22
podstawą naszego przyjętego hebrajskiego tekstu, nie wykazują żadnych różnic w kwestii zasad wiary
i nauki. Różnice w najmniejszym stopniu nie wpływają na przesłanie ani objawienie«
34
.
Wszystkie księgi
Nowego Testamentu zostały napisane w drugiej połowie I wieku n.e. Podobnie
jak w przypadku Starego Testamentu, wszystkie autografy Nowego Testamentu nie zachowały się do
naszych czasów. Jednak ponieważ księgi Nowego Testamentu były najczęściej kopiowanymi i najszerzej
rozpowszechnionymi księgami starożytności, mamy obecnie ponad pięć tysięcy znanych greckich
manuskryptów nowotestamentowych. Żadna inna starożytna księga nawet nie zbliża się do tak
ogromnej liczby ocalałych manuskryptów. Na przykład »Iliada Homera zajmuje drugie miejsce
z sześćset czterdziestoma trzema ocalałymi manuskryptami. Pierwszy kompletny zachowany tekst
Iliady jest datowany na XIII wiek n.e.«
35
.
Najstarszym manuskryptem z ponad 5 tysięcy znanych greckich manuskryptów
Nowego
Testamentu jest niewielki fragment papirusu (zwany
P52) z ok. 130 roku n.e., zawierający fragmenty
J 18,31-33.37-38.
(…) Wskazaliśmy, że nie ma drugiego takiego dzieła literackiego w dziejach, które zostałoby
zachowane w tak wielkiej liczbie starożytnych manuskryptów jak Nowy Testament. Jednak ten fakt
pociąga za sobą własne problemy. Im więcej manuskryptów, tym większe zróżnicowanie tekstu
wynikające z błędów skrybów. Jeśli skryba słuchał dyktanda, mógł pomylić podobnie brzmiące słowa.
Jeśli przepisywał z rękopisu znajdującego się przed nim, mógł pomylić podobnie wyglądające słowa.
Jego wzrok mógł też przeskoczyć z jednego słowa na inne miejsce, gdzie występowało to samo słowo,
a nawet na inne słowo o podobnym zakończeniu, a zatem mógł jakiś fragment pominąć albo odwrotnie
— przepisać dwukrotnie. Krytycy tekstu starają się możliwie najwierniej zrekonstruować oryginalne
słownictwo tekstu biblijnego”
36
.
Aby wiernie ukazać stan krytyki tekstu Nowego Testamentu, należy stwierdzić,
iż po zestawieniu wszystkich znanych nam manuskryptów (ręcznych odpisów) otrzymujemy dość dużą
liczbę wariantów (różnic), bowiem wynosi ona 250 000! Jednak zdecydowana większość to różnica na
poziomie gramatyki i składni (budowy) zdań, a jedynie 200 różnic zmienia sens zdania, z czego tylko
15 dotyczy spraw ważniejszych
37
. Aby ustalić brzmienie najbliższe do pierwotnego należy stosować się
do procedury postępowania analitycznego wypracowanego na przestrzeni ostatnich trzystu lat. Między
innymi uwzględnia się następujące zasady (tu podane jedynie kilka przykładowych):
1.
Nie liczy się ilość manuskryptów przemawiających za danym wariantem, ale „wagę” tych
manuskryptów – to jest ich wartość (m. in. wiek powstania – im starszy, tym ważniejszy);
2.
Wariant krótszy jest bliższy oryginałowi, ponieważ bardziej prawdopodobne jest, iż coś
dodano do tekstu na zasadzie komentarza, niż z niego ujęto – chociaż tej zasady nie stosuje
się do najstarszych papirusów;
3.
Wariant trudniejszy jest bliższy tekstowi pierwotnemu – przyjmuje się bowiem, iż bardziej
prawdopodobne jest, że kopista chciał ułatwić rozumienie danego tekstu,
niż skomplikować
38
.
PODSUMOWANIE
Jednym z najprostszych, chociaż na pewno nierozstrzygających argumentów, przemawiającym
za tezą, iż Biblia jest wiarygodnym źródłem historycznym oraz zawiera autentyczny tekst
(niesfałszowany co do jego istoty) jest to, że gdyby tak nie było, o wiele mniej wykształconych ludzi
34
Gleason A. Archer, A Survey of the Old Testament, Chicago 1974, s. 25.
35
Charles Leach, Our Bible. How We Got It, Chicago, bez daty, s. 145.
36
G. Pfandl, dz. cyt., s. 43-46.
37
Zob. R. Bartnicki, K. Kłósek, Metody interpretacji Nowego Testamentu. Wprowadzenie, Petrus, Kraków 2014,
s. 56.
38
Zob. Tamże, s. 55.
23
uznawałoby ją za tekst natchniony lub o wiele mniej osób nawracałoby się na chrześcijaństwo. Odkrycia
archeologiczne dotychczas jedynie potwierdzały zarówno fakty historyczne jak i tekst Biblii, niż go
obalały. Jeśli zaś chodzi o tzw. mity biblijne, to dużą rolę w rozstrzygnięciu tej kwestii stanowią osobiste,
nie dowodzone naukowo (przed)założenia, tak więc zależy to jedynie od chęci czytelnika,
czy potraktuje je jako możliwe, czy też nie. Tu należy przypomnieć, iż nauka nie dowodzi ani istnienia,
ani też nieistnienia Boga – z tego też powodu zawsze bada i odkrywa świat z założenia, jak gdyby On
nie istniał. To jednak jeszcze nie jest żadnym dowodem, że nie istnieje, oraz że nie może ingerować
w nasz świat.
24
PROROCTWO MESJAŃSKIE Z DN 9,24-27 JAKO DOWÓD NATCHNIENIA BIBLII
Nie sposób przedstawić wszystkich dowodów na natchnienie Pisma Świętego,
ale możemy dokładnie przyjrzeć się jednemu, bardzo zdumiewającemu proroctwu Starego
Testamentu, mianowicie proroctwo z Dn 9,24-27, z Księgi Daniela 9,24-27. Zostało ono spisane przez
Daniela w VI wieku przed naszą erą (ok. 535 r. p.n.e.), a zawierało zapowiedź chrztu i śmierci Jezusa,
z dokładnością co do roku! Poniżej przedstawiono treść tego proroctwa w dwóch przekładach:
Biblii Gdańskiej i Biblii Tysiąclecia.
Tabela 1. Porównanie tekstu proroctwa Księga Daniela 9,23-27 w przekładzie Biblii Gdańskiej
i Biblii Tysiąclecia
Bóg w proroctwach biblijnych najczęściej posługuje się symbolami – to jest znakami,
których nie należy odczytywać dosłownie, ale mają jakieś
ukryte znaczenie. Dlaczego tak jest? Jest to
zapewne lekcja pokory, bowiem aby zrozumieć tę mądrość potrzebne jest oświecenie umysłu,
jakiego dokonuje Bóg przez Ducha Świętego. Poza tym użycie symboliki pozwala na utrzymanie
uniwersalności tekstu, dzięki czemu może zostać odczytany w taki sam sposób w każdym wieku
(potrzeba naturalnie posługiwać się zasadami hermeneutyki – interpretacji tekstu).
Najczęściej symboliczny jest także zapis odnoszący się do miar czasu (gdy chodzi o proroctwa),
bowiem 1 dzień w proroctwie oznacza 1 rok w rzeczywistości
40
. Jest to bardzo obszerne zagadnienie,
którego nie możemy teraz omówić, ale przyjmijmy takie założenie na potrzeby rozważania powyższego
proroctwa – potwierdzeniem słuszności tego założenia niech będą wnioski do jakich dojdziemy
stosując to założenie.
39
W języku polskim, czy czeskim, słowo tydzień pochodzi od określenia ten dzień (dosł. ten sam dzień po
7 dniach). Stąd
siedemdziesiąt tego dni to nic
innego jak siedemdziesiąt tygodni.
40
Patrz: Dodatek C: Uzasadnienie stosowania zasady „dzień za rok” w proroctwach.
Dn
Biblia Gdańska
Biblia Tysiąclecia
9,24
Siedmdziesiąt tego dni
39
zamierzono ludowi
twemu i miastu twemu świętemu na zniesienie
przestępstwa, i na zagładzenie grzechów i na
oczyszczenie nieprawości, i na przywiedzienie
sprawiedliwości wiecznej, i na zapieczętowanie
widzenia i proroctwa, a na pomazanie Świętego
świętych.
Ustalono siedemdziesiąt tygodni nad twoim
narodem
i
twoim
świętym
miastem,
by położyć kres nieprawości, grzech obłożyć
pieczęcią
i
odpokutować
występek,
a
wprowadzić
wieczna
sprawiedliwość,
przypieczętować
widzenie
i
proroka
i namaścić to, co najświętsze.
9,25
Przetoż wiedz a zrozumiej, że od wyjścia słowa
o przywróceniu i zbudowaniu Jeruzalemu aż do
Mesyjasza wodza będzie tygodni siedm, potem
tygodni sześćdziesiąt i dwa, gdy znowu zbudowana
będzie ulica i przekopanie, a te czasy będą bardzo
trudne.
Ty zaś wiedz i rozumiej: Od chwili, kiedy
wypowiedziano słowo, że nastąpi powrót
i
zostanie
odbudowana
Jerozolima,
do Władcy-Pomazańca - siedem tygodni
i
sześćdziesiąt
dwa
tygodnie;
zostaną
odbudowane dziedziniec i wał, w czasach jednak
pełnych ucisku.
9,26
A po onych sześćdzesięciu i dwóch tygodniach
zabity będzie Mesyjasz, wszakże mu to nic nie
zaszkodzi; owszem, to miasto i tę świątnicę skazi
lud wodza przyszłego, tak, że koniec jego będzie z
powodzią, i aż do skończenia wojny będzie
ustawiczne pustoszenie.
A po sześćdziesięciu dwóch tygodniach
Pomazaniec zostanie zgładzony i nie będzie dla
niego… Miasto zaś i świątynia zginie wraz
z wodzem, który nadejdzie. Koniec jego nastąpi
wśród powodzi, i do końca wojny potrwają
zamierzone spustoszenia.
9,27
Wszakże
zmocni
przymierze
wielom
ich
w tygodniu ostatnim; a w połowie onego tygodnia
uczyni koniec ofierze palonej i ofierze śniednej,
a przez wojsko obrzydliwe pustoszyciel przyjdzie,
i aż do skończenia naznaczonego wyleje się
spustoszenie na tego, który ma być spustoszony.
Utrwali on przymierze dla wielu przez jeden
tydzień. A około połowy tygodnia ustanie ofiara
krwawa i ofiara z pokarmów. Na skrzydle zaś
świątyni będzie ohyda ziejąca pustką i przetrwa
aż do końca, do czasu ustalonego na
spustoszenie.