20
„Jeśli obywatel oślepi oko urzędnika, to jego oko także zostanie oślepione. Jeśli jeden obywatel
złamie kość drugiego obywatela, to i jego kość zostanie złamana” (Hammurabi nr 196-197)
„Oko za oko, ząb za ząb, rękę za rękę, nogę za nogę” (Wj 21,24)
3)
W 1845 r. Henry Layard odnalazł ruiny miasta, o którym sądził, że jest to Niniwa – okazało się jednak,
że to starożytne miasto Nimrud, zwane w Biblii Kalach (Rdz 10,11). Zostało to dopiero ujawnione,
gdy Henry Rawlison odczytał inskrypcje. Co ciekawe, w tychże ruinach odkryto tzw. czarny obelisk,
w którego górnej części znajduje się relief (płaskorzeźba) przedstawiający izraelskiego króla Jehu,
podczas płacenia trybutu (daniny) na rzecz asyryjskiego króla Salmanasara III (858 – 825 r. p.n.e.).
Te informacje zostały odczytane z podpisu, jaki znajduje się nad reliefem i jest to jedyne pozabiblijne
źródło, które potwierdza istnienie króla Jehu
26
. Obecnie czarny obelisk znajduje się w zbiorach
British Musuem.
4)
Wśród odkryć w Nimrud odnaleziono również wiele płytek z kości słoniowej, które zapewne zdobiły
ściany pałaców. Już w czasach starożytnych płytki takie były grabione podczas najazdu
nieprzyjaciela, pałace były okradane i burzone. Archeolodzy odkryli identyczne płytki z kości
słoniowej na terenie dzisiejszego Izraela, dokładnie w Samarii. Te fakty mogą jak najbardziej
potwierdzać biblijny opis „pałacu z kości słoniowej” króla Achaba (1 Krl 22,39), który został
splądrowany podczas najazdu Asyrii w 722 r. p.n.e. Do czasu tych odkryć wielu komentatorów
biblijnych sceptycznie odnosiło się do tego zapisu, sądząc, że byłoby niemożliwym pozyskaniem tak
dużej ilości kości słoniowej do budowy pałacu
27
.
5)
Stela z Tel Dan (IX lub VIII w. p.n.e.) to stela z czarnego bazaltu wzniesiona przez króla aramejskiego
na północy Izraela. Znajdujący się na niej napis jest jedynie fragmentaryczny, lecz można odnaleźć
tam imię króla Jorama (2 Krl 8,16) lub wyrażenie „dom Dawida” (1 Sm 20,16). Jest to pierwszy
przypadek, w którym imię króla Dawida pojawia się w źródłach pozabiblijnych
28
.
6)
W XIX wieku odnaleziono, w nieznanych nam wykopaliskach, Kroniki Babilońskie w formie
glinianych tabliczek które datuje się na lata 550 – 400 p.n.e. Opisują one m.in. upadek Niniwy
(So 2,13.15), który miał miejsce w 612 r. p.n.e., bitwę pod Karkemisz i podbicie Judy w 605 r. p.n.e.
(2 Krl 24,7; Dn 1,2), zdobycie Jerozolimy w 597 r. p.n.e. (2 Krl 24,10-17) oraz upadek Babilonu pod
naporem Persów w 539 r. p.n.e. (Iz 45,1; Dn 5,30). W związku z tym ostatnim, wspomniany został
również Belsazar, ostatni król Babilonu (współpanujący ze swoim ojcem Nabonidem)
– zob. Dn 5,1
29
.
7)
W 1961 r. odkryto w amfiteatrze w Cezarei Nadmorskiej inskrypcję (wyryty napis) Poncjusza Piłata.
W kilkuwierszowym tekście można odczytać słowa: „Poncjusz Piłat, prefekt Judei”. Inskrypcja ta jest
najstarszym archeologicznym dowodem istnienia Piłata (Mt 27,11-26)
30
.
8)
Krytycy Nowego Testamentu twierdzili, że Łukasz błędnie nazwał władców Tesaloniki (Saloników)
politarchami, ponieważ taki tytuł nie występował w znanej naukowcom literaturze antycznej.
W drugiej połowie XIX wieku odkryto w miastach Macedonii (w tym w Salonikach), szereg inskrypcji
zawierających ten tytuł
31
.
9)
W 1973 r. w grocie niedaleko Betanii odkryto szereg ossuariów. Ossuarium to trumna na kości –
używana w okresie 20 r. p.n.e. – 70 r. n.e. Wśród tych ossuariów znaleziono także takie,
które zawierało wyryte imiona Marty, Marii i Łazarza
32
. Imiona te były popularne, jednak jakie jest
26
Zob. S. H. Horn, dz. cyt., s. 20-23.
27
Zob. Tamże, s. 24.
28
Zob. G. Pfandl, dz. cyt., s. 48-49.
29
Zob. Tamże, s. 49.
30
Zob. Tamże.
31
Zob. Tamże.
32
Zob. H. Thompson-Day, Mit Boga i inne kłamstwa, Warszawa 2016, s. 42.
21
prawdopodobieństwo, że trzy osoby o takich imionach zostały pochowane w tej samej grocie
w pobliżu Betanii, w której to biblijni bohaterowi mieszkali?
10)
Kwestią do pewnego czasu niewyjaśnioną było istnienie Lizaniasza tetrarchy Abileny, o którym
wspomina ewangelista Łukasz (Łk 3,1). Szerzej ta kwestia została wytłumaczona w następnym
rozdziale Proroctwo mesjańskie z Dn 9,24-27 jako dowód natchnienia Biblii (s. 31), jednak tu już
zaznaczę, iż w Abilenie odnaleziono świątynną inskrypcję (numer: CIG 4521), która potwierdza
relację ewangelisty.
Wyżej wskazane informacje stanowią jedynie przykład rozmaitych odkryć archeologicznych,
które uwiarygodniają historyczne relacje zawarte na kartach Biblii. Osobom, które chciałyby pogłębić
swoją wiedzę w tej dziedzinie polecić można książkę amerykańskiego profesora archeologii Siegfrieda
Herberta Horna (1908 – 1993) pt.: Z archeologią przez kraje biblijne (263 strony).
AUTENTYCZNOŚĆ TEKSTU BIBLII
Co do zarzutu, jak gdyby tekst Biblii miał zostać umyślnie lub nieumyślnie sfałszowany na
przestrzeni tylu wieków, należy ustosunkować się zdecydowanie negatywnie, bowiem Biblia jest
najlepiej udokumentowanym tekstem starożytnym, co zostanie wykazane poniżej.
„W 1947 roku dokonano najważniejszego archeologicznego odkrycia XX wieku. Historia ta
zaczęła się w marcu 1947 roku, kiedy młody beduiński pasterz imieniem Mohamed poszukiwał
zabłąkanej kozy. Wrzucił kamień w otwór w skale na zachodnim brzegu Morza Martwego, około
trzynastu kilometrów na południe od Jerycha. Ku swemu zdumieniu usłyszał dźwięk tłuczonego
ceramicznego naczynia. Wszedł do jaskini i ujrzał niezwykły widok. Na podłodze groty stało kilka
glinianych dzbanów, a niektóre z nich zawierały skórzane zwoje owinięte w lniane płachty. Ponieważ
dzbany były starannie zapieczętowane, zwoje zachowały się w doskonałym stanie przez niemal
dziewiętnaście stuleci. Najwyraźniej zostały tam umieszczone przed zburzeniem Jerozolimy
w 70 roku n.e.
Aż do odkrycia zwojów znad Morza Martwego, datowanych od III do I wieku p.n.e.,
najstarszymi manuskryptami starotestamentowymi były: fragment Pwt 6,4 (Papirus Nasha), datowany
na I wiek p.n.e., kilka fragmentów biblijnych z kairskiej genizy (magazynu synagogi) datowanych na
V wiek n.e. oraz teksty masoreckie
33
z IX-XI wieku n.e.
Najstarszy zachowany kompletny hebrajski manuskrypt
Starego Testamentu,
Kodeks
Leningradzki, pochodzi z początku XI wieku n.e. Ogromne znaczenie zwojów znad Morza Martwego
polega na tym, że najstarsze z tych zwojów są datowane zaledwie na dwieście lat po tym, jak powstała
ostatnia księga Starego Testamentu. Dzięki zwojom znad Morza Martwego mamy obecnie pełny
manuskrypt hebrajskiego tekstu Księgi Izajasza oraz fragmenty większości innych ksiąg biblijnych
o ponad tysiąc lat starsze niż manuskrypty znane do czasu odkrycia tych zwojów.
Znaczenie tego odkrycia polega między innymi na szczegółowej zgodności zwoju Księgi Izajasza
(ok. 125 rok p.n.e.) z tekstem masoreckim tej księgi o ponad tysiąc lat starszym. Zgodność ta świadczy
o nie zwykłej taranności kopistów Pisma Świętego na przestrzeni tysiąca lat. Kiedy tekst masorecki
porównano z tekstem z Qumran, okazały się niemal identyczne.
»Choć dwie kopie Księgi Izajasza odkryte w 1947 roku w Qumran nad Morzem Martwym
w jaskini oznaczonej nr 1 były ponad tysiąc lat starsze niż najstarsze manuskrypty znane do tamtej pory
(980 rok n.e.), okazały się słowo w słowo identyczne z naszą standardową hebrajską Biblią w ponad
dziewięćdziesięciu pięciu procentach tekstu. Pięć procent tekstu zawierającego zmiany powstało
najwyraźniej w wyniku pomyłek kopistów i odmiennej wymowy. Nawet te fragmenty Księgi
Powtórzonego Prawa i Ksiąg Samuela, które wskazują na rodzinę manuskryptów odmienną od będącej
33
Masoreci (500-1000 n.e.) byli judaistycznymi uczonymi, którzy dodali samogłoski do spółgłoskowego
hebrajskiego tekstu
Starego Testamentu.