Dərslik Prof. S.İ. Seyidov və prof. M.Ə. Həmzəyevin elmi redaktorluğu ilə
Yüklə 3,93 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Шяхсиййят щаггында ясас нязяриййяляр Классик нязярий йя Клиник нязярий
- Шякил 7. Шяхсиййят щаггында ясас нязяриййяляр
- O (id), mən (eqo)
- Mən (eqo)
164
Шяхсиййят щаггында ясас нязяриййяляр Классик нязярий йя Клиник нязярий йя Експери ментал нязярий йя Когнит ив нязярий йя Бищеви орист нязярий йя Щуман истик нязярий йя З.
Ф ре йд ин п си хо ан ал ит ик н яз яр ий йя си К . Й ун гу н а на ли ти к н
яз яр ий йя си А . А дл ер ин ф яр ди п си хо ло эи йа
ня зя ри йй яс и
нязяриййяляр К . Х ор ни ни н н ев ро з н яз яр ий йя си Е . Ф
ро м м ун к он се пс ий ас ы С . С ал ли ве ни н и нт ер пе рс он ал ня зя ри йй яс и Е .Е ри кс он ун е го -п си хо ло эи йа сы Г . О лп ор т в я Г . М
ер ре йи н п ер си он ол ож и ня зя ри йй яс и Р.
К от те ли н ф
ак то р- ан ал ит ик
ня зя ри йй яс и А . К ел ли ни н «
ш ях си йй ят ин ко нс тр ук тл ар » н
яз яр ий йя си Л . Ф ес ти нг ер ин к ог ни ти в д
ис со на нс
ня зя ри йй яс и Б . С ки нн ер ин н яз яр ий йя си А . Б ан ду р в я Д
. Д ол ла рд ы н с ос иа л т ял им
ня зя ри йй яс и К . Р
оъ ъе рс ин ю зü нü ак ту ал ла ш ды рм а ня зя ри йй яс и А . М
ас ла ун ун ю зü нü ак ту ал ла ш ды рм а ня зя ри йй яс и Р. М ей йи н е
кз ис те нс ио на л пс их ол оэ ий ас ы 16 7 168 Avstriya psixoloqu və psixiatoru Ziqmund Freydin (1856 – 1939) yaratdığı psixoanaltik nəzəriyyə freydizm adı ilə məşhurdur. Z.Freyd şəxsiyyətin fəallığının mənbəyini onda heyvan əcdadlarından irsən alınmış instiktiv təhriklərdə görürdü. Bununla da Freyd psixi hadisələrə yeni anlayış – şüursuzluq anlayışı gətirmişdir. Onun fikrincə şəxsiyyətin strukturunda üç komponent mövcuddur: O (id), mən (eqo), yüksək – mən (super-eqo). Z.Freyd birinci komponenti (id) şüursuzluq, ikincini (eqo) şüur, üçüncünü isə (super- eqo) yüksək şüurluluq kimi götürür. Z.Freydə görə id (o) məhz elə sahədir ki, orada yalnız sıxışdırılmış şüursuz instinktlər hökmranlaq edir və onlar həzz prinsipinə tabe olurlar. Buna görə də prinsipcə onlar dərk edilə bilməzlər.
gedir, digər tərəfdən gerçəkliyin norma və tələblərinə tabe olur. Yüksək - mən (super-eqo) cəmiyyətin əxlaqi tələbatlarının bir növ məcmuudur. Başqa sözlə, o, insanın hələ uşaqlıq dövründən mənimsədiyi, avtomatlaşmış sosial norma, inam, qaydalardan ibarətdir. O, bir növ nəzarətçi rolunu oynayır. Ona görə də «eqo» həmişə münaqişədə olur. «İd»- in və «yüksək – mən»- in tələbləri bir-birinə uyğun gəlmir. «Eqo (mən)» daima müdafiə mexanizminə qaçır (ona meylli olur). Şəxsiyyətin klassik nəzəriyyələri qrupuna yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi İsveçrə psixoloqu Karl Yunqun (1875 – 1961) analitik nəzəriyyəsi də daxildir. K.Yunqa görə şəxsiyyət dörd əsas elementi özünə daxil edir: şüur, şəxsi şüursuzluq,
şüursuzluq dayandığı halda, K.Yunq buna xüsusi əhəmiyyət verir. O belə hesab edir ki, insan təkcə özünün gizli tendensiyaları ilə deyil, eyni zamanda istəkləri, məqsədləri, arzuları və qiymətdəri ilə də müəyyən edilir. K.Yunqun fikrincə çox vaxt bu maska əhval və istəyimizə uyğun gəlmir. Lakin biz mövcud sosial mühitdə
Yüklə 3,93 Mb. Dostları ilə paylaş:
|