Dunyo aholisi sonini tadrijiy o’sishi

Aholi dinamikasidagi farqlar mamlakatlarda mavjud aholi soni va ular egallagan o’rinlarda o’z aksini topmoqda.

Dunyoda aholisining soni bo’yicha yetakchi 25 mamlakat aniqlanib, ular egallagan o’rinlarda 1985-2004-yillarda bo’lib o’tgan o’zgarishlaming tahlili quyidagi xulosalarga olib keldi:
ana shu yillarda va 2025- yillargacha bo’lgan davrda birinchi to’rtlik mamlakatlarining nomi, o’rni o’zgarmaydi (Xitoy, Hindiston, AQSh, Indoneziya);
mamlakatlar aholisining sonidagi farq kamaymoqda (birinchi mamlakatda 25 mamlakatga nisbatan aholi soni 28 marotaba ko’p bo’lgan bo’lsa, bu ko’rsatkich 2004-yilda 26 martaga teng bo’ldi);
ushbu mamlakatlarning asosiy qismi Osiyoga (1985-yilda 11 ta, 2004-yilda 12 ta) to’g’ri keladi. Yevropada 1985-yilda 6 ta, 2004-yilda 5 ta shunday mamlakat bo’lgan. Bu ko’rsatkichlar Amerika bo’yicha tegishli tarzda 3 va 3 ga, Afrikada ham 3 va 3 ga tengdir. Ikki Yevrosiyo mamlakati: Rossiya va Turkiya alohida guruhga kiritilgan.

Dunyo va uning qit’alari, materiklari hamda ayrim regionlari bo’yicha aholi tabiiy harakatini ifodalovchi koeffitsientlar 6-jadvalda berilgan. Dunyoda yuqori darajadagi tug’ilish koeffitsientlari Afrika materigiga regionlar ichida Afrikaning barcha hududlariga hamda Markaziy Amerika, Janubiy va Janubi- g’arbiy Osiyo regionlariga, past darajadagi tug’ilish koeffitsientlari esa Shimoliy Amerika, Sharqiy Osiyo hamda Avstraliya va Okeaniyaga xosdir. O’lim koeffitsientining yuqori ko’rsatkichlari Afrika va Yevropada, Markaziy va Janubiy Osiyo regionlarida kuzatilmoqda. Tabiiy o’sish Afrika, Markaziy Amerika, Janubi-g’arbiy Osiyo hamda Markaziy va Janubiy Osiyoda yuqori koeffitsientlarga ega. Ushbu ko’rsatkich Yevropada nolga, Rossiyada esa minus 2 - 3 promillega teng. Rossiyada immigratsiya katta miqdorga ega bo’lmaganda depopulyatsiya jarayoni, ya’ni aholi sonining qisqarishi undan ham sezilarli bo’lardi.

Dunyo va uning qit’alari, materiklari hamda ayrim regionlari bo’yicha aholi tabiiy harakatini ifodalovchi koeffitsientlar 6-jadvalda berilgan. Dunyoda yuqori darajadagi tug’ilish koeffitsientlari Afrika materigiga regionlar ichida Afrikaning barcha hududlariga hamda Markaziy Amerika, Janubiy va Janubi- g’arbiy Osiyo regionlariga, past darajadagi tug’ilish koeffitsientlari esa Shimoliy Amerika, Sharqiy Osiyo hamda Avstraliya va Okeaniyaga xosdir. O’lim koeffitsientining yuqori ko’rsatkichlari Afrika va Yevropada, Markaziy va Janubiy Osiyo regionlarida kuzatilmoqda. Tabiiy o’sish Afrika, Markaziy Amerika, Janubi-g’arbiy Osiyo hamda Markaziy va Janubiy Osiyoda yuqori koeffitsientlarga ega. Ushbu ko’rsatkich Yevropada nolga, Rossiyada esa minus 2 - 3 promillega teng. Rossiyada immigratsiya katta miqdorga ega bo’lmaganda depopulyatsiya jarayoni, ya’ni aholi sonining qisqarishi undan ham sezilarli bo’lardi.