F. M. Dostoyevski alçaldilmiş VƏ TƏHQİr ediLMİŞ İnsanlar
Yüklə 4,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
752
gözünə yuxu gedəndə mən küçəyə çıxdım, babamın yaşadığı evə tərəf getdim, onun evinə çatmamış, körpünün üstündə durdum. Bu zaman o adam gəldi... – Bu adam Arxipovdur, Nikolay Sergeiç, bu barədə mən sizə danışmışdım. Bu həmin adamdır ki, bir nəfər tacirlə Bubnovagildə idi, orada onu bərk döymüşdülər. Nelli onda bunu birinci dəfə görürdü... Nelli, danış! – Mən onu saxlayıb bir manat gümüş pul istədim. O mənə baxıb soruşdu: “Bir manat gümüş pul?” Mən də dedim ki: “Bəli”. O gülüb mənə dedi: “Gedək mənimlə”. Mən bilmirdim gedim, ya yox. Birdən qızıl gözlüklü bir qoca kişi bizə yaxınlaşdı. O mənim bir manat gümüş pul istədiyimi eşidibmiş, mənə tərəf əyilib soruşdu ki, sən niyə ancaq bir manat istəyirsən? Mən də dedim ki, anam xəstədir, dərman almağa bu qədər pul lazımdır. O soruşdu ki, siz harada yaşayırsınız? Mən yaşadığımız yeri dedim, o da yazdı, mənə bir manat pul verdi. O biri adam gözlüklü qocanı görən kimi, çıxıb getdi, daha məni çağırıb aparmadı. Mən dükana gedib manatı qara pula xırdaladım, onun otuz qəpiyini kağıza büküb anam üçün saxladım, on dörd şahısını kağıza downloaded from KitabYurdu.org
753
bükmədim, qəsdən ovucumda sıxıb babamın yanına getdim. Ora çatan kimi, qapını açıb astanada durdum, qolaylanıb ovucumdakı pulu onun üstünə atdım, pullar otağa səpələndi. – Alın, – dedim, – bu da sizin pulunuz! Sizin pulunuz anama lazım deyil, çünki siz onu qarğıyırsınız. Qapını çırpıb tez getdim. Anna Andreyevna Nikolay Sergeiçə baxmadan, Nellini bərk-bərk özünə sıxaraq dedi: – Lap yaxşı eləmisən, ona elə lazımdı! Sənin baban daşürəkli zalım adammış... Nikolay Sergeiç: – Bəli... – deyərək səsləndi. Sonra Anna Andreyevna səbirsizliklə soruşdu: – Bəs sonra nə oldu, sonra nə oldu? – Mən daha babamın yanına getmədim, o da mənim yanıma gəlmədi. – Bəs sizin halınız necə oldu? Ax, yazıqlar, yazıqlar! Nelli:
– Anamın halı daha da pis oldu, indi o yataqdan çox az qalxırdı, – deyərək sözünə davam etdi, onun səsi titrəyirdi, downloaded from KitabYurdu.org
754
qırılırdı. – Pulumuz da daha heç yox idi, mən kapitan arvadı ilə dilənməyə getdim. O, evlərə gedib dilənirdi, küçələrdə də yaxşı adamları saxlayıb sədəqə istəyirdi, bununla da yaşayırdı. O mənə deyirdi ki: “Mən dilənçi deyiləm, mənim elə kağızlarım var ki, orada rütbəm yazılmışdır, kasıb olduğum da yazılmışdır”. Bu kağızları adamlara göstərirdi, bunun üçün də ona pul verirdilər. O mənə deyirdi ki, hamıdan dilənmək ayıb deyil. Mən onunla bir yerdə dilənməyə gedirdim, bizə sədəqə verirdilər, biz də bununla yaşayırdıq. Anam bunu bildi, çünki kirayənişinlər onu “sən dilənçisən” deyə məzəmmət eləməyə başladılar. Bubnova da anamın yanına gəlib deyirdi ki: “Sən onu dilənməyə nahaq qoyursan, mənim yanımda qoysan yaxşıdır”. O əvvəllər də anamın yanına gələrdi, ona pul verərdi. Anam ondan pul almayanda o deyirdi ki: “Siz niyə belə lovğasınız!” Yemək də göndərirdi. İndi o gəlib məni anamdan istəyəndə, anam qorxub ağladı, Bubnova da ona pis-pis sözlər dedi, çünki o kefli idi, bunu da dedi ki, sənin qızın onsuz da dilənçidir, kapitan arvadı ilə dilənməyə gedir. Elə o axşam da kapitan öz arvadını evdən qovdu. Anam bunları biləndə ağlamağa downloaded from KitabYurdu.org
755
başladı, sonra birdən yatağından qalxıb geyindi, qolumdan yapışıb məni özü ilə apardı. İvan Aleksandrıç onu saxlamaq istədi, anam onun sözünə qulaq asmadı, biz də çıxıb getdik. Anam güclə yeriyirdi, tez-tez küçədə otururdu, yeriyəndə mən onun qolundan tuturdum. Anam elə deyirdi ki, mən babamgilə gedirəm, məni onun yanına apar. Hava çoxdan qaralmışdı. Birdən biz gəlib böyük bir küçəyə çıxdıq, burada bir evin qabağında çoxlu kareta dayanırdı, karetalardan da çox adam düşürdü, bütün pəncərələrdən işıq gəlirdi, musiqi səsi eşidilirdi. Anam dayandı, mənim qolumdan tutub dedi: “Nelli, kasıb ol, ömrünün axırına kimi kasıb ol, onların yanına getmə, kim gəlsə, kim çağırsa, getmə! Sən də orada ola bilərdin, varlı olardın, yaxşı geyinərdin, ancaq mən bunu istəmirəm. Onlar zalım, daşürəkli adamlardır. Mənim sənə tapşırığım budur: kasıb ol, işlə, dilən, kim səni gəlib aparmaq istəsə, de ki, mən sizin yanınıza getmək istəmirəm!..” – Nelli həyəcandan titrədi, üzü qızararaq əlavə etdi: – Anam xəstə olanda mənə belə dedi, mən də ömrümün axırına kimi onun sözündən çıxmaq istəmirəm. Nə qədər ömrüm var – qulluq eləyəcəyəm, işləyəcəyəm, sizin də downloaded from KitabYurdu.org
756
yanınıza qulluq eləməyə, işləməyə gəlmişəm, mən varlı adamların qızı kimi olmaq istəmirəm... Anna Andreyevna onu bərk-bərk qucaqlayaraq həyəcanla dedi: – Sən nə deyirsən, nə deyirsən, can bala, sən nə deyirsən! Anan bu sözləri sənə deyəndə xəstə imiş. Nikolay Sergeiç sərt bir ifadə ilə: – Dəli imiş... – dedi. Nelli birdən ona tərəf döndü: – Qoy dəli olsun, qoy dəli olsun! Ancaq o mənə belə tapşırıb, mən də bütün ömrüm uzunu o deyən kimi eləyəcəyəm. Anam bu sözləri mənə deyəndə hətta özündən də getdi. Anna Andreyevna: – Ah ilahi! – dedi. – Özü də xəstə, küçədə, qışın günü!.. – Bizi polis idarəsinə aparmaq istədilər, bir ağa bizim harayımıza çatdı, aparmağa qoymadı. Məndən harada yaşadığımızı soruşdu, mənə on manat pul verdi, öz sürücüsünə əmr etdi ki, bizi evimizə aparsın. downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 4,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|