Elektron məlumat bazalarinin yaradilmasi və Vİrtual xiDMƏt baki 2012
Yüklə 1,48 Mb. Pdf görüntüsü
|
16 Şəkildən göründüyü kimi, istənilən qəzetin üstündən vur- duqda həmin qəzetin saytı açılır. Aşağıda göstərilən şəkildəki linkin (keçid) üstündən vurduq- da isə dövri və ardı davam edən nəşrlərin elektron versiyaları qəzetlər və jurnallar şəklində olmaqla siyahı kimi istifadəçilərə təqdim olunur. Bunu aşağıdakı şəkildən daha aydın görmək olar: 17 Bu siyahıdakı qəzet və jurnalların qarşısında il və ay qeyd olunub ki, bu da həmin mətbu orqanların hansı ayda hansı nömrəsinin elektron versiyasının hazır olmasını bildirir. Məsələn, jurnallar bölməsində “Əkinçi” jurnalını götürsək, 1921-ci il oktyabr ayından dekabr ayına qədər olan nömrələrin tam mətninin elektron versiyasının istifadəçilərə təqdim olunduğunun şahidi olarıq. Lakin onu da bilmək lazımdır ki, dünya elm sferasına müraciət etmədən, digər kitabxanalarla informasiya mübadiləsi aparmadan müasir oxucuların sorğusunu bütünlükdə ödəmək mümkün deyildir. Bu səbəbdən Azərbaycanın digər elektron resursları da mövcuddur. Qeyd edək ki, bu elektron resurslara Milli Kitabxananın saytından da keçid almaq olar. Milli Kitabxananın saytının elektron kitabxana bölməsinə vurduqda səhifə açılır ki, burada da “Azərbaycanın elektron resursları” adlı ayrıca link (keçid) var.
18 Şəkildən aydın olur ki, digər elektron kitabxanalar və elektron kataloqlar “Azərbaycanın elektron resursları” başlığı altında verilmişdir. Prezident kitabxanasının timsalında bu bölmə ilə tanış olaq. Həmçinin Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsi Prezident Kitabxanasının elektron kitabxana və elektron kataloquna www.preslib.az yazıb daxil olmaq olar. Kursoru Prezident Kitabxanasının üstünə gətirdikdə elektron kitablar, elektron resurslar, biblioqrafik göstəricilər, məlumat bülletenləri adlı 4 yarımbaşlıq açılır ki, bunların da istədiyimiz hər hansı birinin üstündən vuranda axtarış aparmaq olar. Həmin link (keçid) aşağıda göstərilən şəkildəki səhifəni açır.
19 Prezident Kitabxanasının fonduna daxil olan hər bir çap məhsulu elektron kataloqda öz əksini tapmış, bütün növ nəşrlərin biblioqrafik təsviri verilmişdir. Kursoru E-kitabxana linkinə (keçid) gətirdikdə elektron kataloqda axtarış aparmaq üçün səhifə açılır. Səhifənin sol və sağ tərəfi verilənlər bazası və axtarış növü olmaqla iki yerə bölünür. Verilənlər bazasında kitablar (yeni), kitablar (retro), dövri mətbuat (2004-2011), avtoreferatlar və s. üzrə axtarış aparmaq mümkündür. Axtarış zamanı bunlardan biri seçilir. Bununla bərabər səhifənin sağ tərəfində olan axtarış növü vasitəsilə sorğu verilən kitab hansı istiqamət üzrə - yəni, sadə, geniş, lüğət və s. seçilib axtarılır. Məsələn:
20 Məsələn, şəkildə işarə olunan bölmələr seçildikdən sonra səhifədə açılan elektron kataloq vasitəsilə açar sözlər, müəllif, nəşr ili və s. üzrə axtarışlar aparmaq mümkündür. Bu axtarış formasında, eyni zamanda bir neçə axtarış meyarı seçilə bilər. Açar sözlər vasitəsilə axtarış zamanı axtarış sahəsində əlavə dəqiqləşdirmələr aparmaq mümkündür. Əlavə axtarış sahələri (müəllif, nəşrin növü, ISSN/ISBN, nəşr ili) sorğunu dəqiqləşdirməyə imkan verir. Bütün axtarış elementləri “VƏ” məntiqinə əsasən cəmlənir. Daha sonra kitabxananın saytında kursoru E- kitablar linkinin (keçid) üstünə gətirdikdə açılan səhifənin yuxarı hissəsində əlifba ardıcıllığı verilir ki, buradan da istənilən müəllifin və ya sərlövhənin baş hərfləri ilə axtarış aparıb, axtarılan kitabın tam mətninin elektron versiyasını oxumaq olar. Əgər bizə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin kitabları lazımdırsa, sorğunu “Ə” hərfi üzrə verməli- yik. Bunu əyani olaraq aşağıdakı şəkildə göstərək: 21 Axtarış zamanı açılan səhifədə müəllif və ya sərlövhə üzrə siyahı çıxır. Kitabın tam mətnini oxumaq üçün kursoru təsvirin üzərinə gətirib üstündən vururuq. Kitabxananın saytının ana səhifəsindən biblioqrafik göstəricilər, məlumat bülletenləri, yeni nəşrlər, elektron resurslar, elektron layihələr adlı elektron məlumat bazalarına keçid almaq mümkündür. Hazırda dünyanın ən qabaqcıl avtomatlaşdırılmış kitabxana-informasiya sistemi ilə işləyən kitabxanalarımızdan biri də AMEA-nın Mərkəzi Elmi kitabxanasıdır. www.csl- az.com saytından Mərkəzi Elmi Kitabxananın elektron katalo- quna, elektron kitabxanasına və elektron məlumat bazalarına keçid almaq olar. Bu saytın ana səhifəsinin yuxarı başlığı ilə tanış olaq. 22 Şəkildə göstərildiyi kimi elektron kataloq ayrıca link (ke- çid) şəklində verilmişdir. Buradan Mərkəzi Elmi Kitabxananın elektron kataloquna keçid etmək olur. Məsələn: Hər hansı bir informasiyanı əldə etmək üçün şəkildə gös- tərilən bütün əməliyyatları edib “axtarışa başla” bölməsinə vururuq.
23 Mərkəzi Elmi Kitabxananın elektron bazasına daxil olu- nan elektron kitabların siyahısını isə elektron kitabxana bölməsindən açmaq olar. Həmçinin saytda elektron məlumat bazalarına da keçid almaq olar. Bu bazaya əvvəldə açdığımız elektron kataloq səhifəsinin aşağı hissəsindən keçid almaq olar. Aşağıdakı şəkilə baxaq: Beləliklə, AMEA MEK göründüyü kimi, kitabxana- informasiya sahəsində avtomatlaşdırılmış sistemlərin tətbiqi, elektron kataloqların, elektron kitabxanaların, məlumat bazala- rının yaradılması, internet vasitəsilə elektron informasiya xid- mətinin təşkili işlərini yerinə yetirir. İstifadəçilərə virtual xidmət etmək üçün digər saytlarımız da mövcuddur ki, bunlardan da biri kitabxana.net milli virtual kitabxanasıdır. Dövlət dəstəyi ilə reallaşan bu Kulturoloji-intellektual layihə qlobal informasiya məkanında azərbaycandilli elektron resursları arasında özünəməxsus yer tutan bir portaldır. Milli Virtual Kitabxanada (e-axtarış sistemli) 1-5 saniyə ərzində Yüklə 1,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|