12
ikincinin sonu (birincidən ikinciyə tərəf) birləşdirilir. Alınmış vektor bu iki
vektorun cəmi olur (şəkil 10).
a
b
a
b
c
c
=
a
+
b
Şəkil 10.
2. Paraleloqram qaydası. Bu qayda üzrə vektorları toplamaq üçün
vektorlar paralel köçürmə yolu ilə eyni başlanğıca gətirilir və onlar üzərində
paraleloqram qurulur (şəkil 11).
a
a
b
c
b
c
=
a
+
b
Şəkil 11.
Vektorların çıxılması. Vektorlar paraleloqram qaydası üzrə, yəni eyni
başlanğıca gətirilməklə çıxılır (şəkil 12).
a
a
b
c
b
c
=
a
-
b
Şəkil 12.
Bu zaman
vektorundan vektorunu çıxdıqda, elə vektoru
(
c
b
a
) alınır ki, həmin vektoru vektoru ilə topladıqda,
vektoru alınsın:
(
a
b
c
).
13
Şəkillərdən göründüyü kimi, vektorların cəmi (üçbucaq qaydası üzrə) və
fərqi (paraleloqram qaydası üzrə) olan
vektoru həmin vektorların uclarını
birləşdirir.
Kollenear vektorlar. Biri - birinə və ya hər hansı düz xəttə paralel olan
vektorlar kollenear vektorlar adlanır (şəkil 13).
Əvvəlcə eyni istiqamətli kollenear vektorların toplanması ilə tanış olaq.
Kollenear vektorları toplamaq üçün üçbucaq qaydası üzrə onlardan birinin
başlanğıcını digərinin sonuna gətirmək lazımdır:
a
b
a
b
c
Şəkil 13.
c
=
a
+
b
Göründüyü kimi, eyni istiqamətli kollenear vektorların həndəsi cəmi
olan vektoru modulca toplanan vektorların modullarının cəminə bərabər olub,
istiqamətcə onlarla eyni istiqamətlidir.
Əks istiqamətli kollenear vektorların cəmi olan
vektorunun modulu isə
toplanan vektorların modullarının fərqinə bərabər olub, istiqaməti modulu böyük
olan vektor istiqamətində olur (şəkil 14).
a
b
a
c
b
Şəkil 14.
c
=
a
+
b
Vektorun skalyar ədədə vurulması və bölünməsi. vektorunu skalyar
ədədinə vurduqda elə bir
c
vektoru alınır ki, bu zaman alınan vektorun modulu
vektorunun modulundan dəfə böyük olur, istiqaməti isə ədədi müsbət
olduqda, ilə eyni istiqamətli, mənfi olduqda isə vektorunun əksinə olur
(şəkil 15).
a
a
c
a
k
(
k
>
0
)
c
a
k
(
k
<
0
).
Şəkil 15.
Dostları ilə paylaş: |