37
Film Fiction | Dekabr, №4
Dogtooth
Film - Köpək dişi
Rejissor - Yorqos Latimos
Janr - Psixoloji, dram
Ölkə - Yunanıstan
İl: 2009
İMDB xalı - 7.2
Film Fiction xalı: 8
“Köpək dişi” filmi yunan rejissoru Yorqos
Latimosun uzun metrajlı filmləri içərisində
sayca dördüncü filmidir. Filmin ssenarisi isə
həm ona, həm də Eftimis Fillippouya
məxsusdur. Rejissorun ən uğurlu filmi də
demək olar “Köpək dişi”dir. Film beynəlxalq
festivallarda bir çox mükafatlara layiq görülüb.
2011-ci ildə “Ən yaxşı xarici film”
nominasiyasında Oskara namizəd olub. Kann,
Dublin, Stokholm film festivallarında bir çox
mükafatları qazanmışdır.
İndi isə filmin nədən bəhs etdiyindən
yazım. Amma əvvəlcə təsəvvür etmək
bacarığınızı işə salıb dediklərimi gözlərinizdə
canlandırmağa çalışın. Təsəvvür edin, siz hər
şeydən təcrid olunmuş halda bir evdə
yaşayırsınız. Sizi inandırıblar ki, əgər köpək
dişiniz çıxmasa bu evin kənarına addım ata
bilməzsiniz. Çıxsanız belə, gərək maşınla
çıxasınız. İnandığınız tək şeylə bitmir, həmçinin
sizə bir pişiyin bir insanı yeyə biləcək gücdə
olduğunu, insanın it dünyaya gətirə biləcəyi,
təyyarələrin əslində oyuncaq olduğunu və sizin
həyətinizə düşsə ondan oyuncaq kimi istifadə
edə biləcəyinizi də inandırıblar. İnternet sözü
sizə yaddır, televizor kanallarından bixəbərsiz,
qəzet, jurnal, telefon kimi şeylərin nə olduğunu
bilmirsiz. Hər axşam baxdığınız bir video
kasetdən yeni bir söz öyrənirsiz. Məsəlçün,
“dəniz” sözünün mənası “kreslo”, “tüfəng”
sözünün mənası “gözəl bir bəyaz quş”dur. Çünki
sizə belə öyrədilib.
Bütün bunlar bir atanın öz uşaqları – iki
qızı və bir oğlu üçün yaratdığı mühitdir.
Mərkəzdən kənarda bir evdə o, həyat yoldaşı və
3 uşağı yaşayırlar. Uşaqlarını qəribə bir
sistemdə böyüdür. Evdən kənara çıxan tək
adam elə o özüdür. Bir zavodda işləyir. Ailədən
başqa onların evlərini görən biri var – Kristina.
O da atanın oğlunun cinsi ehtiyaclarını ödəməsi
üçün tutduğu bir qadındır. Lakin, bir gün o
qadını da evdən qovur. Onda bacılarını qardaşı
ilə cinsi əlaqədə olmağa məcbur edir. Ata tez-tez
uşaqlar arasında oyunlar keçirir, qalibə mükafat
verir. Əgər uşaqlardan biri səhv hərəkət edərsə
onu cəzalandırır. Uşaqların maraqlandığı hər
şeyi bir məntiqə uyğunlaşdırıb tamam başqa
şeylərlə cavab verirlər. Amma belə bir şəraitdə
uşaqlar xoşbəxtdirlər. Onların öz dünyaları var.
Yetkin olmaqlarına baxmayaraq, hər birinin
davranışı uşaq kimidir.
Bəzi kritiklərə görə rejissor bu filmdə
“kapitalist cəmiyyət” modelini başqa bir
rakursdan verməyə çalışır. Elə baxdıqdan sonra
siz də təhlil etsəniz, özünüz də görəcəksiniz. Elə
filmlər var ki, təkcə baxmağı yox, həm də
düşünməyi tələb edir.
Film maraqlı gəldi? İnanın, 90 dəqiqə
səbri tarıma çəkib filmə baxmaq
o qədər də
asan olmayacaq. Əgər səbrsizsinizsə, “Twilight”
kimi filmlərin həvəskarısınızsa çətin filmin 10-
15 dəqiqəsinə kimi baxa bilərsiniz. 90 dəqiqə
səbr edənlərsə sonluğu gözləməsinlər. Çünki
son olmayacaq.
38
Film Fiction | Dekabr, №4
SHİNE
Film: Parlaq
Rejissor: Skot Hiks
Ölkə: Avstraliya
Janr: Dram, bioqrafik
İl: 1996
İMDB xalı: 7.6
Film Fiction xalı: 8.0
Əgər həyatınızla bağlı verilən qərarların
böyük faizi valideynlər tərəfindən qəbul
edilirsə. Və bu qərarlar onların dili ilə desək
“sənin xoşbəxtliyin üçündür” prinspini özündə
cəmləşdirirsə. Əslində xoşbəxtliyə aparan yolun
kölgəsində əsas məğz onların sizdən keçmişin
qisasını almaq istəməsidirsə, bu zaman filmə
xoş gəldiniz! Bir az qəliz cümlələrlə başlayan
təqdimatın daha asan formasına keçirəm.
Filmin əsas qəhramanı Devid Helfqot adlı
biridir. Klassik musiqiylə maraqlananlar üçün
bu ad tanışdı məncə. Tanış olmayanlar üçünsə
deyim, Devid Helfqot dünyaca məşhur
avstraliyalı musiqiçidir. Filmin ssenarisi onun
həyat hekayəsinə əsaslanaraq çəkilib. İndi isə
başdan başlayaq.
Devidin atası böyük musiqi həvəskarıdır.
Uşaqlıqda musiqi ilə məşğul olmağa başlamaq
istəsə də atası buna icazə verməyib. Elə bununla
bağlı bir hekayəni atası həmişə Devidə təkrar-
təkrar danışardı: “Bir dəfə mən pul yığıb
kamança almışdım. Amma evə gətirəndə atam
onu əlimdən aldı və qırdı.” Atasının
məcburiyyətilə Devid də kiçik yaşlarından
musiqi ilə məşğul olmağa başlayır. Atası Devidə
pianoda çalmağı öyrədir. Devidin zaman
keçdikcə pianoda ifa etmə bacarığı ortaya çıxır.
Artıq o, kiçik yaşlarında Şopen, Betxoven,
Motsart kimi dahi bəstəkarların bəstələrini
pianoda mükəmməl çalmağı bacarırdı.
Böyüdükcə Devidin pianoçuluq həvəsi daha da
artır. Artıq o, region daxilində keçirilən musiqi
yarışlarında iştirak etməyə başlayır. Və bütün
yarışlarda onun bir məqsədi var - birinci olmaq.
Bu məqsəd əslində atasının onun qarşısında
qoyduğu məcburiyyət idi. Oğlu hamıdan birinci
olmalı idi. Əslində o qarşısında oğlunu yox,
özünü görürdü. Keçmişində əldə edə bilmədiyi
şansları, çatmadığı böyük musiqiçi olmaq
arzusunu oğlunun timsalında qazanmaq
istəyirdi. Yarışlarda iştirakından sonra artıq
Devidin istedadı başqalarını heyrətə gətirməyə
başlayırdı. Hər kəs onun istedadından danışır,
qəzetlər ondan yazırdı. Və hər şey bir gün
festivallardan birində Devidin qələbə
çalmasından sonra dəyişdi. Dəyişikliyə səbəbsə
qalib olduğu festival sonrası ona Amerikada
musiqi təhsili almağı barədə təklif oldu. Devidi
bu təklif sevindirsə də, atası onun qarşısında
dayandı. Artıq atası Devidin timsalında özünü
yox, ondan daha bacarıqlı olan oğlunu görürdü.
Qısqanclıq yarandı. Çünki Devidin babası vaxtilə
atasının musiqiçi olmaq istəyinin qarşısına
çıxmışdı. Devid məcburən təklifi rədd etməli
olur. Artıq atası ilə arasındakı münasibət
soyuqlaşmağa başlayır. Amma heç də hər şey
sona kimi belə davam etmir. Yazdığım qədər
sadəcə filmin başlanğıc hissəsidir. Və hər şey
sonra başlayır. Artıq bunu filmə baxdığınızda
görəcəksiniz. Bu yazını oxuduqdan sonra vaxt
itirmədən filmə baxın.
“Həyat bir anda sona çata bilər. Buna
görə də həyatı ən yaxşı şəkildə yaşamaq
məcburiyyətindəsən. İstədiyin zaman yaşamağı
rədd edə bilməzsən. Hər şey sirrlərlə örtülüdür”
Filmin mükafatlarından uzun uzadı
yazmaq istəmirəm. Amma bunu da qeyd
etməliyəm ki, film 7 nominasiyada Oskara
namizəd olub. Yalnız filmdə Devidi mükəmməl
şəkildə canlandıran Cefri Raş Oskarı əldə edə
bilib.