Erzincan Üniversitesi Yayınları

 

 

188 

 

Bilgilerin tarihi: 24.01.1916 

Gizli Servis

’ten bilgi alan: Yarbay ANGİLEYEV. 

Bilgilerin özü 

Ne yapılmıştır 

Kongreye  ilişkin  olarak 

şimdilik hiçbir emir alınmadı. 

Ta

şnaklar  ve  Ermeni 

aydınlar,  askerî  iktidarın,  gönüllü 

birliklerin 

avcı 

taburlarına 

dönüştürülmesine  ilişkin  teklifi 

konusunda son derece  endişeliler. 

Partiyi,  insan  gücünden  mahrum 

bırakacak 

bu 

tedbirin 

gerçekleştirilmesi  halinde,  parti 

savaşçı 

takımlarını 

yeniden 

örgütlemek  zorunda  kalacak, 

bunun  için  de  birçok  engelle 

karşılaşılacak.  Zira  birliklerin 

oluşturulması halinde partinin tüm 

kadroları  ve  neredeyse  tüm  parti 

militanları,  birliklere  katılacaklar. 

Parti, 

bu 

projenin 

gerçekleştirilmesine  tüm  gücüyle 

karşı  konulmasına  karar  verdi. 

Eğer  her  şeye  rağmen,  birliklerin 

avcı  taburlarına  dönüştürülmesine 

başlanırsa,  bu  durumda  İngiliz 

ordularına  katılmak  için  güneye 

hareket 

edilecek. 

Zira 

parti, 

birlikleri, 

sadece 

kendisinin 

yönetebileceği 

kendi 

silahlı 

kuvv

etleri olarak görüyor. 

Tespit  edildiği  gibi 

TİROYANTS,  Kars’ta  daimi 

yaşayan  “Luis”  şirketinin  petrol 

deposu 

sorumlusu 

Aleksandropollü 

Aristakes 

Arutyunov  TİROYANTS  (ya  da 

TİROSYANTS).  50  yaşında, 

Sapernaya  sokak  adresli  şirketin 

evinde oturma

ktadır. 

STEPANYANTS

–

Stepan 

Grigor

’yeviç 

STEPANYANTS-  kendi  evinde 

oturan  Kars 

sakini.  Goroyants’ın 

bakkalının  işlerini  yapmaktadır. 

Evi,  Politseyskaya  sokağında 

bulunmaktadır. 32 yaşındadır. 

İdare Amiri Albay Vasilyev (imza). 

BELGE 57 

GARF. Fon  102. Sayı 240 (1916). Dosya 14. Bölüm 92.B. 

Sayfa 6- 

6 arkası. 

---

 

 

189 

 

Ermeni 

birlik  komutanları  Kostya,  Keri  ve  İşhan’ın 

Culfa

’da  yaptığı  toplantı;  Gönüllü  birliklerin  piyade  taburlarına 

dönüştürülmesi  isteklerinin,  Rus  Duması  üyesi  Papacanov’a 

iletilmesi. 

Çok gizli. 

Ermeni Devrimci Partisi 

Taşnak 

6 no

’lu not 

Erivan 

İl Jandarma İdaresi Amir Yardımcısı’nın bilgileri 

“İvanov” GİZLİ SERVİSİ 

Bilgilerin tarihi: 03.02.1916 

Gizli Servis

’ten bilgi alan: Yarbay Vasilyev. 

Bilgilerin özü 

Ne yapılmıştır 

25  Ocak  civarında,  5. 

Ermeni Gönüllü Birliği  komutanı 

VARTAN

’ın  yaveri  “Kostya”, 

Culfa

’ya  gitti.  Buraya  aynı 

zamanda 

Ermeni 

birlikleri 

temsilcileri “KERİ” ve  “İŞHAN” 

da  geldiler.  Gelenler,  olumsuz 

yaklaştıkları  gönüllü  birliklerin 

avcı  taburlarına  dönüştürülmesi 

konusunu 

tartıştılar. 

Kostya 

Erivan

’a 

dönüşünde, 

bu 

toplantının  sonuçlarını,  o  sırada 

Erivan’da  bulunan  milletvekili 

Papacanov

’a  rapor  etti.  Bundan 

sonra adı  geçen milletvekili önce 

Tiflis

’e,  oradan  da  Petrograd’a 

gitti. 

Taşnak  Partisi  “Doğu 

Bürosunun”  öngörülen  kongresi, 

birliklerin 

dönüştürülmesi 

konusuyla  ilgi

liydi.    Valiliğin 

vereceği iznin, partinin isteklerine 

uygun  olacağını  göz  önünde 

bulundurularak, herhangi bir parti 

beyanından  kaçınılmasına  ve 

Papacanov’un 

Petrograd’dan 

göndereceği 

mesajların 

Gizli  Servis

’e,  Ermeni 

birliklerindeki 

ruh 

halini 

gözlemeye  devam  etmesi  görevi 

verildi. 

Ermeni 

2. 

G

önüllü 

Birliği  Komutanı  olan  Dro  ve 

milletvekili 

PAPACANOV 

burada 

belirtilen 

zamanda 

Erivan

’da bulundular. 

Bu 

notun 

kopyası, 

MAJESTELERİ 

İMPARATORUN    Kafkasya 

Gene

l  Valisi  Özel  Kalem  Özel 

Bölümüne  №  678  sayılı  olarak 

gönderilmiştir. 

---

 

 

190 

 

beklenmesine karar verildi.   

Ocak ayı sonunda Devlet 

Duması  üyesi  PAPACANOV’a, 

parti  tarafından  Petrograd’da  

Ermeni  birliklerinin  şu  andaki 

hallerinde  bırakılması  ve  teklif 

edildiği  gibi,    piyade  taburlarına 

dönüştürülmemesi için başvuruda 

bulunma  yetk

isinin  verildiğini 

söyleyen  “Dro”  Erivan’a  geldi. 

Bu konuda verilecek karara bağlı 

olarak, büyük çoğunluğu şu anda 

birliklerde bulunan 

Taşnak Partisi 

üyelerinin  herhangi  bir  taktiği 

kabul edilecek.  

İdare Amiri Albay Vasilyev (imza). 

BELGE 58 

GARF. Fon 10

2. Sayı 1916. Dosya 29. Bölüm 92B. Sayfa 

10-

10 arkası. 

Pandukt

’un  görevden  alınma  isteğinin  reddedilmesi, 

Pandukt’un  kendi  milislerini  toplama  çabası;  Merkez  Büronun 

çalışmaları. 

Çok Gizli 

№ 1364 

15.03.1916 

Erivan. 

Ermeni Sosyal Demokrat 

Partisi Hınçak 

4 no

’lu not 

Kars 

Bölgesi Erivan İl Jandarma İdare Amiri’nin Bilgileri 

“KÜÇÜK” GİZLİ SERVİSİ 

Bilgilerin giriş tarihi: 11.03.1916 

Gizli Servis

’ten Bilgileri Alan: Albay ANGİLEYEV 

Bilgilerin özü: 

---