Buxoro davlat universiteti "tasdiqlayman"

12-mavzu. Xotira haqida umumiy tasavvurlar. Xotiraning neyrofiziologik asoslari va bioximik nazariyalari
Xotira haqida umumiy tushuncha. Xotira – o‘tmish tajribalarni esga olib qolish, esga saqlash va unutishdan ibora jarayon sifatida. Xotira bilan bog‘liq hodisalar. Fenomenal xotira. Xotira va o‘rganish. Diqqat va xotira. Xotira va shaxs. Asab tizimida izlarning saqlanishi. Xotirada izlar konsolidasiyasi. Qisqa va uzoq muddatli xotiraning fiziologik mexanizmlari. Xotirani ta'minlovchi miya tizimlari. Xotira murakkab psixik jarayon sifatida. Xotira jarayonlari. Esda olib qolish. Esda saqlash. Esga tushirish. Tanish. Unutish.Esda olib qolish xarakteri: ixtiyoriy esda olib qolish, ixtiyorsiz esda olib qolish. Esda olib qolish: bilvositalik va bevositalik xarakteri. Esda olib qolishning faoliyat maqsadiga bog‘liqligi. Esda olib qolish va esda tushirishda individual tafovutlar. Obrazli, eshitish va semantik kodlashtirish. Kodlashtirish uchun axborotlarni uyushtirish.


13-mavzu. Xotira turlari klassifikasiyasi. Xotira psixologiyasining asosiy qonuniyatlari
Genetik, hayotiy, ixtiyorsiz, ixtiyoriy xotira. Lahzali, sensor (ikonik, exoik) qisqa muddatli, uzoq muddatili, operativ va oraliq xotira. Obrazli xotira. Eydetik xotira. Emotsional xotira. So‘z-mantiq xotirasi. Kognitiv va shaxslilik xotirasi. Xotiraning individual psixologik xususiyatlari.
Materialning xarakteri (hajmi, bir xilligi, ma'noga egaligi). Mashqlantirishning o‘rni.. Zeygarnik samarasi. Unutish egri chizig‘i (Ebbingauz). Retroaktiv va proaktiv tormozlanish. Reminissensiya. Inson xotirasining tashkiliy tuzilishi tamoyillari. Xotira assosiasiyalari. Xotira va faoliyat. Inson xotirasining tashkil etuvchi asosiy tamoyillar. Esda olib qolishning predmeti. Faoliyat motivlari, yo‘nalishi, strukturasi va predmet mazmuniga ko‘ra esda olib qolish. Xotira shaxsning hayotiy masalalarini hal etishi, uning shartlanganligi va motivasiya sohasi dinamikasiga biriktirilganligi. Malaka va xotira. O‘rganish qonunlari. Bixevioristlar bo‘yicha malaka harakatlarning oddiy aloqalari natijasi sifatida mexanik tushushnish. Malakalar va xotira. Inson hayotiy tajribasida malakalar shakllanishining ahamiyati. Xotira axborotlarni qabul qilish, uzatish va saqlash jarayonlari yig‘indisi sifatida Xotira va nutq. L.S.Vigostkiyning madaniy-tarixiy nazariyasida xotira muammosi. Mnemik vositalarning interiorizatsiyasi.
Inson xotirasida assotsiasiyalarning o‘rni. Assotsiasiya turlari va qonunlari. Mnemik jarayonlarni o‘rganish metodlari: yod olish, antisipasiya va tejash. Assosianistik yondashuvning tanqidi. Ikonik va exoik xotira tushunchalari. Qisqa muddatli xotira. Takrorlashning ahamiyati. Qisqa muddatli xotira tuzilishi va ko‘lami. Ong va qisqa muddatli xotira. Vositalardan foydalanish inson xotirasini tashkil etishning vositasi sifatida. F. Bartlettning konsepsiyasida ichki tuzilmaning o‘rni. Yuqori darajali esga olib qolishning funksiyalari va tuzilishini eksperimental tadqiq etish.