Dünya klasikleri DİZİSİ: 76

olduğunu kabul etmiş ve onun o dönüşüne öykünerek, yalandan doğruya 

geçmiş olursun. 

 

DÖRDÜNCÜ MEKTUP 

 

Platon'dan Syrakusalı Dion'a.  

 

İyilikler, 

Olup bitenlerle candan ilgilendiğimi, bunların bir sonuca varması için 

çok çabaladığımı her fırsatta açıkça gösterdim, sanıyorum; böyle 

davranmış olmamın nedeni, her şeyden önce güzel şeylere beslediğim 

sevgidir. Çünkü, bence gerçekten erdemli olan, erdeme göre davranan 

kimselerin, uygun oldukları onuru elde etmelerinden daha doğru bir şey 

olamaz. Çok şükür, işler şimdilik yolunda gidiyor; ama dövüş, asıl 

gelecekte ateşli olacak. Başkaları, gözüpeklikleri, hızları ya da 

güçleriyle kendilerini gösterebilirler; ama gerçek, doğruluk ve ruh 

yüksekliğine ve bu erdemlerle birlikte giden seçkinliğe gelince, hiç 

kimse bunlara saygı duyanların üstünlüğünü yadsıyamaz. Bu söylediklerim 

çok açıktır; ama kimilerinin (kimleri demek istediğimi sanırım 

anlıyorsun) başka insanlardan, insanların çocuklardan olduğundan daha 

üstün olmaları gerekir. Bizim görevimiz de, söylediğimiz gibi insanlar 

olduğumuzu göstermektir; bu, Tanrı'nın da yardımıyla kolay olacaktır. 

Başkaları, kendilerini tanıtmak için ülke ülke dolaşmak zorundadırlar; 

ama sen öyle bir durumdasın ki (böyle bir şey söylemek abartma olmazsa) 

bütün dünya gözlerini bir yere, o yer de sana çevirmiştir. Böylece bütün 

gözler sana çevrilmiş olunca, sen, o eski zamanların ünlü yasa koyucusu 

Lykurgos'u, Kyros'u ve kişilikleriyle yarattıkları kurumlarla ün salmış o 

üstün adamları kendi kişiliğinde yaşatmaya hazır olmalısın; üstelik şunu 

da düşün ki, burada, birçok kimse, hemen hemen herkes, Dionysios ortadan 

kalkınca, senin, Herakleides'in, Theodotes'in ve başka büyük kimselerin 

hırsları yüzünden işlerin bozulacağını söylüyorlar. Böyle bir hastalığa 

kimsenin tutulmamasını dileyelim; ama tutulan olursa, her şeyin yolunda 

gitmesi için hekimlik etmek sana düşer. Senin de benim kadar iyi bildiğin 

bu şeyleri yazmamı belki gülünç bulursun; ama tiyatroda, çocukların el 

çırpmalarıyla coşan oyuncular, dostlarının alkışlarıyla daha da coşarlar; 

o dostlar ki, bütün yüreklendirmeleri, çabalarından ve iyilik 

isteklerinden ileri geliyor. Şimdilik siz kendiniz çalışın, çabalayın; 

bir eksiğiniz olursa bize yazın. 

Burada her şey bıraktığın gibi. Neler yapmış olduğunuzu, şimdi neler 

yapıp ettiğinizi yazın. Çünkü birçok şey söyleniyor ama, biz doğrusunu 

bilmiyoruz. Lakedaimonya'ya, Aegina'ya, Theodotes'le Herakleides'den 

şimdi birkaç mektup geldi. Yineliyorum: burada birçok şey duyuyoruz, ama 

orada ne oluyor, ne bitiyor, hiçbir şey bilmiyoruz. Şu noktaya da 

dikkatini çekmek isterim: kimileri, seni gerektiği kadar iyicil 

bulmuyorlarmış; unutma ki, ona buna hoş görünmek devlet yönetiminden 

sayılır; kurumlanmaksa kişinin yalnız kalmasına yol açar. Başarılar. 

 

BEŞİNCİ MEKTUP  

 

Platon'dan Perdikkas'a.  

 

İyilikler, 

Mektubunda dilediğin gibi, Euphraios'a işlerinle uğraşmasını ve bütün 

zamanını bunlara vermesini söyledim. Sözünü ettiğin konular üzerinde, 

hele Euphraios'dan nasıl yararlanacağın konusunda sen dostuma da kutsal 

denen o öğütleri vermem doğru olur. Euphraios'dan çok yararlanacaksın; 

çünkü daha gençsin ve bu konuda gençliğe öğüt verebilecek pek az kimse 

bulunur. Her devletin, her yaşayan varlık gibi, kendisine özgü bir dili 

---

vardır: demokrasi, oligarşi, monarşi (4), hep başka başka dillerde 

konuşurlar. Birçok kimse bunları bildiklerini söyler ama, gerçekte 

(birkaç kişiyi bir yana bırakalım) bu dilleri anlamaktan epey uzaktırlar. 

Tanrı ve insanlarla olan ilişkilerinde kendi dilini kullanan, eylemlerini 

de buna uyduran her devlet gelişir, yerinde kalır; başka bir dile 

öykünecek olursa, ortadan kalkar. Euphraios, sana, birçok şeyde olacağı 

gibi, her şeyden önce bu yolda yararlı olacaktır; monarşiye yakışan 

sözleri bulmakta, sana, yanındakilerin hepsinden daha çok yardımı 

dokunacağını sanıyorum. Onu bu yolda çalıştırırsan, sen kendin 

yararlanacağın gibi, ona da büyük hizmet etmiş olacaksın. 

Sana bu sözleri söylediğimi duyan bir kimse, belki şöyle der: "Platon, 

demokrasiye yararlı olacak şeyleri bildiğini söylüyor, ama halk 

toplantısında konuşmak, en yararlı öğütleri vermek elindeyken, kalkıp da 

bir sözcük bile söylemedi." Ona şu yanıtı verirsin: "Platon, yurdunda çok 

geç dünyaya geldi; halkın, yaşlanmış atalarının etkisiyle, vereceği 

öğütlerle çelişen birçok şeyi yapmaya alışmış olduğunu gördü. Hiçbir 

başarı elde etmeden boş yere çabalayacağını düşünmemiş olsaydı, halka, 

tıpkı bir baba gibi öğüt vermekten son derece mutlu olacaktı." 

O kimse de, bana öğüt vermeye kalksaydı benim gibi davranırdı sanıyorum. 

Yola gelmeyeceğimi görünce benden uzaklaşır, benim ve işlerim üzerinde 

öğüt vermekten sakınırdı. Başarılar. 

 

 

 

 

ALTINCI MEKTUP  

 

Platon'dan Hermeias, Erastos ve Koriskos'a.  

 

İyilikler, 

Bana öyle geliyor ki, yararlanmasını bilirseniz, eliaçık ve iyiliksever 

bir Tanrı, size güzel bir yazgı hazırlıyor. Üçünüz de birbirinize yakın 

yerlerde oturduğunuzdan, birbirinize en büyük hizmetleri edebilecek bir 

durumdasınız. Hermeias'ın her alandaki erki, sürü sürü at, başka savaş 

hazırlıkları ve zenginliğine kattığı altınlardan çok, sağlam huylu ve 

güvenilir dostlar edinmekle artacaktır. Erastos'la Koriskos'a gelince, 

yaşlı olmakla birlikte şunu ileri süreceğim ki, o güzel idealar evrenine 

ulaşmış  olmakla birlikte kendilerini kötü ve eğri kimselere karşı 

koruyacak başka bir bilime, kendilerini savunabilecek bir güce 

gereksinmeleri vardır; çünkü, yaşamlarının büyük bir bölümünü bizim gibi, 

doğru ve bozulmamış kimseler arasında geçirdiklerinden, pek görgüleri 

yoktur. Gerçek bilimi savsaklamak zorunda kalmamaları, insan yaşamının 

gereksinmelerine gereğinden çok önem vermemeleri için, böyle bir dayanağa 

gereksinmeleri vardır. Bu yetiyi (kendisini hiç görmemiş olmakla 

birlikte, anladığıma göre) doğa vergisi yeteneğiyle, görgünün sağladığı 

bilgiyle Hermeias elde etmiştir. 

Bu sözlerle ne demek istiyorum? Erastos'la Koriskos'un huylarını iyice 

incelemek için elime senden çok fırsat geçmiştir Hermeias. Şunu söyler, 

şuna güvence veririm ki, bu komşularından daha çok güvene değer bir kimse 

kolay kolay bulamazsın. Onun için, sana söylüyorum, bunlara doğruluğun 

izin verdiği ölçüde bağlan; bunu önemsiz sanma. Erastos'la Koriskos da, 

Hermeias'a bağlanmalı. Birbirinize böylece bağlanınca, karşılıklı dostluk 

bağlarınızı sağlamlaştırın. İnsanca şeyler sürekli olamayacağından, 

aranızdan biri bu birliğinizi bozacak olursa, yakınılarınızı buraya, bana 

ve dostlarıma bildirin. Size buradan gelecek olan ve doğrulukla onur 

konularına dayanan yanıtlar, ayrılığınız çok önemli nedenlerle olmamışsa, 

her türlü büyülü seslenişten daha güvenli olarak, sizi birbirinize 

yaklaştıracak ve üçünüzü de daha önce bağlamış olan dostluğu ve birliği 

---