Ekspertizasi dərsliK
Yüklə 3,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
52 karbon qazı, turşuluq, dayanıqlıq, spirtin kütlə payı; süni minerallaşdırılmış sularda – duzların kütlə payı. Spirtsiz içkilərdə (qazlaşdırılmış və qazlaşdırılmamış), kvas, şərbətlərdə quru mad- dələrin kütlə payını müəyyən etmək üçün areometrik, piknometrik və refraktometrik metoddan istifadə olunur. Areometrik metod quru maddələrin kütlə payının areometr-saxarometrin köməyi ilə təyininə əsaslanır. Bu məqsədlə məhsulda tam inversiya aparıl- maqla, əvvəlcədən qazlaşdırılmış içkilərdən karbon qazı və spirtli şirələr əsasında hazırlanan içkilərdən, şərab və spirtə malik kompozisiyalardan spirt kənar edilir. Cədvəl 1.14 Müxtəlif kvas və içkilərin fiziki-kimyəvi göstəriciləri İçkilər
Quru maddələrin kütlə payı, % Turşuluq, 100 sm 3
yə) qatılığı 1 mol/dm
3 olan
qələvi məhlulu- nun sm
3 -la
sərfiyyatı Karbon
qazının kütlə payı, %-lə Kvaslar: Rus 10,0
3,5 0,3
Moskva 7,3
3,0 0,3
Aromatlı 8,2
2,0 0,3
Ballı 9,9
2,8 0,3
Litvalı 10,0
3,0 0,3
İçkilər: Sağlam
14,0 2,9
0,3 Payız
16,5 3,5
0,3 Ostankino 8,0 4,0
0,3 Qıtıqotu ilə kvas 10,0
3,5 0,3
Reyhan və qıtıqotu ilə kvas 10,0 3,5
0,3
Sınaqlar nəticəsində iki paralel təcrübədən əldə edilən orta 53 hesabı ədəd götürülür. Quru maddələrin kütlə payı sorbit və ksilit- də olan içkilər üçün nəticənin 1,2 əmsalına vurulması ilə alınır. Piknometrik üsul məhsul nümunəsində tam inversiya aparıl- dıqdan sonra piknometrin köməyilə içkinin nisbi sıxlığının təyi- ninə və quru maddələrin kütlə payının hesablanmasına əsaslanır. Bu metod yalnız fikir ayrılıqları zamanı keyfiyyəti qiymətlən- dirmək üçün istifadə olunur. İki paralel təcrübədən əldə edilən nəticələrin orta hesabı ədədi götürülür. Nəticə onda bir dəqiqliyə qədər yuvarlaqlaşdırılır. Refraktometrik metod nümunədə inversiya aparıldıqdan sonra 20 0 C temperaturda refraktometrin şkalasındakı göstəriciyə uyğun quru maddələrin kütlə payının təyininə əsaslanır. Metod spirtsiz, qıcqırdılan, çörək xammalı əsasında alınan içkilərdə quru maddə- lərinin kütlə payının təyininə əsaslanır. İki paralel təcrübədən alınan nəticələrdən orta hesabı ədəd çıxarılır. Nəticələr onda bir dəqiqliklə yuvarlaqlaşdırılır. Ksilit və sorbitdə içkilərdə də quru maddələrin kütlə payı areometrik metodla müəyyən olunur. Spirtsiz qazlaşdırılmış, qazlaşdırılmamış içkilər və kvaslarda turşuluq 66874-86 saylı QOST-a uyğun təyin edilir. Bu metodda içkidən karbon qazı kənar edildikdən sonra tərkibindəki bütün turşu xarakterli maddələr qələvi məhlulu ilə neytrallaşdırılır. İki paralel təcrübədən alınan nəticələrdən orta rəqəm çıxarılır. Hesa- bat 0,01 sm 3 -a qədər dəqiqliklə aparılır və sonra 0,1 sm 3 -a qədər yuvarlaqlaşdırılır. Spirtsiz içkilər, kvaslar və çörək xammalı əsasında içkilərin dayanıqlığı 6687,6-83 saylı QOST-la təyin edilir. Metod bulanlıq və çöküntü yaranana qədər keçən vaxtın müəyyən edilməsi, titrləşən turşuluğun yol verilən həddə qədər yüksəlməsi və quru maddələrin kütlə payının yol verilən həddən aşağı düşməsinə əsasən müəyyən edilir. Bu, durulma anından nəzərə alınır. Dayanıqlığı müəyyən etmək üçün içki butulkası termostatda 20±2 0
Qeydiyyat üçün şəffaf içkilərin keyfiyyət xüsusiyyətlərinin dəyişməsinin başlanması anı müəyyən olunur. Bunun üçün məhsul 54 olan butulka çalxalanılmadan hər gün işıq mənbəyi qarşısında göz önündə 40-50 sm məsafədə baxılır və bulanlıq olub-olmaması müəyyən edilir. Şəffaf içkinin dayanıqlığı doldurma anından sonra heç olmasa bir butulkada bulanıq, yaxud çöküntü əmələ gəlməsi ilə müəyyən olunur və günlə ifadə olunur. Qeyri-şəffaf içkinin, kvasın və çörək xammalı əsasında içkilərin dayanıqlığı da günlə ifadə olunur və doldurulma anından titrləşən turşuluğun müəyyən olunmuş həddən yüksəlməsi və quru maddələrin kütlə payının həmin həddən aşağı düşməsi ilə müəyyən olunur. İçkilər və şərbətlərin dayanıqlığı 28188-89 və 28499-90 saylı QOST-a uyğun tənzimlənir (cədvəl 1.15). Cədvəl 1.15 İçkilərin dayanıqlığı İçkilər
Dayanıqlıq, gün Qazlaşdırılmış: Pasterizə olunmamış və konservantsız 10
Pasterizə olunmuşlar 30
Konservantla 20
Qazlaşdırılmamış: Qıcqırtma içkiləri 5 Çəllək və avtosisternlərdə 2 Butulkalarda 5 Içkilərin konsentratı: Natrium bikarbonata malik olanlar 1 ay
Natrium bikarbonata malik olmayanlar 1 il
Şüşə qablarda şərbət: Konservantsız 60 Konservantla 90 İsti doldurma 120 Pasterizə olunmuşlar 180 Digər qab növlərində şərbət: Konservantsız 30
Konservantla 40
Yüklə 3,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|