohiyati – odam mohiyati, xudo mohiyati haqida “gunohni yuvish”, ya’ni Isonning o’zini ixtiyoriy tarzda qurbon qilishi haqidagi ta’limot bilan mustahkamlanadi. Xristianlik muqaddas ruh ota-xudo, o’g’il xudo va muqaddas ruh – uch yuzlik xudo to’g’risidagi ta’limot, jannat va oxiratda go’yo dunyining oxiriga borish, Isoning qaytish haqida va boshqa aqidalarni o’z ichiga oladi.