Din psikolojiSİ BİLİm dali
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
112 Peygamber Efendimiz (s.a.v), kalbin insanın dini hayatındaki yerini şöyle tanıtmıştır: “İnsan vücudunda öyle bir parça vardır ki, o iyi olduğu zaman bütün bedenin işleri iyi ve güzel olur. O bozulduğu zaman, bütün vücut bozulur. Dikkat edin, o parça kalptir” 164 Anlaşılacağı üzere, kalbin sağlığı akla ve davranışlara etki etmektedir. Nitekim, insanın hem yaşadığı dünyayı anlamasına yarayan hem de nefse hakim olmaya çalışan arzuları bastırmaya ve karakteri geliştirmeye yarayan yönetici bir prensip olan akıl, idrak edici özelliğiyle kalpte bulunan bir ilimdir. 165 Davranış ise aklın eseridir. Kalbimizdeki imanla kendimizi hayatın öğreticiliğine açarak, yaşadığımız olayların tesadüf olmadığını anlamak önemli bir farkındalıktır. 166 Algısı açık insan, Allah’ın nuruyla düşünen insan demektir. Bu durumda insan doğru ile yanlışı ayırdedebilecek kabiliyete erişir. İnsan Allah’ın rahmetinden uzaklaştığında ise, akıl nurundan mahrum kalmakta ve uzaklaştığı ölçüde sınır tanımaz hale gelmektedir. İnsanların iç âlemi ihmal edilip manevi yönünün gelişimi eksik bırakıldığında, maddi refahı hayatımızın yegane hedefi haline getiren, manevi terbiyeyi ve şahsiyet olgunluğunu tamamen göz ardı eden bir anlayış, her geçen gün daha da yaygınlaşacaktır. Böyle bir anlayış ile de ne ahlaklı insan olmaktan ne de iyi birer vatandaş olmaktan söz edilebilir. İmam-ı Rabbanilerimiz, Ahmed Yesevilerimiz, Yunusumuz, Mevlanamız ve daha binlerce alimlerimiz manevi yanımızı en ince detaylarına kadar izah 164 Erol, s. 14. 165 Prof. Dr. Ethem Cebecioğlu, Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü (3. Basım), Ankara: Anka Yayınları, 2005, ss. 44, 45. 166 Özdoğan, s. 120 . 113 etmişlerken, biz yeryüzünde Müslüman olarak yaşayanlar, şimdi hiçbir şey bilmiyor, hiçbir şey duymamış gibi olabilir miyiz? Üstelik Yüce Yaratıcımız da bizi aklımızı ve bilgi aracı duyularımızı kullanma hususunda sık sık uyarmaktadır. Öyle ki, birçok ayet-i kerimenin sonunda düşünmüyorlar mı, akıl etmiyorlar mı, görmüyorlar mı, bilmiyorlar mı uyarıları yer alır. 167 Hz. Mevlana (k.s) da ergenlikten itibaren manevi gelişimin gerekliliği hususunda bizlere şöyle sesleniyor: Hz. Mevlana (k.s), çeşitli vesilelerle insanın fani varlığını terk edip ebedi benliğini bulmasının gerekliliğini hatırlatıyor. -Zira bu benlik fani olduğundan, insanın ondan ayrılması kaçınılmazdır. Her insan tabii ölümle fani benlikten ayrılacaktır. Fani benliği onu terk edecektir. Benliğinin hakikatini idrak eden ise, iradi ölümle (ölmeden önce ölmek), yani; fani benliği kendini terk etmeden onu terk eder ve ezeli benine kavuşur.- Hz. Mevlana (k.s) saliki bu terke teşvik ediyor: Ne mutlu ona ki bu yurttan yüceldi çıktı... çünkü ecel gelince ölüm, bu yurdu nihayet yıkar, viran eder!” “Gönül, (bu mevhum varlığın) sana da vefa etmez, seni de terk edip gider. O senden vazgeçmeden sen ondan vazgeçmeye çalış. Fırsat elden çıkmadan Meryem gibi sen de sûrete (yani suret varlığına) ‘Senden Rahman’a sığınırım’ de.” “Vehmin, seni şaşkın bir hale getirdiyse neden öbür vehmin etrafında dönüp dolaşırsın? ..... Canla başla benlikten, varlıktan kurtulmayı istiyorum ki onun o güzelim savlicanına top olayım. Kim benliğinden kurtulursa bütün benlikler onun olur. Kendisine dost olmadığı için herkese dost kesilir. Nakışsız bir ayna hâline gelir, değer kazanır. Çünkü o, bütün nakışları aksettirir. 168 Hz. Mevlana (k.s), bedenin hazlarından müteşekkil mevhum benlik algısı içerisinde sürdürülen bir yaşamı insanın kendini ulvi yönünden mahrum olarak çamur ve bataklık içinde geçirdiği bir yaşam tarzı olarak görüyor ve bir eşeğin dahi 167 Erol, ss. 25-27. 168 Küçük, Mevlana’ya Göre Manevi Gelişim –Benliğin Dönüşümü ve Miracı, ss. 81, 82. 114 saplandığı çamurdan kurtulmak için çaba gösterdiğini belirterek insani bir farkındalığa sahip olan kişinin kendini bu tarz bir yaşamdan çekip yükseltmesi gerektiğine vurgu yapıyor. Çeşitli erteleme ve mazeretlerle bu yaşam tarzının sürdürülmesini ise o kişi için Allah’ın bir gazabı sayıyor. Tenin istek ve arzularını canın bu âleme hapsedilmesine sebep olan bir prangaya benzeten Hz. Mevlana (k.s), manevi gelişim sayesinde bu prangaların çözülüp canın özgürleşeceğini belirtiyor. Canını bu şekilde özgürleştirenin ruhunun Allah’a doğru yüceleceğini söylüyor. Hz. Mevlana (k.s), insanın asıl varlık değerine manevi gelişim sürecinde gerçekleştireceği benlik dönüşümü sayesinde kavuşacağını belirterek insanları buna teşvik ediyor: Gel de güneş gibi, dolunay gibi, hilal gibi kolsuz ve kanatsız gökyüzünde dön dolaş!.. Yürümeye başladın mı ruh gibi ayaksız yürürsün... çiğneme zahmetine uğramadan yüzlerce yemekler yersin! Ne gemine gam timsahı çarpar... ne ölümden kötüleşirsin! Sen hem padişahsın, hem asker, hem taht... sen hem iyi bir bahta nail olursun, hem bizzat baht ve talih kesilirsin! Fakat zahirde bahtın iyi olursa, yüce bir sultan olursa ne fayda... bu baht başkasınındır, bir gün gelir olur, bahtın döner! Sen de yoksullar gibi muhtaç bir hale düşersin... ey seçilmiş kişi, sen baht ol, sen devlet kesil! Ey manevi er, kendin baht olur, talih kesilirsen nasıl olur da bu bahtı, bu talihi kaybedersin? Ey güzel huylu, bizzat sen, kendine mal, mülk olursan bunları nasıl olur da kaybedersin... imkan mı var buna? 169 Hz. Mevlana (k.s), kendini fani benliğinin arzularından temizleyenin kendi temiz zatını göreceğini belirtiyor. Hz. Mevlana’ya (k.s) göre,“Her an gayb âleminden (insana) yeni yeni can (ve fuyuzat) erişir ve ten cihanından dışarı çık nidası gelir.” Ancak insan fani benlik engelinden dolayı bu mesajları doğru okuyamaz. Hz. Mevlana (k.s) insanın derininde gizlenen canın manevi gıdası verilse 169 Küçük, Mevlana’ya Göre Manevi Gelişim –Benliğin Dönüşümü ve Miracı, ss. 82, 83. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|