198
fiqh təlimi
namaz batildir. Lakin əgər namazqılan hökmü unutsa və ya bilməsə,
namazı düzdür. Həmçinin Həmd və Surəni oxuyarkən səhvini baĢa
düĢsə (yəni, ucadan oxumalıdırsa, ahəstə oxumuĢdur. Yaxud ahəstə
oxumalıdırsa, ucadan oxumuĢdur), qaydaya zidd oxuduğu miqdarı
yenidən qayda üzrə oxumaq lazım deyildir.
1
Hər kim Həmd və Surəni oxuyarkən səsini həddən artıq ucaltsa,
sanki fəryad çəkir, namazı batildir.
2
5) Qiraətin vacibatları:
1. Qiraət zamanı sözləri tələffüz etmək vacibdir. Odur ki, sözləri
tələffüz etmədən ürəkdə oxumaq, yəni sözləri ürəkdən keçirmək kifa-
yət deyildir. Qiraətdə meyar budur ki, insan, dildə tələffüz etdiyini –
əgər qulağı ağır eĢitmirsə və ya ətrafda səs-küy yoxdursa – özü
eĢitsin.
3
Diqqət:
Anadangəlmə danıĢıq qabiliyyətini itirən lakin digər duyğuları sağ-
lam olan Ģəxs, namazını əl iĢarələri ilə qıla bilər və qıldığı namaz
düzdür.
4
2. Qiraət, düzgün və səhvsiz olmalıdır. Əgər bir Ģəxs heç cür onu
düzgün Ģəkildə öyrənə bilmirsə, bacardığı kimi qiraət etməlidir.
Ehtiyati-müstəhəbə görə belə Ģəxs, camaat namazı qılmalıdır.
1
1
Şəri suallara cavab, 458 və 451-cu suallar, Rəhbərdən soruşulan suallar,
Namaz bölümü, 255-ci məsələ
2
Rəhbərdən soruşulan suallar, Namaz bölümü, 256-cı məsələ
3
Şəri suallara cavab, 468-ci sual, Rəhbərdən soruşulan suallar, Namaz
bölümü, 226-cı məsələ
4
Şəri suallara cavab, 421-cu sual
199
fiqh təlimi
Diqqət:
Həmd və Surəni, həmçinin namazın digər sözlərini yaxĢı bilməyən,
lakin öyrənməyə imkanı olan Ģəxs, əgər namaz vaxtı geniĢdirsə, bu
sözləri öyrənməlidir. Lakin əgər vaxt dardırsa, vacib ehtiyata görə im-
kan daxilində camaat namazı qılmalıdır.
2
Düzgün qiraət ərəb dilinin qaydalarına riayət etmək və hərfləri
məxrəcindən elə bir Ģəkildə tələffüz etməkdir ki, ərəblər onu düzgün
tələffüz hesab etsinlər.
3
Qiarətdə, təcvid qaydalarına riayət etmək Ģərt deyildir.
4
Əgər namazqılan Ģəxs, Həmd və Surənin sözlərindən birini bil-
məsə, ya bilərəkdən bir sözü deməsə, ya bilərəkdən bir hərfin yerinə
digər bir hərf desə, məsələn “zad” hərfinin yerinə “za” hərfini tələffüz
etsə, yaxud da hərəkələri dəyiĢsə, hərfi təĢdidli oxumasa, namazı ba-
tildir.
5
Həmd və Surəni, həmçinin namazın digər sözlərini səhv oxuyan
Ģəxs, məsələn “yuləd” sözünü “yulid” kimi oxuyan Ģəxs, əgər bilərək-
dən səhv oxuyubdursa və ya cahili-müqəssidirsə (öyrənə bildiyi halda
düzgün qiraəti öyrənməyibdir), qıldığı namazlar batildir. Əks təqdirdə,
qıldığı namazlar düzdür. Bu Ģəxs əgər düzgün qiraət etdiyinə əmin
1
Şəri suallara cavab, 462 və 468-ci suallar, Rəhbərdən soruşulan suallar,
Namaz bölümü, 252-ci məsələ
2
Rəhbərdən soruşulan suallar, Namaz bölümü, 258-ci məsələ
3
Şəri suallara cavab, 581-cu sual
4
Şəri suallara cavab, 511-ci sual
5
Rəhbərdən soruşulan suallar, Namaz bölümü, 251-cu məsələ
211
fiqh təlimi
olub namaz qılıbsa, qıldığı namazlar düzdür və yenidən qəzasını
qılmaq lazım deyil.
1
“Maliki yəvmiddin” ayəsində “maliki” sözü “məliki” kimi də qiraət
olunmuĢdur. Odur ki, ehtiyat ünvanında bu sözün iki Ģəkildə oxunma-
sının eybi yoxdur.
2
Əgər namazqılan Ģəxs, namazda qiraət zamanı bir ayəni digər
ayəyə vəsl etmək (bitiĢdirmək) istəsə, ayənin sonuncu hərəkəsini
tələffüz etməsi lazım deyildir. Məsələn, belə deyə bilər: “Maliki
yəvmiddin iyyakə nəbudu və iyyakə nəstəin”. Buna “sükunla vəsl”
deyilir. Həmçinin ayəni təĢkil edən sözlərin sonucu hərəkəsi barədə də
hökm belədir. Hərçənd burada ehtiyati-müstəhəbə görə “sükunla vəsl”
olunmasa yaxĢıdır.
3
Əgər namazqılan Ģəxs “ğəyril məğzubi ələyhim”i deyib dayansa,
yəni, vəqf etsə, sonra “vələzzallin”i qiraət etsə, bir halda bu vəqf
düzgün sayılar ki, yaranan fasilə cümlənin bütövlüyünə xələl
gətirməsin.
4
Əgər namazqılan bir ayəni oxuyub qurtardıqdan sonra onu düzgün
oxuduğuna Ģəkk etsə, öz Ģəkkinə etina etməməlidir. Həmçinin ayədən
bir cümləni oxuduqdan sonra onu düzgün oxuduğuna Ģəkk etsə,
məsələn “iyyakə nəbudu”nu oxuduqdan sonra Ģəkk etsə, Ģəkkinə etina
etməməlidir. Əlbəttə, bütün bu hallarda oxuduqlarından nəyinsə
1
Şəri suallara cavab, 426-cı sual
2
Şəri suallara cavab, 463-cü sual
3
Rəhbərdən soruşulan suallar, Namaz bölümü, 261-ci məsələ
4
Şəri suallara cavab, 461-ci sual
211
fiqh təlimi
düzgünlüyünə Ģəkk etsə, ehtiyat ünvanında yenidən oxumağının eybi
yoxdur.
1
3. Həmd və Surə, həmçinin Təsbihati-ərbəə oxunulan zaman bədən
hərəkətsiz olmalıdır. Əgər namazqılan bir qədər önə və ya geriyə,
yaxud sağa və ya sola hərəkət etmək istəsə, hərəkət etdiyi an oxuduğu
sözləri və zikrləri saxlamalıdır.
2
6 ) Qiraətin bir sıra müstəhəb və məkruh əməlləri:
1. Birinci rəkətdə Həmddən qabaq “Əuzu billahi
.
.....
minəĢ- Ģəytanir- racim” demək;
2. Zöhr və əsr namazlarının birnci və ikinci rəkətlə-
.......
rində “Bismillahir-rəhmanir-rahim”i ucadan demək;
3. Həmd və Surəni aram-aram və tələsmədən oxu-
.......
maq;
4. Hər ayənin sonunda vəqf etmək, yəni sonrakı
........
ayəyə bitiĢdirməmək;
5. Həmd və Surəni oxuyarkən ayələrin mənalarına
......
diqqət etmək;
6. Həmdi oxuduqdan sonra “Əlhəmdu lillahi rəbbil
......
aləmin” demək; istər camaat namazında, istər də tək
.........
halda (furada) qılınan namazda.
Ġstər piĢnamaz olsun, istərsə də iqtida edən.
2. “Ġxlas” surəsini oxuduqdan sonra, 1, 2 və ya 3
......
dəfə “kəzalikə rəbbi” cümləsini demək;
8. Həm Həmdi, həm də Surəni oxuduqdan sonra bir
........
qədər dayanmaq, sonra namazı davam etdirmək;
1. Üçüncü və dördüncü rəkətdə Təsbihati-ərbəəni
.......
dedikdən sonra BağıĢlanma diləmək və demək:
.................
“Əs-təğfirullahə rəbbi və ətubu iləyh” Yaxud “Alla-
........
humməğfir li”.
1
Rəhbərdən soruşulan suallar, Namaz bölümü, 268-ci məsələ
2
Rəhbərdən soruşulan suallar, Namaz bölümü, 232-ci məsələ
Qiraətin bir sıra
müstəhəb əməlləri
Dostları ilə paylaş: |