Dərs vəSAİTİ Sumqayıt Dövlət Universitetinin
Yüklə 2,86 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- T.D.Ağayev,Ş.Ə.Əhmədov,T.A. Xəlilov
- Ekoloji təhlükəsizlik
T.D.Ağayev,Ş.Ə.Əhmədov,T.A. Xəlilov 145 konteyner qalmışdır. Bundan əlavə xarici ölkələrdən gətirilən bir çox avadanlıqlar da radioaktiv şüalanma yayır. Təbiətin yaşıl örtüyünün mühafizə edilməsi ekoloji təhlükəsizlikdə mühüm yer tutur. On il əvvəl Azərbaycan ərazisinin 11%-i meşə ilə örtülü idi. Meşə materiallarından yanacaq kimi istifadə edilməsi nəticəsində Kiçik və Böyük Qafqazın meşə örtüyünün məhv olması təhlükəsinin aradan qaldırmaq üçün yeni meşə zonaları yaradılır. Azərbaycan ekologiyası bilavasitə Xəzər dənizi ilə bağlıdır. Ekoloji təhlükədən danışanda Xəzər üçün yaranmış təhlükəli vəziyyətdən yan keçmək olmaz. Dənizin səviyyə tərəddüdləri çox ciddi təhlükə mənbəyidir. Bundan başqa Xəzərə hər il 12 mld. kub metr çirkab suyun axıdılması isə onun ekoloji gərgin vəziyyətini daha da gərginləşdirir. Bu və digər bu kimi problemlərin sayı çox olsa da onların həlli üçün bütün yollar arşdırılır. Lakin bunu da bilmək lazımdır ki, Azərbaycanın ayrılıqda özünün ekoloji təhlükəsizliyini təmin etməsi qeyri - mümkündür. Bu cür problemlərin həlli üçün digər ölkələrlə əməkdaşlıq və ekoloji təhlükəsizlik prinsiplərinin işlənib hazırlanması vacibdir. Ekoloji təhlükəsizliyinin əsas şərtləri aşağıdakılardır: - təbii mühitin mühafizə edilməsi və yaxşılaşdırılması; - təbii ehtiyatlardan səmərəli istifadə olunması; - təbii mühitin sağlam şəkildə gələcək nəsilə verilməsi. Azərbaycan beynəlxalq ekologiya hüququnun prinsiplərini qəbul edərək onu yerinə yetirir. Beynəlxalq ekologiya hüququnun xüsusi prinsipləri aşağıdakılardır: - transsərhəd ekoloji zərərin yol verilməzliyi; - təbii ehtiyatların ekoloji baxımdan əsaslandırılmış rasional ifadəsi; - ətraf mühitin radioaktiv çirkləndirilməsinin yol verilməzliyi; - dəniz mühitinin mühafizəsi; - ətraf mühiti dəyişikliyə uğradan vasitələrdən hərbi və ya istənilən digər düşmən məqsədlərlə istifadə edilməsi; Ekoloji təhlükəsizlik 146 - milli yurisdiksiya hüdudlarından kənarda yerləşən ekoloji sistemlərə vurulmuş zərərə görə dövlətlərin beynəlxalq məsuliyyəti. Azərbaycan Respublikasında ətraf mühitin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün Milli Fəaliyyət Proqramı qəbul edilmişdir. Proqramda üç kriteriya əsas götürülür: - İnsan sağlamlığının mühafizə edilməsi; - İqtisadi təhlükənin qarşısının alınması; - Təbii ehtiyatların mühafizə edilməsi. Bazar iqtisadi münasibətlərinə keçid ətraf mühitin ekoloji idarə edilməsinin yeni strukturunun yaradılmasını, islahatların həyata keçirilməsini, xarici investisiya axınını və ekoloji nəzarətin gücləndirilməsini tələb edir. Bu məqsədlə ekologiya üzrə Dövlət Komitəsi yaradılmışdır. Ekologiya üzrə Dövlət Komitəsi 12 şöbədən, 29 yerli komitədən ibarətdir. Komitə 14 təbii qoruğa, 20 müvəqqəti qoruğa nəzarət edir. Ekoloji şəraiti izləmək, tullantılara nəzarət etmək, ekologiya haqqında qanunları pozan müəssisənin işini dayandırmaq, dövlət ekoloji ekspertizasını təşkil etmək bu komitənin vəzifəsidir. Ətraf mühitin mühafizəsində beynəlxalq standartlar tətbiq edilir. Milli ekologiya standartlarının beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması prosesi Azərbaycanın dünya birliyinə inteqrasiyası istiqamətində atılan mühüm addımdır. Xarici mütəxəssislərdən, Milli Akademiyanın, Dövlət Ekologiya Komitəsinin məsul işçilərindən ibarət monitorinq və tədqiqat qrupları yaradılmışdır. 1998-ci ildən xarici və yerli mütəxəssislərin köməyilə ekotoksikologiya laboratoriyası yaradılmışdır. Azərbaycan Respublikasının ekoloji sahədə əsas milli maraqları cəmiyyətin yaşayışı üçün təhlükəsiz ekoloji və texnoloji şəraitin yaradılması, həmçinin ətraf təbii mühitin qorunmasıdır. Bu məqsədlə son vaxtlar respublikamızda ətraf mühitin mühafizəsi, ekoloji təhlükəsizlik, təbii sərvətlərdən istifadə ilə əlaqədar aşağıdakı bir çox qanunlar qəbul edilmişdir: 1. Ətraf mühitin mühafizəsi haqqında (18.06.1999) 2. Ekoloji təhlükəsizlik haqqında (08.06.1999) T.D.Ağayev,Ş.Ə.Əhmədov,T.A. Xəlilov 147 3. Bitki mühafizəsi haqqında (03.12.1996) 4. Heyvanlar aləmi haqqında (08.06.1999) 5. Atmosfer havasının mühafizəsi haqqında (03.03.2004) 6. Azərbaycan Respublikasının Su Məcəlləsinin təsdiq edilməsi haqqında (26.12.1997) 7. Azərbaycan Respublikasının Meşə məcəlləsinin təsdiq edilməsi haqqında (30.12.1997) 8. Yerin təki haqqında (13.02.1998) 9. Əhalinin radiasiya təhlükəsizliyi haqqında (30.12.1997) 10. Texniki Təhlükəsizlik haqqında (02.11.1999) 11. Hidrotexniki qurğuların təhlükəsizliyi haqqında (27.02.2003) 12. Azərbaycan Respublikası Torpaq Məcəlləsinin təsdiq edilməsi haqqında (25.06.1999) 13. Xüsusi mühafizə olunan təbiət əraziləri və obyektləri haqqında (24.03.2000) 14. Su təchizatı və tullantı suları haqqında (28.10.1999) 15. İstehsalat və məişət tullantıları haqqında (30.06.1998) 16. Hidrometeorologiya fəaliyyəti haqqında (17.04.1998) 17. Ətraf mühitə dair informasiya almaq haqqında (12.03.2002) 18. Əhalinin ekoloji təhsili və maarifləndirilməsi haqqında (10.12.2002) və s. Milli qanunların qəbul edilməsi ilə yanaşı Azərbaycan Respublikası bir çox Beynəlxalq ekoloji Konvensiyalara da qoşulmuşdur. Azərbaycanın beynəlxalq konvensiyalara qoşulması respublikamızın regional və qlobal səviyyədə ekoloji təhlükəsizliyinin təmin edilməsi və qlobal ekoloji problemlərin həllində iştirakının hüquqi əsaslarını təşkil edir. Ətraf mühitin mühafizəsi ilə əlaqədar Azərbaycanın qoşulduğu beynəlxalq konvensiyalar aşağıdakılardır: 1. BMT-nin “İqlim dəyişmələri haqqında Çərçivə Konvensiyası” (Rio-de-Janeyro, 1992) 10 yanvar 1995-ci ildə Milli Məclisdə ratifikasiya edilmişdir; 2. Ozon qatının qorunması üzrə Konvensiya (Vyana, 1985), MM-də ratifikasiya tarixi – 31.05.1996; Yüklə 2,86 Kb. Dostları ilə paylaş:
|